Anioły Biznesu

Autor: Przemysław Łukasik

Jak skomercjalizować dobry pomysł z Aniołem Biznesu?

W początkowej fazie inwestycji, nieformalny sektor rynku kapitałowego jest często postrzegany jako zdecydowanie większy od tego, który reprezentują profesjonalne instytucje tego rynku. Nieformalny sektor rynku kapitałowego to fundusze pochodzące ze źródeł innych niż pożyczki bankowe, leasing, faktoring czy też różnego rodzaju fundusze wspierające początkowe fazy rozwoju firm. Najbardziej popularną formą finansowania działalności gospodarczej w jej początkowej fazie są oczywiście fundusze własne oraz te uzyskane od rodziny i znajomych.

Na zachodzie Europy coraz bardziej popularna i efektywna staje się instytucja tak zwanego Anioła Biznesu. Anioły Biznesu to prywatni inwestorzy, którzy dysponując odpowiednim doświadczeniem oraz kapitałem, wspierają wybrane małe i średnie przedsiębiorstwa, głównie w początkowej fazie ich działalności (start-up). Przekazują im zarówno swoją wiedzę, doświadczenie, jak i środki finansowe. W zamian mogą otrzymywać część zysków przedsiębiorstwa. Niektórzy inwestorzy działają też na zasadach non-profit.

W Polsce podobna forma współpracy dopiero zaczyna się kształtować. Współpraca z przedsiębiorcą - Aniołem Biznesu wygląda trochę inaczej niż sytuacja typu "ja mam pomysł, ty pieniądze...". Anioły Biznesu to aktywni i otwarci ludzie, nie tylko zamożni, ale także mający żyłkę przedsiębiorczości. Rozglądają się w swoich środowiskach, rozmawiają i szukają przedsięwzięć, w które warto zainwestować. Branże cieszące się największym zainteresowaniem to przede wszystkim biotechnologia, informatyka, usługi, i inne branże "rozwojowe".

Anioły Biznesu w Danii.

Z badań przeprowadzonych w Danii wśród tamtejszych Aniołów Biznesu wynika, iż głównym powodem, dla którego angażują się oni w tego typu przedsięwzięcia jest chęć "rozrywki", dopiero później wymieniane są takie argumenty jak satysfakcja z bycia zaangażowanym w rozwój firmy, czy zwrot zainwestowanego kapitału. Jeżeli chodzi o fazy rozwoju firmy to największym zainteresowaniem cieszą się "start-upy", a mniej przedsiębiorstwa już od dłuższego czasu operujące na rynku. W tym drugim przypadku współpraca dotyczyć może na przykład rozwoju jakiegoś konkretnego produktu lub innowacyjnej usługi w ramach konsorcjum.

Badania pokazują, że horyzont czasowy inwestycji wynosi średnio 3 do 6 lat. W tym czasie Anioł aktywnie uczestniczy w życiu firmy. Zaangażowanie to może mieć różną postać. Najczęściej zostaje on członkiem zarządu, osobą doradzającą w sporządzaniu biznes planu, zachęcającą innych inwestorów lub monitorującą rozwój finansowy przedsięwzięcia. Oczekiwany zwrot z inwestycji wśród badanych przypadków wyniósł średnio 10-30 %. Analizy przeprowadzone w Danii pokazują, że do kontaktów pomiędzy Aniołem Biznesu a drugą stroną dochodzi najczęściej poprzez kontakty biznesowe, dopiero później są to aktywne poszukiwania czy też oferty otrzymane od jednostek szukających kapitału.

Anioły Biznesu w Polsce.

W Polsce sytuacja z pewnością wygląda podobnie. Wielu przedsiębiorców nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że zalicza się do grona Aniołów Biznesu. Z początkiem roku 2004 powstało w naszym kraju Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu (PolBAN), które należy do European Business Angels Network (www.eban.org). EBAN jest organizacją non-profit, która pełni rolę przedstawiciela środowiska Aniołów Biznesu w Europie. Członkami EBAN są podobne Stowarzyszenia z różnych krajów Europy. Ich liczba w ostatnich pięciu latach wzrosła na naszym kontynencie z 66 do 196.

Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu (www.polban.pl) ma na celu między innymi poszukiwanie i wspieranie Aniołów Biznesu w Polsce oraz kojarzenie projektów inwestycyjnych - ze szczególnym uwzględnieniem projektów, w których dominujące znaczenie ma kapitał intelektualny - z kapitałem pochodzącym od indywidualnych inwestorów. Jak informuje Wojciech Dołkowski - prezes Stowarzyszenia - "Priorytetem PolBANu jest w tej chwili informowanie, promowanie, podnoszenie świadomości zarówno inwestorów jak i przedsiębiorców o takiej formie finansowania ich projektu. Z czasem coraz większy nacisk będzie kładziony na kojarzenie /matchmaking/ i szkolenia".

Jak uzyskać pomoc Stowarzyszenia?

