| ||
| | |
Powrót
|
1 strona
Forum
|
Zarządzanie
|
Eksport
|
Linki
|
Autorzy
Kontakt
Szukaj
|
| |
| |
|
| |
|
|
| Program Promocji - sprawozdanie za rok 2004. | |
Niniejszy dokument stanowi realizację zapisów przyjętego przez Radę Ministrów 2 września 2003 r. "Programu promocji gospodarczej Polski do roku 2005", zgodnie z którymi sprawozdanie z wykonania zadań określonych w Programie jest corocznie przedstawiane do zatwierdzenia Radzie Ministrów.
Instytucje współpracujące:
Ministerstwo Gospodarki i Pracy
Ministerstwo Finansów
Ministerstwo Infrastruktury
Ministerstwo Skarbu Państwa
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Bank Gospodarstwa Krajowego
Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego
Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A.
Krajowa Izba Gospodarcza
Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
Objaśnienia skrótów i terminów użytych w tekście:
BGK Bank Gospodarstwa Krajowego
BIZ bezpośrednie inwestycje zagraniczne
ChRL Chińska Republika Ludowa
DOKE Program Dopłat do Oprocentowania Kredytów Eksportowych
IKCHZ Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego
KIG Krajowa Izba Gospodarcza
KUKE S.A., KUKE, Korporacja Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A.
MSWiA Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
MF Ministerstwo Finansów
MGiP Ministerstwo Gospodarki i Pracy
MGiPS Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
MI Ministerstwo Infrastruktury
MK Ministerstwo Kultury
MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
MSP małe i średnie przedsiębiorstwa
MSZ Ministerstwo Spraw Zagranicznych
PAIiIZ, PAIiIZ S.A. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Program Program promocji gospodarczej Polski do roku 2005
RP Rzeczpospolita Polska
SPO WKP Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006
SSE specjalna strefa ekonomiczna
WEH wydział ekonomiczno-handlowy ambasady lub konsulatu RP za granicą
WNP Wspólnota Niepodległych Państw
Obroty handlu zagranicznego w 2004 roku (wg danych NBP)
W 2004 roku nadal utrzymywało się wysokie tempo wzrostu obrotów towarowych w ujęciu dolarowym. Wzrost eksportu ulegał spowolnieniu (38,9% w I kwartale ub.r. do 32,4% w IV kwartale ub.r. ). Było to po części skutkiem wysokiej bazy odniesienia z 2003 roku, kiedy to wartość obrotów handlu zagranicznego wzrastała z kwartału na kwartał. Jednak główną przyczyną spowolnienia była zapewne postępująca aprecjacja złotego.
W 2004 roku eksport (81,5 mld USD) był o 20,6 mld USD wyższy niż przed rokiem. Import w tym czasie wzrósł o 20,4 mld USD do poziomu 87,1 mld USD. W rezultacie, deficyt płatności towarowych okazał się o prawie 160 mln USD wyższy niż rok wcześniej i wyniósł 5,5 mld USD.
W 2004 roku tempo wzrostu obrotów towarowych wyrażonych w euro było wolniejsze niż w ujęciu dolarowym. Eksport (65,6 mld EUR) osiągnął poziom o 11,8 mld EUR wyższy niż przed rokiem, zaś import wzrósł o 11,3 mld EUR do poziomu 70,1 mld EUR. W odróżnieniu od ujęcia dolarowego, odnotowano spadek deficytu płatności towarowych do poziomu 4,5 mld EUR, czyli o 571 mln EUR niższego niż rok wcześniej. Sytuacja ta jest wynikiem różnic w strukturze walutowej eksportu i importu. Znaczący wzrost importu realizowanego w dolarach przełożył się na relatywnie mniejszy jego wzrost w euro (po dokonaniu przewalutowania) i tym samym wpłynął na relatywnie niższy deficyt w walucie europejskiej.
Dynamiczny wzrost eksportu w ostatnich latach był istotnym źródłem ożywienia gospodarczego w Polsce. Jego relacja do PKB znacząco wzrosła w porównaniu do 2002 roku. Nadal jednak jego bezwzględny poziom na 1 mieszkańca pozostaje raczej na niskim poziomie (2.100 USD), istotnie odbiegającym od krajów o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego, np. Czech (4.700 USD), Węgier (4.300 USD), Słowacji (4.000 USD).
