Autor: Przemysław Łukasik

Kontrakt outsourcingowy
Anioły Biznesu

Istota i rodzaje innowacji w gospodarce rynkowej

Innowacja i innowacyjność zyskały znaczenie w teorii ekonomii dzięki pracom Josepha Schumpetera, który zauważył, że statyczne postrzeganie gospodarki prowadzi do paradoksu. Gdy konkurencyjność doprowadzi system gospodarczy do maksymalnej efektywności, powinien się on pogrążyć w stagnacji zarówno w procesie produkcji, jak i w konsumpcji. Tak się jednak nie dzieje dzięki działalności przedsiębiorców wprowadzających nowe produkty i nowe sposoby produkcji, znajdujących nowe rynki zbytu i zaopatrzenia oraz wymyślających nowe sposoby organizacji gospodarki . Innowacje w gospodarce mają na ogół charakter lokalny. Wprowadzają produkty i rozwiązania, które są nowymi w danym - lokalnym - kontekście. W szerszej skali mamy do czynienia ze zjawiskiem innowacji-imitacji, w którym imitacja jest wdrożeniem zapożyczonej lub zakupionej innowacji.

Trudno jest o precyzyjne wskaźniki innowacyjności. W badawczej praktyce stosowane są rozróżnienia na innowację produktu i innowację procesu oraz innowację horyzontalną i innowację wertykalną. Ta ostatnia, rzadziej spotykana, oznacza przeciwstawienie ilościowego wzrostu posiadanych dóbr i kapitałów poprawie jakości używanych czynników produkcji. Przyjmuje się, że podstawowymi źródłami innowacji są nakłady na inwestycje w środki trwałe oraz działalność badawczo-rozwojowa. Inne, tzw. niematerialne źródła innowacji, w tym głównie wzrost wiedzy i kwalifikacji pracowników oraz korzystanie z know-how, są trudniejsze do empirycznego uchwycenia . Każda nowa maszyna wyprodukowana i zastosowana w produkcji jest w stanie zmienić otoczenie, w którym przebiega produkcja tak, iż wciąż pojawiają się nowe bodźce do uczenia się . To uczenie się poprzez produkcję i stosowanie jest źródłem lokalnych innowacji.

Innowacje możemy podzielić też w inny sposób:

• innowacje techniczne,
• innowacje organizacyjne,
• innowacje rynkowe.

Źródłem innowacji technicznych są w dużej mierze wydatki na badania i rozwój. Inne typy innowacji nie muszą wiązać się z ponoszeniem materialnych lub finansowych nakładów, a ich źródłem jest zdolność do twórczego przystosowania się do zmiennych warunków rynkowych.

W dyskusji na temat źródeł innowacyjności w gospodarce często pojawiają się głosy wskazujące na związek pomiędzy wielkością przedsiębiorstwa i skalą jego działania a skłonnością do innowacji. Z jednej strony uznaje się, że zmiana technologiczna musi być wprowadzana pod nadzorem struktur wyposażonych w odpowiednie zasoby technologiczne i finansowe, a więc dużych przedsiębiorstw, z drugiej zaś zauważa się, że to małe i średnie firmy są lepiej przystosowane do działania w złożonych warunkach współczesnej gospodarki.

W niniejszym rozdziale postaram się rozwinąć ten temat, prezentując go głównie na przykładzie polskich małych i średnich przedsiębiorstw. Poruszę tu problem dostępności i wykorzystania internetu przez te przedsiębiorstwa w działalności gospodarczej oraz kierunków innowacyjności MSP. Część rozdziału poświęcona jest współpracy małych i średnich przedsiębiorstw z jednostkami naukowo - badawczymi.

Autor: Przemysław Łukasik