Akredytywa a brak kapitału w HZ.

Autor: Andrzej Puta

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej można zaobserwować zjawisko wzmożonego eksportu z Polski realizowanego poprzez pośredników do krajów wymagających stosowania zabezpieczeń transakcji handlowych. Podmioty te (głównie pośrednicy) bazując na posiadanych kontaktach biznesowych oraz znajomości branż (dostęp do bazy surowcowej, produktów po konkurencyjnych cenach, odpowiednich ludzi z danej branży) starają się realizować kontrakty handlowe. Pomimo pomysłu, odbiorcy (np. z targów), towarów, które są niezbędne do zrealizowania kontraktu, brak im tego, co najważniejsze, a mianowicie - KAPITAŁU. Często kończy się, więc na pomyśle i transakcji na papierze.

A czy tak musi być?

Otóż nie, istnieje sposób na rozwiązanie problemu jakim jest brak kapitału, tak aby można było doprowadzić skutecznie do zawarcia i zrealizowania transakcji handlowej. Tym sposobem jest wykorzystanie instrumentu bankowego, jakim jest AKREDYTYWA, PRZENOŚNA.

1. podpisanie kontraktów ( odbiorca = importer, pośrednik = eksporter finalny, ale także może równocześnie być importerem, kiedy sprzedaje towary, które mu dostarcza dostawca z innego kraju, dostawca = eksporter, jeżeli pochodzi z innego kraju niż pośrednik),
2. złożenie wniosku o wystawienie akredytywy ( warunkiem jest akceptacja przez Bank ryzyka odbiorcy, kwestia zabezpieczenia akredytywy),
3. przesłanie akredytywy pierwotnej do banku pośrednika celem awizacji, potwierdzenia (akredytywa powinna być potwierdzona w celu wyeliminowania ryzyka niewypłacalności banku wystawiającego akredytywę = ryzyko banku "komercyjne" ( ABN Amro- Holandia, Agriculture Bank of China, Sepah Bank -Iran ) czy kraju "polityczne" (Iran, Syria, Chiny), co także daje możliwości zrobienia dyskonta akredytywy (wcześniejszego otrzymania środków w przypadku odroczonej płatności). Kolejnym warunkiem jest to, iż akredytywa musi być dostępna w banku przenoszącym i najlepiej w kraju banku przenoszącego wygasać,
4. awizacja akredytywy oraz jej ewentualne potwierdzenie (koszt awizacji jest sprawa indywidualną banku - oplata operacyjna, potwierdzenie jest uzależnione od ryzyka kraju i banku z jakiego akredytywa pochodzi),
5. zgoda na warunki oferowane przez bank (warunki mogą być znane wcześniej dla pośrednika tak, aby mógł skalkulować sobie koszt obsługi akredytywy przed zawarciem kontraktu, ale bank musi znać szczegóły akredytywy takie jak: bank, który ją wystawi, aby wiedzieć czy będzie mógł ten bank zaakceptować, potwierdzić, z jakiego kraju będzie bank - ryzyko banku zależy bezpośrednio od ryzyka kraju, z którego pochodzi, kwotę akredytywy, termin ważności - niektóre kraje sa akceptowane np. na okres 6 miesięcy z uwagi na niestabilność ekonomiczna i polityczna, formę rozliczenia - płatną od razu,
6. przeniesienie akredytywy na rzecz dostawcy towarów (należy zauważyć iz pośrednik nie musi dysponować środkami na zabezpieczenie dla swojego Banku w celu gwarantowania płatności dla dostawcy w formie akredytywy, przenoszona jest ta sama akredytywa, którą bank pośrednika otrzymał bez konieczności zrobienia odrębnej linii kredytowej na rzecz pośrednika), jednak pośrednik musi być znany dla banku ze swojej działalności, aby bank wiedział czy zrealizuje transakcje.
   Akredytywa może być przeniesiona tylko raz, ale na kilku dostawców, jeżeli towar nie może być dostarczony przez jednego.
7. awizacja akredytywy dla dostawcy (ewentualne potwierdzenie akredytywy)- w tej akredytywie mogą być zmienione następujące elementy akredytywy pierwotnej:
   • cena jednostkowa za produkt - tak, aby dostawca nie znal marży pośrednika, co za tym idzie zmieniona będzie kwota całej akredytywy,
   • skrócony może zostać termin ważności akredytywy - tak, aby pośrednik mógł dotrzymać warunków akredytywy pierwotnej po przez wywarcie presji czasowej na dostawcy,
   • skrócony może zostać termin na prezentacje dokumentów, (j.w.),
   • skrócony może zostać termin załadunku (j.w.).