Wzrost eksportu w tempie przewyższającym wzrost po stronie importu wpłynął na stopniową redukcję ujemnego salda obrotów towarowych w ostatnich kilku latach (z ponad 15 mld USD w 1999 roku do 5,5 mld USD w 2004 r.).
Obroty handlu zagranicznego w 2004 roku (wg danych GUS)
W 2004 roku eksport towarów przekroczył poziom 73,7 mld USD, czyli był o 20,2 mld USD (tj. o 37,7%) wyższy niż przed rokiem. Tempo wzrostu importu w tym okresie było wolniejsze o 8,1 pkt i osiągnął on poziom 88,2 mld USD (przyrost o 20,2 mld USD w porównaniu do ub.r.). Deficyt obrotów towarowych stosunkowo nieznacznie zmniejszył się (z 14,43 mld USD przed rokiem do 14,38 mld USD). W rezultacie, stopień zrównoważenia polskich obrotów towarowych, mierzonych relacją salda wymiany do eksportu, uległ dalszej poprawie (z -26,9% w 2003 r. do -19,5% w ub.r.).
W 2004 roku najkorzystniejszą sytuację w obrotach handlu zagranicznego odnotowano w wymianie z krajami Unii Europejskiej. Ujemne saldo obrotów zmniejszyło się tu o blisko 2,0 mld USD w porównaniu do 2003 r. Decydujący wpływ miało tutaj zwiększenie nadwyżki w obrotach z Wielką Brytanią (o blisko 900 mln USD). W wymianie z 7 krajami UE nastąpiło pogorszenie salda obrotów (łącznie o 450,2 mln USD w porównaniu do 2003 r.), w tym największe odnotowano w wymianie z Litwą, gdzie nadwyżka została zmniejszona o 248,1 mln USD.
W 2004 roku nastąpiło niewielkie pogorszenie bilansu obrotów handlowych z krajami WNP. Ujemne saldo obrotów z tą grupą krajów (3 mld USD w 2004 r.) okazało się o 164 mln USD większe niż w roku 2003. Było to głównie wynikiem pogłębienia deficytu z Kazachstanem (o blisko 270 mln USD w porównaniu do 2003 r.) oraz przekształcenia nadwyżki w wymianie z Białorusią w deficyt w wysokości ok. 133 mln USD. Te niekorzystne zmiany zostały częściowo zneutralizowane poprawą sald wymiany towarowej z Rosją i Ukrainą (o ponad 322 mln USD łącznie). Obroty handlu zagranicznego z Rosją - głównym partnerem handlowym Polski w tej grupie krajów (udział: około 50% w eksporcie i ponad 70% w imporcie), szczególnie dynamicznie rozwijały się po stronie eksportu (wzrost o 88%, tj. o 1,3 mld USD w porównaniu do 2003 r.). W 2004 roku eksport towarów na rynek rosyjski (2,8 mld USD) przekroczył o 700 mln USD nieosiągalny dotychczas poziom z 1997 roku, tj. sprzed kryzysu rosyjskiego.
W obrotach z krajami rozwijającymi się nastąpiło dalsze znaczące pogorszenie bilansu wymiany. Wysokie od wielu lat ujemne saldo wymiany uległo dalszemu pogłębieniu do poziomu 8,2 mld USD (wzrost deficytu o 2,4 mld USD w porównaniu do 2003 r.). Ponad połowa tego deficytu przypada na wymianę z Chinami, Republiką Korei i Brazylią. Niski poziom eksportu kierowanego na te rynki jest niewspółmierny do ciągle rosnącego importu z tego kierunku.
Wyroby przemysłu elektromaszynowego od lat stanowią główną grupę towarową w polskim eksporcie. W 2004 roku ich sprzedaż wzrosła w tempie przewyższającym tempo eksportu ogółem (wzrost o 41%, tj. o 8,6 mld USD w porównaniu do roku 2003) do poziomu blisko 30 mld USD. Ponad 3/4 tego przyrostu zostało wypracowane w obrotach z Unią Europejską, do której skierowano wyroby przemysłu elektromaszynowego o wartości 23,7 mld USD. Należy zauważyć, że w wymianie towarowej z Rosją wzrost sprzedaży w tej grupie towarowej wyniósł blisko 150% w porównaniu do 2003 roku. W 2004 roku eksport wyrobów elektromaszynowych do tego kraju wyniósł 730 mln USD.