Z pomocy PolBANu korzystać mogą zarówno potencjalni Aniołowie Biznesu, jak i osoby i przedsiębiorcy poszukujący źródeł finansowania dla swoich projektów. Osoby lub firmy szukające inwestora powinny przesłać swój projekt do Stowarzyszenia.

Projekt powinien spełniać określone warunki:

• poszukiwany kapitał to sumy w granicach od 50 do 500 tys. PLN;
• utworzona spółka kapitałowa (z o.o. lub S.A.), bądź gotowość jej założenia;
• zaangażowanie i entuzjazm do realizacji pomysłu;
• wysoki poziom wiedzy w obszarze działalności, w którym projekt będzie realizowany;
• wysoki poziom innowacyjności - projekt z dziedziny wysokich technologii (biotechnologia, medycyna, IT, internet) lub projekt, którego istotną część stanowi kapitał intelektualny.

"W tej chwili realne zainteresowanie inwestorów jest większe niż podaż projektów. Tyle, że pod pojęciem projektu rozumiemy biznes plan przedstawiony przez zespół wiedzący czego chce wraz z realnym projektem (projekt high-tech/innowacyjny) oraz wkładem kapitałowym. Na razie zainteresowanie sprowadza się w sporej części do ciekawości" - informuje Wojciech Dołkowski.

Zgłoszenie powinno zawierać formularz przygotowany do pobrania na stronach Stowarzyszenia, a w nim:

• dane teleadresowe firmy;
• pomysł - informacja, na czym będzie polegało przedsięwzięcie;
• krótkie CV kluczowych osób związanych z projektem;
• zarys biznes planu (model biznesowy, cele krótko i średnioterminowe, opis produktów i usług, dostawcy, klienci, konkurencja, przewaga konkurencyjna oraz innowacyjność planowanego przedsięwzięcia, strategia sprzedaży, kanały dystrybucji, strategia marketingowa, SWOT, strategia rozwoju);
• wysokość zapotrzebowania na kapitał oraz planowane źródła finansowania przedsięwzięcia.

Po złożeniu propozycji projektu w stowarzyszeniu podpisywana jest klauzula o zachowaniu poufności - to gwarancja dla projektodawcy "na piśmie", że przedstawiony projekt stanowi tajemnicę i własność autorów. W ciągu jednego tygodnia jest oceniany przez trzy osoby z władz Stowarzyszenia. Projekt albo trafia do bazy danych - jego migawka jest publikowana, jest prezentowany współpracującym inwestorom itp. - albo wraca do autora. Jeśli projekt wzbudzi zainteresowanie potencjalnych inwestorów, wnioskodawca otrzymuje szansę przedstawienia szczegółów na posiedzeniu rady inwestycyjnej. Pomimo, że Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu działa od niedawna, bliskie jest już skojarzenia niewielkiego projektu informatycznego z północy Polski z dwoma inwestorami.

Projektodawcy nie ponoszą z tytułu współpracy ze Stowarzyszeniem żadnych kosztów. Stałą opłatę za dostęp do bazy projektów muszą za to ponieść inwestorzy Business Angels. W przypadku udanego wprowadzenia innowacyjnego produktu lub usługi na rynek strona sprzedająca (Anioł Biznesu oraz pomysłodawca) uiszczają opłatę - success fee. Jest to prowizja w wysokości 1-4% zysku przez dany okres czasu. PolBAN jest otwarte na wszelkie formy współpracy z potencjalnymi inwestorami. Chęć zostania inwestorem Business Angel najlepiej zgłosić przez internet odwiedzając witrynę Stowarzyszenia. Współpracę inicjować mogą zarówno pojedynczy inwestorzy, jak i zespoły lub konsorcja utworzone przez kilku Aniołów Biznesu.

Do głównych barier w rozwoju przedsiębiorstw w ich początkowej fazie rozwoju należy brak kapitału. Realizacja obiecujących pomysłów jest niemożliwa lub odkładana w czasie z powodu braku często niewielkich funduszy. Według władz Polskiego Stowarzyszenia Aniołów Biznesu w naszym kraju mieszka około 100 tys. osób dysponujących majątkiem ponad 1 miliona złotych. W przypadku, gdy jedynie 5 tys. spośród nich udałoby się nakłonić do zaangażowania w rozwój małych firm i projektów, można by zasilić kapitałowo od 5 do 10 tys. innowacyjnych przedsięwzięć. W wielu państwach UE inwestycje w "start-upy" wspierane są przez państwo w postaci odpisów podatkowych - np. w postaci częściowego wliczenia w koszty inwestycji nieudanej. W Polsce niestety nadal brakuje takich rozwiązań prawnych. Jednak z uwagi na silne lobby promujące rozwój małej przedsiębiorczości, kwestią czasu wydaje się ich implementacja.

Przydatne strony internetowe:
European Business Angels Network - www.eban.org
Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu - www.polban.pl
Fundusz Mikro - www.funduszmikro.pl
Platforma Inwestycji Kapitałowych - www.szukam-inwestora.com
Lewiatan Business Angels (LBA) - www.lba.pl