VAT w UE

Nie popadajmy w kompleksy - nawet państwa UE z trudem i dość powoli dostosowują swoje podatki pośrednie do wymogów wspólnotowych. Między państwami członkowskimi UE wciąż istnieją spore różnice w liczbie, rodzaju i wysokości stosowanych stawek VAT.

Kraj	zreduko wana	ulgowa	podstawowa	przejściowa	zerowa (inna niż eksport)
Austria	---	10 i 12	20	---	nie ma
Belgia	1	6	21	12	jest
Dania	---	---	25	---	jest
Finlandia	---	8 i 17	22	---	jest
Francja	2,1	5,5	20,6	---	nie ma
Grecja	4	8	18	---	nie ma
Hiszpania	4	7	16	---	nie ma
Holandia	---	6	17,5	---	nie ma
Irlandia	4	12,5	21	12,5	jest
Luksemburg	3	6	15	12	nie ma
Niemcy	---	7	16	---	nie ma
Portugalia	---	5 i 12	17	---	jest
Szwecja	---	6 i 12	25	---	jest
W. Brytania	---	5	17,5	---	jest
Włochy	4	10	20	---	jest

Źródło: Komisja Europejska - DG XXI, stan prawny na 1999-01-01

W Austrii VAT obejmuje towary i usługi przeznaczone przez przedsiębiorstwo na potrzeby własne oraz wydatki firm, nie uznawane za koszty uzyskania przychodu w podatku dochodowym lub podatku od spółek. Do podstawy opodatkowania obok ceny sprzedaży towarów i usług zaliczają się także koszty uboczne, jak: odsetki, koszty ubezpieczenia, przewozu i opakowania. Nie są natomiast należnościami podlegającymi VAT kwoty otrzymane przez przedsiębiorcę w imieniu i na rachunek osoby trzeciej. W imporcie podstawę opodatkowania stanowi wartość celna towarów powiększona o cło, akcyzę, prowizję z tytułu monopolu, koszty ubezpieczenia oraz opakowania.

VAT potrącany jest w zasadzie od płatności należnej, a od faktycznie otrzymanej tylko w przypadku wolnych zawodów i małych przedsiębiorstw o rocznym obrocie 1,5 mln szylingów (1 ATS = ok. 0,3 zł).

Stosuje się tam dwa rodzaje zwolnień z VAT:

• dla eksportu i uszlachetniania wyrobów na zlecenie odbiorcy zagranicznego (bez utraty prawa do potrącenia podatku uprzednio zapłaconego),
• obroty pieniężne i kapitałowe, działalność szkół prywatnych, oszczędnościowych kas budowlanych, kompozytorów, pisarzy, dziennikarzy, klubów sportowych (z utratą prawa do potrącenia podatku uprzednio zapłaconego).

Opłacony w poprzednich fazach obrotu VAT jest w zasadzie potrącany w fazach następnych. Istnieją jednak wyjątki: wydatki, nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym (np. koszty utrzymania i koszty reprezentacyjne), wydatki uznane za działalność uprawianą z zamiłowania (hobby), wydatki na zakup bądź najem samochodów osobowych i motocykli (poza poniesionymi przez szkoły nauki jazdy).

Zwolnieniami z VAT objęte są małe przedsiębiorstwa, których roczny obrót nie przekracza 300 tys. szylingów (poziom nieco tylko wyższy od stosowanego w Polsce). Warunek ten nie jest przestrzegany rygorystycznie: ulga nie przepada, jeśli obrót przez pięć lat nie przekroczy limitu o więcej niż 15%. Producenci rolni i leśni opodatkowani są stawką 10% i do tej wysokości mogą potrącać uprzednio zapłacony podatek.

Austriacki podatek od wartości dodanej ma trzy stawki: podstawową 20%, i dwie ulgowe 10% dla żywności, wina, płodów rolnych i leśnych, pasz, pojazdów elektrycznych, przedmiotów sztuki i zbiorów, dzierżawy i najmu gruntów oraz 12%, dla niektórych pojazdów mechanicznych.