   Pozostałe warunki nie mogą być zmienione np. jak w pierwotnej akredytywie był zastosowany Incoterm FOB to w akredytywie wtórnej też musi być FOB etc., Jeżeli chcemy zmienić więcej warunków z akredytywy pierwotnej z uwagi na różne okoliczności to trzeba zastosować strukturę akredytywy "back to back", a ta niestety wymaga już osobnej linii kredytowej dla pośrednika.

8. zgoda na warunki akredytywy przez dostawcę, przystąpienie do wysyłki towarów,
9. dostawca wysyła towary będące przedmiotem akredytywy bezpośrednio do odbiorcy (przeważnie tak jest) lub pośrednio ( jak towar jest dostarczany przez kilku dostawców I składowany przed ostateczna całościową wysyłką w jednym miejscu) do odbiorcy.

Po wysyłce dostawca składa w określonym czasie wymagane w ramach akredytywy dokumenty w swoim banku. Bank sprawdza dokumenty i jak sa zgodne z akredytywa wysyła je do banku pośrednika.
Na tym etapie w zależności od zapisów w akredytywie ( czy jest potwierdzona przez bank dostawcy) może nastąpić płatność dla dostawcy (at sight lub w przypadku odroczenia płatności - dyskonto akredytywy).
Przeważnie płatność następuje jednak po sprawdzeniu dokumentów przez bank pośrednika, który jest bankiem przenoszącym akredytywę i u niego ta akredytywa jest dostępna i wygasa a także przez niego jest potwierdzona.

Bank pośrednika w celu nie ujawniania stron transakcji (możliwości zrobienia następnej transakcji z pominięciem pośrednika, znajomości marzy pośrednika) zgodnie z USP 500 następuje zamiana faktur (zwiększa sie kwota po dodaniu marzy pośrednika) dodatkowo na finalnej fakturze dla odbiorcy będzie widniał pośrednik, a nie rzeczywisty dostawca towarów,

Bank pośrednika po sprawdzeniu dokumentów (ewentualnej płatności dla dostawcy oraz dla pośrednika, - jeśli zapisy w akredytywie to umożliwiają) przesyła je do banku odbiorcy celem ostatecznej weryfikacji, jeżeli dokumenty są zgodne następuje ostateczna płatność z banku odbiorcy dla banku pośrednika. Bank pośrednika, jeżeli nie zrobił tego wcześniej (bazując na dyskoncie akredytywy, płatności, at sight) płaci dostawcy a resztę pomniejszona o koszty i prowizje płaci pośrednikowi.
Cały proces od momentu złożenia dokumentów przez dostawce do momentu uzyskania płatności zajmie średnio około 18-21 dni jednak jest on uzależniony od wielu czynników i musi być indywidualnie kalkulowany.

Ta struktura pozwala na realizowanie handlu zagranicznego przez podmioty nieposiadające własnych środków w wysokości wystarczającej na bezpośredni zakup towarów od dostawcy. Dostawca posiada gwarancje zapłaty, jeśli spełni określone w akredytywie warunki. Wszystko przechodzi przez bank. Przeprowadzenie jednak takiej transakcji wymaga fachowej wiedzy, aby była ona bezpieczna dla wszystkich stron.

Opracowanie ma charakter informacyjny. Autor: Andrzej Puta