Powrót

Umowa o wolnym handlu Polska - Estonia.

Autor: dr Tadeusz Trocikowski

Umowa o wolnym handlu między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Estońską została podpisana w dniu 6 listopada 1998 r. w Warszawie.

Główne przesłanki jakie przyświecały Stronom przy podpisywaniu Umowy to:

• przekonanie, że gospodarka rynkowa stanowi fundament demokratycznego państwa oraz jego rozwoju gospodarczego,
• potwierdzenie przywiązania do demokracji opartej na zasadach prawa,
• potwierdzenie w związku z powyższym swojego głębokiego oddania zasadom gospodarki rynkowej stanowiącej podstawę ich stosunków,
• potwierdzenie zamiaru aktywnego uczestnictwa w procesie integracji gospodarczej w Europie i wyrażając swą gotowość do współdziałania w poszukiwaniu dróg i środków dla wzmacniania tego procesu,
• powołanie się na trwałe zobowiązania wynikające z Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Karty Paryskiej, a w szczególności zasad zawartych w końcowym dokumencie Bońskiej Konferencji o Współpracy Gospodarczej w Europie,
• powołanie się na umowę o wzajemnym handlu i współpracy gospodarczej między Rzeczpospolita Polską a Republika Estońską zawartą 20 listopada 1991 roku w Tallinie,
• głębokie przekonanie, ze niniejsza Umowa będzie sprzyjać intensyfikacji wzajemnie korzystnych stosunków handlowych między nimi oraz wnosić istotny wkład do procesu integracji europejskiej,
• deklarując swoją gotowość zbadania możliwości rozwoju i pogłębienia wzajemnych stosunków w celu rozszerzenia ich na dziedziny nie objęte Umową.

Strony zdecydowane są w tym celu znosić stopniowo przeszkody w ich całym wzajemnym handlu, zgodnie z zasadami Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994, Układu ogólnego w sprawie handlu usługami oraz Porozumienia ustanawiającego Światową Organizacje Handlu (WTO), Estonia mając na celu zostanie członkiem WTO. Celami Umowy są:

• stopniowe tworzenie strefy wolnego handlu,
• popieranie, poprzez rozszerzanie wzajemnej wymiany handlowej, harmonijnego rozwoju stosunków gospodarczych między Stronami i sprzyjanie w ten sposób ich rozwojowi gospodarczemu, poprawie warunków życia i zatrudnienia oraz wzrostowi wydajności i stabilizacji finansowej;
• zapewnienie uczciwej konkurencji w handlu między Stronami;
• przyczynienie się, poprzez znoszenie barier w handlu, do harmonijnego rozwoju i rozszerzenia handlu światowego.

Główne postanowienia Umowy sprowadzają się do następujących zagadnień:
Z dniem wejścia w życie Umowy nie mogą być wprowadzane nowe opłaty o skutkach podobnych do ceł importowych, jak również wprowadzono zakaz stosowania podobnych opłat w eksporcie. Umowa nie przewiduje w trakcie jej trwania wprowadzania ograniczeń ilościowych towarów zarówno w eksporcie , jak i w imporcie.

Odmiennie została potraktowana sprawa produktów rolnych. Postanowienia Umowy nie będą ograniczały w żaden sposób stosowania przez Strony ich polityk rolnych oraz podejmowanych w ramach tych polityk jakichkolwiek środków, łącznie z zastosowaniem ustaleń Porozumienia w sprawie rolnictwa w ramach Światowej Organizacji Handlu. Biorąc jednak pod uwagę strukturę estońskiej taryfy celnej, w której cła na produkty rolne nie są stosowane, w przypadku, gdy nowy reżim celny na importowane produkty rolne został ustanowiony, Estonia może, stosownie do swojej polityki rolnej, wprowadzić cła importowe na produkty rolne pochodzące z Polski. Estonia może wprowadzić cła na import w ciągu dwóch pierwszych lat od wejścia niniejszej Umowy w życie po konsultacji w ramach Wspólnego Komitetu. Jeżeli będzie to konieczne, okres dwóch lat może zostać przedłużony o jeden rok decyzją Wspólnego Komitetu. Wprowadzono jednolite zasady ustalania reguł pochodzenia towaru.