We Francji opodatkowanie VAT-em mogą wybrać: autorzy, artyści, adwokaci, doradcy podatkowi, weterynarze i zawodowi sportowcy. Nie mają tego prawa lekarze i nauczyciele. Za podlegającą VAT należność za sprzedaż towaru lub usług uznaje się też koszty uboczne, takie jak: odsetki, prowizje, przewozy, ubezpieczenia i opakowania, a także podatki, cła i opłaty.

Francuska Ustawa o podatku od wartości dodanej przewiduje szereg zwolnień:

• eksport,
• publiczne aukcje przedmiotów używanych, dzieł sztuki i zbiorów, kamieni szlachetnych, pereł,
• obroty podlegające podatkowi giełdowemu,
• niektóre obroty rolnictwa i rybołówstwa,
• niektóre obroty przedsiębiorstw prasowych i drukarni,
• usługi świadczone przez zrzeszenia lub spółdzielnie na rzecz członków nie podlegających podatkowi od wartości dodanej,
• niektóre usługi finansowe i bankowe,
• usługi ubezpieczeniowe,
• niektóre usługi lekarzy, nauczycieli, autorów, artystów, sportowców, aktorów, adwokatów,
• najem i dzierżawa gruntów niezabudowanych i pustych budynków.

Stawką ulgową 5,5% są obłożone artykuły żywnościowe, lekarstwa, płody rolne, wyposażenie osób niepełnosprawnych, transport publiczny, przedstawienia teatralne, widowiska i przedstawienia cyrkowe, muzea, ogrody zoologiczne, hotele z wyjątkiem czterogwiazdkowych, kempingi, domy starców, energia elektryczna i gaz. Taką samą 5,5% stawką objęte zostały książki, koncerty i filmy. Dla gazet stawka wynosi 2,1%, tyleż samo dla niektórych przedstawień teatralnych. Stawka 20,6% dotyczy m.in. samochodów, restauracji, nieruchomości etc.

We Francji od VAT nie można odliczyć wydatków na: pomieszczenia dla kierownictwa i personelu, zakup samochodów osobowych, prezenty poza reklamowymi do 150 franków, zakup paliwa.

Przedsiębiorstwa usługowe, których roczny obrót nie przekracza 150 tys. franków (1 FRF = ok. 0,64 zł), oraz firmy handlowe i hotele o obrocie do 500 tys. są opodatkowane w formie zryczałtowanej. Natomiast z całkowitego zwolnienia z VAT korzystają firmy o obrocie do 70 tys., a także rolnicy (jeśli jednak nie wybiorą zwolnienia, uzyskują zryczałtowany zwrot opłaconego przez siebie VAT).

Włoski podatek od wartości dodanej jest w swojej strukturze podobny do VAT obowiązującego w Austrii i Francji. Zwolnienia obejmują: eksport towarów i usługi na rzecz zagranicznych zleceniodawców, wyposażenia, zaopatrzenia oraz naprawy statków i samolotów, rozliczenia pieniężne oraz obrót papierami wartościowymi (gdy nie mają charakteru zarobkowego), handel gruntami, prawa autorskie spadkobierców, sprzedaż znaczków pocztowych, lokalną komunikację publiczną oraz usługi kredytowe i ubezpieczeniowe. Szeroki zakres zwolnień dotyczy też działalności społecznej, charytatywnej, zdrowotnej, kulturalnej oraz wychowawczej i sportowej.

Małe przedsiębiorstwa, osiągające obrót 18 mln lirów (100 ITL = ok. 0,22 zł), mogą wybrać opodatkowanie zryczałtowane, przy którym podatek z poprzednich faz jest potrącany według stałej stawki. Rolnicy i rybacy są również obłożeni ryczałtem i otrzymują zwrot zapłaconego podatku w poprzednich fazach.

