Konkurencyjność i jej determinanty

Pojęcie konkurencyjności można zdefiniować jako zdolność przedsiębiorstwa do funkcjonowania w danej branży w warunkach gospodarki wolnorynkowej. Im większa konkurencyjność tym pozycja przedsiębiorstwa na rynku jest pewniejsza a jego funkcjonowanie mniej narażone na bodźce zewnętrzne i niepomyślną koniunkturę. Na konkurencyjność firmy wpływa wiele czynników. Oto najważniejsze z nich:

• innowacyjność i zaawansowanie technologiczne danego podmiotu gospodarczego,
• sieć kontaktów i kooperantów,
• ceny produktów i usług,
• jakość produktów usług,
• inwestycje własne oraz możliwość pozyskania kapitału,
• dostępność i sposób finansowania działalności,
• otoczenie biznesowe (np. pomoc rządu lub samorządu).

Poniżej postaram się omówić niektóre z podanych wyżej determinantów oraz uwzględnić je w odniesieniu do polskich małych i średnich przedsiębiorstw w perspektywie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Polskie małe i średnie przedsiębiorstwa, jak wynika z pierwszego rozdziału niniejszej pracy, są mało innowacyjne a dla osiągnięcia wysokiej pozycji konkurencyjnej firmy niezbędne jest utrzymanie przez nią wysokiego poziomu innowacyjności określanej jako zdolność do permanentnego generowania i wdrażania innowacji, które są dobrze oceniane przez klientów ze względu na wysoki poziom użyteczności, nowoczesności i konkurencyjności w skali globalnej.

Choć zainteresowanie przedsiębiorstw innowacjami jest duże, z głównym akcentem na innowacje produktowe, udział nowych produktów w ogólnej wartości sprzedaży produktów na poziomie do 20 proc. należy uznać za niski. Przedsiębiorstwa korzystają głównie z wewnętrznych źródeł innowacji, a tylko w niewielkim stopniu z dorobku zewnętrznego zaplecza naukowo-badawczego. W większości przypadków praktyki innowacyjne miały charakter jednostkowy przy jednoczesnym braku systemu kreowania innowacji. Obraz innowacji badanych małych i średnich przedsiębiorstw nie jest zbyt optymistyczny, zwłaszcza że przedsiębiorcy wskazywali na liczne bariery hamujące postęp w tym obszarze. Można zatem sformułować ogólną opinię o niskim poziomie innowacyjności polskich przedsiębiorstw, zwłaszcza w kontekście spojrzenia globalnego. Warto jednak odnotować również pozytywny wniosek z badań nad innowacyjnością małych i średnich przedsiębiorstw. Daje się bowiem zauważyć wyraźną poprawę innowacyjności w miarę postępu procesu transformacji, co jest objawem adaptowania się przedsiębiorstw do mechanizmów rynkowych i dobrze rokuje na przyszłość .

Autor: Przemysław Łukasik