Umowa zezwala każdej ze Stron podejmowanie nieskrępowanych działań w następujących zakresach:

• w celu zapobiegania ujawnianiu informacji naruszających jej podstawowe interesy bezpieczeństwa;
• dla ochrony własnych podstawowych interesów bezpieczeństwa bądź też dla wykonania zobowiązań międzynarodowych oraz realizacji własnej polityki wewnętrznej, a dotyczących:
• handlu bronią, amunicja i sprzętem wojskowym, pod warunkiem, że takie środki nie pogorszą warunków konkurencji w odniesieniu do towarów nie przeznaczonych specjalnie dla celów wojskowych oraz wobec handlu innymi towarami, materiałami i usługami, dokonywanego bezpośrednio lub pośrednio w celu zaopatrzenia wojska;
• nierozprzestrzeniana broni biologicznej i chemicznej, broni nuklearnej oraz innych nuklearnych urządzeń wybuchowych;
• podjętych w czasie trwania wojny lub innych poważnych napięć międzynarodowych.

Zgodnie z Umową przyjęto, iż należy podjąć działania w kierunku stopniowego dostosowania wszelkich monopoli państwowych o charakterze handlowym w celu zapewnienia, że do 31 grudnia 1999 zniesiona zostanie wszelka dyskryminacja między osobami fizycznymi i prawnymi Stron dotycząca warunków, zgodnie z którymi nabywane są i sprzedawane towary.

W sprawie reguł konkurencji dotyczących przedsiębiorstw przyjęto, iż następujące postępowanie jest niezgodne z właściwym funkcjonowaniem Umowy, o ile może mieć negatywny wpływ na handel między Stronami Umowy:

• wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, decyzje zrzeszeń przedsiębiorstw oraz uzgodnione praktyki między przedsiębiorstwami, których celem lub skutkiem działania jest zapobieganie, ograniczanie lub zniekształcenie konkurencji;
• nadużywanie przez jednego lub więcej przedsiębiorstw dominującej pozycji na terytorium Stron jako całości lub na ich znacznej części.

Nadto przyjęto, iż wszelka pomoc udzielana w jakiejkolwiek formie przez Państwo będące Stroną Umowy lub dzięki środkom państwowym, zniekształcająca lub grożąca zniekształceniem konkurencji poprzez faworyzowanie niektórych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych towarów, o ile może mieć negatywny wpływ na handel między Stronami, uznane zostanie za niezgodną z właściwością realizacji Umowy.

W zakresie ochrony własności intelektualnej postanowiono współpracować. Na wniosek którejkolwiek ze Stron, przeprowadzać będą konsultacje ekspertów w tych sprawach, w szczególności odnośnie działań dotyczących istniejących bądź przyszłych konwencji międzynarodowych, takich jak Światowa Organizacja Handlu, Światowa Organizacja Własności Intelektualnej.

Według autora niniejszego artykułu dla polskich przedsiębiorców ma to mniejsze znaczenie, ponieważ Estonia jest i tak krajem o bardzo ograniczonym zakresie stosowania ceł.

Generalnie postanowienia Umowy otwierają drogę dla przedsiębiorstw estońskich w zakresie zbytu swojej produkcji w Polsce. Będzie to miało decydujące znaczenie dla rozwoju wspólnych przedsiębiorstw oraz dla estońskich inwestycji kapitałowych. Obroty polsko-estońskie są niewielkie, patrząc zarówno ze strony estońskiej i polskiej, wejście w życie postanowień Umowy w pełnym zakresie przyczyni się na pewno do zwiększenia wymiany handlowej.

Z punktu widzenia polskich przedsiębiorców towary estońskie są bardzo mało znane na polskim rynku, chcąc osiągnąć sukces handlowy, należy w większym stopniu promować te wyroby, jedną z możliwości dają postanowienia omawianej Umowy.


Autor dr Tadeusz Trocikowski