Z możliwości potrącania zapłaconego poprzednio podatku wyłączone są wydatki na hotele i restauracje oraz transport osobowy.

Stawka ulgowa 4% obciąża płody rolne i niektóre przetwory rybne oraz inne podstawowe artykuły żywnościowe oraz gazety, czasopisma, usługi budowlane, stołówki, wyroby ortopedyczne. VAT w wysokości 10% nakłada się na niektóre artykuły żywnościowe, napoje, kawę, niektóre wyroby tekstylne, lekarstwa, tytoń, usługi hotelowe i gastronomiczne, gaz, prąd dla gospodarstw domowych oraz przemysłu przetwórczego, usługi kinowe i zawody sportowe. 20% nałożono na używki i artykuły żywnościowe specjalnie przygotowane, aparaty filmowe, magnetowidy oraz usługi telefoniczne, towary luksusowe, prywatne samochody osobowe z silnikami o pojemności powyżej 2000 cm3, motocykle o pojemności powyżej 350 cm3, łodzie motorowe, biżuterię z kamieni szlachetnych, futra.

Stawkę przejściową podatku od wartości dodanej stosują trzy państwa członkowskie Wspólnot Europejskich. W Belgii stawka przejściowa wynosi 12% i odnosi do: produktów energetycznych tj. koksu, torfu, gwajaku oraz margaryny, płatnej telewizji kablowej, opon samochodowych. W Irlandii stawka wynosi 12,5% i dotyczy energii elektrycznej, usług kosmetycznych, turystycznych i fotograficznych oraz usług związanych z rolnictwem, opieką nad zwierzętami, usług oraz środków wykorzystywanych przy konserwacji ruchomości i nieruchomości. Stawką przejściową opodatkowano również usługi przedsiębiorstw asenizacyjnych i sanitarnych. Luksemburg stawką w wysokości 12% opodatkował benzynę bezołowiową, produkty ropopochodne, usługi reklamowe, turystyczne, usługi świadczone przez osoby wykonujące wolne zawody, produkty tytoniowe, szczególne gatunki win, usługi asenizacyjne i sanitarne, rękodzieła, obrazy i rzeźby oraz niektóre formy usług bankowych. Stawkę zero podatku od wartości dodanej stosuje się w:

• Belgii przy dostawach dzienników i tygodników oraz produktów pozyskanych w drodze recyclingu,
• Danii przy sprzedaży dzienników, tygodników i niektórych miesięczników,
• Finlandii przy sprzedaży prasy i przedpłat na niektóre miesięczniki, usługi poligraficzne dla organizacji typu non-profit, dostawy złota do Banku Centralnego, przy sprzedaży usług lotniczych i wynajmie statków z wyjątkiem używania statków w celach sportowych i rekreacyjnych,
• Irlandii przy dostawach gazet i książek, złota do Banku Centralnego, napoi i żywności z wyłączeniem dostaw napoi alkoholowych, lodów i wyrobów cukierniczych oraz sadzonek roślin i nawozów w opakowaniach nie mniejszych niż 10 kg,
• Szwecji przy usługach poligraficznych dla organizacji typu non-profit, sprzedaży paliwa lotniczego, transportu pasażerskiego, przy zakupie wyposażenia dla morskich jednostek ratowniczych,
• Wielkiej Brytanii przy dostawach prasy i książek, niektórych artykułów żywnościowych, kasków i obuwia dla pracowników budów oraz kasków motocyklowych, usługi pogrzebowe, ubrania i obuwia dla dzieci, transport pasażerski, kaset magnetofonowych na użytek Królewskiego Instytutu Niewidomych,
• we Włoszech przy dostawach złota, złomu i ziemi.

