Transakcje wymienne.

Z a w a r t o ś ć

• Rodzaje transakcji kompensacyjnych
  
• Przygotowanie kontraktu
  
• Zmniejszenie ryzyka transakcji
  
  

->  Rodzaje transakcji

Handel kompensacyjny dotyczy transakcji gdzie sprzedaży towaru towarzyszy zakup lub inne zaangażowanie ze strony eksportera.

Trok

W transakcji trok płatność jest w naturze. Osoby trzecie mogą uczestniczyć w transakcji, lecz nie mogą podpisywać zasadniczych kontraktów. W transakcjach częściowo kompensowanych płatność następuje towarem i pieniędzmi. Transakcje trok są rzadkie, gdyż wymagają wyceny towarów, co stwarza dużo problemów.

Zakup wzajemny

W kontrakcie kompensacyjnym tego typu eksporter zobowiązuje się kupić towar lub usługi od importera, za wartość od 5 do 100% wartości swojego kontraktu eksportowego. Kontrakty mają różne formy, od luźnej deklaracji eksportera do określenia procentu zakupu i kar w razie nie wykonania przyjętego zobowiązania.
Zazwyczaj podpisywane są dwa kontrakty : sprzedaży towaru i zobowiązanie zakupu kompensacyjnego, w określonym terminie. W przeciwieństwie do troku, żaden z kontraktów nie zawiera płatności towarem, zatem nie ma konieczności wyceny produktów, a eksporter otrzymuje pieniądze po dostarczeniu towaru.
Często eksporter przekazuje swoje zobowiązania kompensacyjne do innego przedsiębiorstwa handlowego.

Zakupy wyprzedzające

Technika ta jest stosowana w eksporcie do krajów poważnie zadłużonych. W celu zabezpieczenia dewiz na zapłatę eksporterowi, eksporter przed transakcją eksportową kupuje towar u swojego przyszłego klienta. Dewizy uzyskane za zakup wyprzedzający są blokowane na koncie gwarancyjnym na zewnątrz kraju importera.

Główną przeszkodą w tych transakcjach jest znalezienie produktu do zakupu wyprzedzającego.

Zakupy kompensacyjne

Zakupy kompensacyjne są stosowane na rynku publicznym zbrojeniowym lub rynku dużych projektów inwestycyjnych. Zazwyczaj zakupy kompensacyjne są bezpośrednio związane z produktem zasadniczej transakcji. Bywa jednak, ze transakcje kompensacyjne dotyczą innych produktów.
Wyróżniamy następujące formy kompensacji bezpośredniej:
» Kooperacja produkcyjna dotycząca produkcji części importowanych elementów w kraju importera. Umowa kooperacyjna jest podpisywana przez oba rządy, a nie przez fabrykantów.
» Produkcja licencyjna. Transakcję kompensacyjną stanowi produkcja licencyjna w kraju importera, stanowiąca rezultat kontraktu podpisanego pomiędzy producentem a rządem kraju, który będzie produkował na licencji.
» Produkcja na zasadzie poddostawcy. Produkcja następuje w wyniku kontraktu kooperacyjnego pomiędzy fabrykantami.
» Inwestycja zagraniczna eksportera w kraju importera.
» Transfer technologii, inny niż produkcja licencyjna. Może on przyjmować następujące formy : badania za granicą • dostarczenie pomocy technicznej do filii lub wspólnej firmy w kraju importera • inne formy kontraktu podpisane pomiędzy fabrykantami.

Zakupy w zamian...

Takie transakcje mają miejsce w przypadku sprzedaży lub modyfikacji sprzętu inwestycyjnego. Płatność zazwyczaj następuje w produktach. Transakcje dotyczą dużych kontraktów realizowanych w czasie 5 do15 lat. Budowa kontraktu jest zbliżona do tej w zakupach wzajemnych.

->  Przygotowanie kontraktu

Transakcje kompensacyjne, a szczególnie zakup wzajemny i zakupy w zamian..., składają się z trzech oddzielnych części:

1. oryginalny kontrakt handlowy
2. kontrakt kompensacyjny
3. protokół, który łączy te dwa kontrakty

Oddzielne kontrakty

Banki zazwyczaj wymagają by kontrakt podstawowy nie miał powiązań z kompensacyjnym. Wymagają również by eksporter mógł samodzielnie spłacić zaciągnięty kredyt, niezależnie od realizacji zobowiązania kompensacyjnego.

Dwa kontrakty ułatwiają elastyczne budowanie zobowiązań stron. Na przykład kontrakty mogą posiadać różne terminy realizacji i płatności.

Dwa kontrakty powodują, że płatność kontraktu podstawowego nie jest związana z realizacją dostaw kompensacyjnych. Dodajmy, ze organizacje ubezpieczające i finansujące eksport nie angażują się w przypadku gdy został zawarty jeden kontrakt kompensacyjny.

Ustalenie ceny

Poziom cen kontraktu podstawowego powinien uwzględniać koszty transakcji kompensacyjnej, przewidując rabat w przypadku odejścia od zobowiązania kompensacyjnego.

Odnośnie towarów kontraktu kompensacyjnego dobrze jest wpisać klauzulę, że ich ceny zostaną ustalone na poziomie obowiązującym na rynkach światowych.

Klauzule transferu

Jeśli chcecie mieć pełną możliwość wyboru trzeciej strony do przetransferowania zobowiązania kompensacyjnego, upewnijcie się czy kontrakt podstawowy taką możliwość przewiduje.
Dobrze jest mieć również podpisane wstępne porozumienie z trzecią stroną, przed końcowym ustaleniem produktów kontraktu kompensacyjnego.

Warto jest również pamiętać o :

• możliwości uzyskania od banku bezwarunkowej gwarancji, w formie listu kredytowego nieodwoływalnego, zobowiązującej bank do pokrycia niepłaconych kar, wynikających z kontraktu.
• konieczności uzyskania od importera, zaraz po realizacji zobowiązania kompensacyjnego, listu potwierdzającego wywiązanie się eksportera z zobowiązań kontraktu kompensacyjnego.

->  Zmniejszenie ryzyka transakcji

Potrzeba minimalizacji ryzyka związanego z transakcjami wymiennymi dotyczy zazwyczaj trzech form transakcji :

Zakup wzajemny

Najlepiej jest przekazać wykonanie kontraktu kompensacyjnego stronie trzeciej. Gdy sami realizujemy transakcję kompensacyjną ocena ryzyka sprowadza się do wyceny strat spowodowanych opóźnionymi dostawami bądź brakiem dostaw towarów przewidzianych w kontrakcie kompensacyjnym.

Trok i częściowa kompensacja

Towar stanowiący zapłatę za eksport powinien być sprzedany a pieniądze zablokowane na koncie gwarancyjnym, przed wysyłką eksportowanych towarów. Warto negocjować z bankiem list kredytowy potrzebny w przypadku braku lub opóźnienia dostaw kompensacyjnych.