Konkurencyjność technologiczna sektora MSP w Polsce

Definicja konkurencyjności zmieniła się początkowo w krajach wysokorozwiniętych. Wyzwaniem stojącym przed przedsiębiorstwami jeszcze 10 lat temu była restrukturyzacja, obniżenie kosztów i podnoszenie jakości. Czynniki te jeszcze ciągle odgrywają kluczową rolę w 99 proc. polskich małych i średnich przedsiębiorstw. Jednak najbliższe lata przyniosą i u nas ogromne zmiany związane z nowymi wyzwaniami, które stoją przed naszą gospodarką w przeddzień przystąpienia Polski do struktur Unii Europejskiej, w przeddzień pełnego zharmonizowania sposobów zarządzania z tymi, które eksploatowane są w wysokorozwiniętych krajach świata.

W polskiej gospodarce, zwłaszcza w sektorze MSP niezwykle ważne będzie w najbliższych latach postawienie sobie jako wyzwanie skomercjalizowanie strumienia nowych produktów i procesów, które podniosą ogólny poziom technologii. Tylko taka gospodarka będzie w stanie efektywnie konkurować na rynkach światowych . Istotną kwestią jest czy przedsiębiorstwa są świadome jak ważna jest rola czynnika technologicznego w konkurowaniu. Problemem polskich małych i średnich przedsiębiorstw jest ich zorientowanie w kierunku tradycyjnych sektorów gospodarki i opieranie przewagi konkurencyjnej na niskich kosztach pracy. Dowodzi tego między innymi struktura produkcji przemysłowej, a także oferta eksportowa, określana przez strukturę sprzedaży na zagraniczne rynki. Pamiętać należy, że podobnie jak dla przedsiębiorstw ogółem, także dla MSP charakterystyczna jest struktura geograficzna eksportu, w której decydującą rolę odgrywają kraje Unii Europejskiej. W 2000 r. udział małych i średnich przedsiębiorstw w całości polskiego eksportu na rynki krajów UE wynosił ponad 46 proc. Zdać należy sobie sprawę, że jednolity rynek Unii Europejskiej należy do bardzo konkurencyjnych.

MSP dostrzegają fakt, że ich krajowi, a zwłaszcza zagraniczni konkurenci w wielu aspektach dysponują przewagą. Przewaga ta dotyczy przede wszystkim lepszej sytuacji finansowej i kapitałowej, lepszej reklamy i marketingu, bardziej efektywnych sieci dystrybucji, lepszego dostępu do finansowania oraz niższych cen. Na kolejnym miejscu wskazują na posiadanie przez konkurentów przewagi technologicznej. Przedsiębiorcy raczej nie zdają sobie sprawy ze znaczenia czynnika technologicznego w konkurowaniu. Przedsiębiorstwa często stosunkowo optymistycznie oceniają swą pozycję konkurencyjną. Świadczy o tym fakt, że zdaniem menedżerów MSP ich konkurenci działający na rynku nie dysponują przewagą w zakresie wyższej jakości produktów.

Okazuje się, iż w najbliższej przyszłości zlikwidowanie lub zredukowanie istniejącej luki technologicznej małych i średnich przedsiębiorstw w stosunku do konkurentów z Unii Europejskiej powinno być jednym z priorytetów polityki państwa w procesie przygotowań do akcesji jak i po akcesji. Presja konkurencyjna wywierana przez technologicznie bardziej zaawansowane produkty z państw UE stopniowo narastała wraz z postępem liberalizacji wymiany handlowej w latach 90-tych. Nabierze ona jednak decydującego znaczenia w chwili bezpośredniego funkcjonowania polskich MSP na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej.

Pozycja konkurencyjna w stosunku do najbardziej wymagających rywali działających na rynkach wspólnotowych, a nie w stosunku do relatywnie niskokonkurencyjnych i niskoinnowacyjnych konkurentów krajowych będzie decydowała o rzeczywistej pozycji przedsiębiorstw w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej i funkcjonowania w ramach ogromnego i wymagającego rynku wewnętrznego.

Przedsiębiorstwa polskiego sektora MSP powinny w swoich strategiach rozwoju odwoływać się tym samym do metody benchmarkingu, czyli ustawicznego przyrównywania się do najbardziej konkurencyjnych przedsiębiorstw wspólnotowych funkcjonujących w ich segmentach rynkowych .

Autor: Przemysław Łukasik