Akcyza w Unii Europejskiej

Akcyza na paliwa

Funkcjonujący obecnie w Unii Europejskiej system podatków akcyzowych wprowadzono 1 stycznia 1993 w związku z utworzeniem rynku wewnętrznego. Podstawowym dokumentem dotyczącym akcyzy w prawie Wspólnot jest Dyrektywa 92/12/EWG, która ustala zasady obrotu produktami objętymi akcyzą i sposobu pobierania akcyzy w stosunku do towarów wyprodukowanych w państwach członkowskich lub importowanych do UE z krajów trzecich. Uzupełniona jest ona dyrektywami szczegółowymi dotyczącymi opodatkowania poszczególnych wyrobów akcyzowych.

Prawo Wspólnot Europejskich określa minimalne stawki podatku akcyzowego od olejów mineralnych. Paliwa zawierające ołów powinny być obłożone akcyzą nie mniejszą niż 337 euro za 1000 litrów, dla etyliny bezołowiowej stawka ta powinna wynieść nie mniej niż 287 euro za 1000 litrów, a minimalna akcyza dla oleju napędowego 245 euro za 1000 litrów. Gaz ziemny oraz propan-butan zostały obciążone jednakową stawką podatku akcyzowego w wysokości 100 euro za tonę, lecz nie wszystkie kraje UE jeszcze ją wprowadziły.

Kraj	benzyna ołowiowa (eur za 1 hl)	benzyna bezołowiowa (eur za 1 hl)	olej napędowy (eur za 1 hl)	gaz propan butan (eur za tonę)	gaz ziemny (eur za tonę)
Austria	482	416	291	262	64
Belgia	569	510	292	0	0
Dania	530	447	308	353	89
Finlandia	613	536	510	0	14
Francja	617	576	358	123	143
Grecja	415	363	252	105	105
Hiszpania	396	363	252	105	105
Holandia	597	531	320	51	57
Irlandia	440	395	343	152	0
Luksemburg	402	349	254	102	0
Niemcy	556	505	321	314	388
Portugalia	503	469	327	103	103
Szwecja	566	503	298	300	404
W. Brytania	567	501	501	288	288
Włochy	580	534	390	312	0

W Austrii akcyza obciąża paliwa, wódkę, wino, szampan, piwo i tytoń. Dochody z podatku nałożonego na benzynę i olej napędowy idą na rozbudowę i utrzymanie dróg państwowych. Obciążenia: 75 ATS/100 kg - olej lekki do ogrzewania, 361 - olej napędowy, 602 - benzyna bezołowiowa, 206 - gaz płynny.

Podatek od alkoholi w przeliczeniu na hektolitr wynosi: 5 tys. ATS - alkohol wytwarzany z owoców pestkowych, jagód i korzeni goryczki, 10 tys. - alkohol do produkcji wódek, likieru i innych napojów alkoholowych, 5,4 tys. - reszta. Istnieje podatek od win: 1,15 ATS/l, w przypadku szampana 18-36 ATS/l. Za hektolitr piwa płaci się 240 ATS. Cena papierosów zawiera 55% akcyzy.

We Francji stawki akcyzy wynoszą: 2,9 franków za litr benzyny bezołowiowej, 1,74 - oleju napędowego i 0,43 - oleju opałowego. Podatek od alkoholi (w przeliczeniu na 100-procentowy) wynosi: 78,10 - wódki i likiery, 53,30 - aperitify i wermuty, 44,95 - rum i wina porzeczkowe, 25,95 - szampan i wina słodkie. Za litr piwa niskoprocentowego zapłacimy 0,11 franka, a wody stołowej - 0,035. Akcyzą obłożony jest też alkohol przeznaczony do produkcji środków zapachowych i pielęgnacji ciała, artykułów żywnościowych, lekarstw. Palacze płacą 55,22% ceny papierosów.

We wszystkich państwach Unii Europejskiej pobierane są także podatki od pojazdów mechanicznych, loterii i gier hazardowych, zezwoleń na wyszynk, polowań i wędkarstwa. Struktura tych podatków jest bardzo prosta, a znaczenie fiskalne symboliczne.

Źródło: Centrum Informacji Europejskiej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej http://www.cie.gov.pl