Powrót

Handel zagraniczny Estonii 1991 - 1998.

Autor: dr Tadeusz Trocikowski

Do roku 1991 wymiana towarowa w Estonii była dokonywana całkowicie zgodnie z zasadami systemu nakazowo - rozdzielczego jaki obowiązywał w Związku Radzieckim. Obserwowany w 1991 r. poziom wymiany między republikami to 94,7% eksportu i 84,8% importu.

W 1992 roku struktura wymiany handlowej Estonii zmieniła się zauważalnie. Pokrycie byłego Związku Radzieckiego /włączając Litwę i Łotwę/ spadło do 47% w eksporcie oraz 45,5% w imporcie. Bilans z republikami byłego Związku Radzieckiego pozostał jednak dodatni, głównie za sprawą dodatniego wyniku wymiany handlowej z Litwą / 499,5 miliona koron*/. Na bazie analizowanych danych ustalono, że w 1992 roku Estonia eksportowała towary do 94 krajów, a importowała z 97 krajów.

W 1993 roku handel zagraniczny Estonii był wyraźnie ukierunkowany w stronę państw zachodnich. Eksport estońskich towarów odbył się do 118 krajów, a import z 145 krajów, co w rezultacie dało deficyt w wymianie handlowej.

W 1994 roku eksportowano towary do 115 krajów, a Estonia importowała towary ze 141 krajów. Bilans w handlu zagranicznym wyraźnie się pogorszył. Deficyt wyniósł 4,6 miliarda koron, z czego 4,1 miliarda za sprawą krajów europejskich, mimo to odnotowano wzrost eksportu i importu. Indeks cenowy eksportu w roku 1994 wyniósł 141% w stosunku do 1993r. Poziom żywności w eksporcie wzrósł wyraźnie - 12,3% /w 1991 r. było to 4,1%/. Pozytywnym faktem był wzrost udziału w eksporcie drewna przetworzonego przy spadku eksportu drewna surowego - nie przetworzonego.

Kiedy jeszcze w 1992 r. nie przetworzone drewno stanowiło do 54% eksportu drewna, a w 1993 33%, o tyle w 1994 roku wskaźnik ten spadł do 29%. Znamienny jest również fakt, iż spadł także reeksport metali i sprzętu transportowego, wzrósł natomiast udział importu maszyn i urządzeń /19,7%/. Udział paliw spadł z 27,2% w 1992 do 14,1% w 1994 roku. Stosunek artykułów żywnościowych pozostał duży /9,9% całego importu/, podobnie jak i tekstyliów /13%/. Nie zanotowano istotnych zmian w handlu zagranicznym jeżeli chodzi o kraje. Największy eksport odbywał się dalej w kierunku Rosji, Finlandii, Szwecji, Łotwy, Niemiec; dominował import z Finlandii, Rosji, Niemiec, Szwecji i Holandii.

W 1995 roku import rósł ciągle szybciej niż eksport. W porównaniu do 1994r import wzrósł o 35,3%, eksport o 24,3%, a deficyt w handlu zagranicznym osiągnął sumę 8,1 miliarda koron lub 16% całkowitych obrotów. Finlandia,Rosja, Szwecja, Łotwa i Niemcy były głównymi partnerami eksportowymi Estonii, a Finlandia, Rosja, Niemcy, Szwecja i Holandia to kraje z których najwięcej importowano. W 1995 roku udział Finlandia w eksporcie do Estonii wzrósł i Finlandia stała się głównym eksporterem na rynek estoński drugie miejsce należało do Rosji.

W 1995 roku Estonia eksportowała towary do 120 krajów, a importowała ze 157 krajów. Eksport tekstyliów zdobył największy udział w całym eksporcie 13,7% /w 1994r. - 13,5%/. Do 13,0% wzrósł eksport maszyn i urządzeń /w 1994 r.- 9,3%/. Znamienny jest również wzrost eksportu drewna i artykułów z drewna do 12,5% / w 1994 r.- 10,2%/, a także wzrost eksportu chemikaliów i wyrobów z tworzyw sztucznych. W eksporcie spadek odnotowała jedynie żywność, dając 7% / w 1994 r. - 12,3%/. Najwięcej natomiast importowano maszyn i wyposażenia - 21,6% /w 1994 r.-19,7%/, następnie minerały 11,5% / w 1994 r.- 14,1%/ i tekstylia 10,4% / w 1994r. - 10,3%/.

W 1996 roku wartość wymiany handlowej wyniosła 63,6 miliarda koron, z czego eksport stanowił 25,0 a import 38,6 miliardów koron. W porównaniu do poprzedniego roku, import wzrósł do 32,4%, a eksport do 18,7%. Stosunek eksportu w strukturze wymiany handlowej spada z roku na rok. Podczas gdy w 1995r. eksport osiągnął 52,0% całej wymiany handlowej, później w 1996r. tylko 39,3%. Kontynuacja wzrostu deficytu w handlu zagranicznym wywołana była szybkim wzrostem importu. W 1996 roku deficyt w wymianie handlowej osiągnął kwotę 13,6 miliarda koron. Deficyt wzrósł ponad 11 razy od 1993 roku do 1996, w tym samym czasie wartość wymiany handlowej wzrosła tylko 2,8 razy / z 22,5 miliarda koron do 63,6 miliarda koron/. Bilans pogarszał się z roku na rok szczególnie z głównymi partnerami. Jakkolwiek w imporcie na czoło wysunęły się takie kraje jak Włochy /deficyt - 1 miliard koron/ Japonia / deficyt 600 milionów koron/ i Holandia /deficyt 600 milionów koron/. W 1996 roku Estonia eksportowała do 119 krajów, a importowała ze 157 krajów.

Tabela nr 1

Handel zagraniczny Estonii w latach 1992-1997 w mln koron estońskich (EEK)

	1992	1993	1994	1995	1996	1997**	1998
Eksport	5,4	10,6	16,9	21,1	25,0	17,5
Import	5,1	11,9	21,5	29,1	38,6	26,6
Bilans	0,3	- 1,3	- 4,6	- 8,0	- 13,6	- 8,1

* 1 USD = ~ 14,5 EEK ** Dane Departamentu Statystyki Republiki Estońskiej. Wartość eksportu po sześciu miesiącach 1998 r. wyniosła 31,9 mln USD (wskaźnik dynamiki w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego - 125,4%), a importu 9,1 mln USD (spadek w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego o 26,6%).

Możliwości rozwoju współpracy gospodarczej między Polską i Estonią istnieją w następujących dziedzinach: dostawa gotowych artykułów spożywczych, mrożonek, warzyw i owoców, dostawa przemysłowych towarów rynkowych, budownictwo, współpraca przy przetwórstwie artykułów rolnych, budowa i remont sprzętu pływającego, dostawa maszyn rolniczych oraz współpraca w dziedzinie transportu.

Autor dr Tadeusz Trocikowski