Kolejną, znaczącą grupę towarową stanowiły wyroby metalurgiczne. Zwiększone globalne zapotrzebowanie na stal i wyroby hutnicze przyczyniło się do dynamicznego, najszybszego w Europie, wzrostu produkcji stali w Polsce i jeszcze bardziej dynamicznego wzrostu eksportu wyrobów metalurgicznych. Na rynek Unii Europejskiej w 2004 roku trafił eksport o wartości 7,4 mld USD, z czego prawie połowa do Niemiec.
Podobnie jak w przypadku poprzedniej grupy towarowej zdecydowane ożywienie eksportowe odnotowano w eksporcie artykułów rolno-spożywczych. Ich sprzedaż w 2004 roku wzrosła o 43,5% (tj. o 1,9 mld USD) do poziomu 6,5 mld USD. Było to efektem intensywnego zwiększenia eksportu zwierząt żywych i gotowych artykułów spożywczych na rynki krajów europejskich (o 1,1 mld USD w porównaniu do 2003 roku). Bardzo znaczny wzrost eksportu tych wyrobów odnotowano w wymianie z Rosją (o blisko 140% do poziomu 500 mln USD w 2004 roku).
Według wstępnych danych Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na świecie w roku 2004 szacuje się na poziomie 612 mld USD.
Badania UNCTAD wskazują, iż wśród krajów Europy Środkowej i Wschodniej największym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych cieszy się Rosja. Wg danych UNCTAD, napływ BIZ do tego kraju w roku 2004 wyniósł 10 mld USD. Wartość BIZ dla Polski została oszacowana na poziomie 5,2 mld USD, co sprawia, że spośród 19 krajów całego regionu Polska zajmuje drugą lokatę.
Wg danych PAIiIZ S.A., wartość napływu kapitału zagranicznego do Polski w roku 2004 wyniosła 7,86 mld USD i była wyższa o 1,44 mld USD od poziomu z roku 2003. Jest to zarazem wartość najwyższa od 2000 roku, kiedy to odnotowano rekordowy napływ BIZ
Analiza struktury napływu BIZ do Polski w roku 2004 potwierdza, iż zwiększa się zainteresowanie inwestycjami od podstaw, tzw. greenfield. W roku 2002 PAIiIZ odnotował 37% udział inwestycji greenfield w rocznym napływie BIZ. Rok później udział ten wyniósł 51%. Według najnowszych danych, 58% BIZ w roku 2004 stanowią inwestycje zrealizowane właśnie w tej formie, zarówno przez inwestorów, którzy rozpoczęli działalność w Polsce w roku 2004 jak i przez przedsiębiorców, którzy w formie greenfield zainwestowali zyski z poprzednich lat (w strukturze inwestycji greenfield reinwestycje wyniosły w 2004 r. 87%). W porównaniu z rokiem 2003 wzrost ten wyniósł 7 punktów procentowych.
W ciągu ostatnich trzech lat stopniowo maleje udział prywatyzacji w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych. W 2002 r. 36% inwestycji zrealizowano właśnie w tej formie. W następnym roku było to już 22%. W 2004 roku udział prywatyzacji w napływie BIZ do Polski wyniósł 17%.
W roku 2004 najwięcej kapitału zagranicznego ulokowali inwestorzy pochodzący z Francji. Zainwestowali oni 1,57 mld USD, co stanowi 20% wartości napływu BIZ do Polski. Na drugim miejscu uplasowały się firmy amerykańskie, które w 2004 r. zainwestowały w Polsce 1,43 mld USD (18% napływu BIZ). Na trzecim miejscu znajdują się firmy zidentyfikowane jako międzynarodowe. Postępujący proces globalizacji oraz wynikająca z niej swoboda przepływu kapitału na świecie sprawiają, iż inwestycje zagraniczne mają charakter i zasięg transnarodowy, dlatego też w wielu przypadkach nie można wskazać jednego kraju pochodzenia kapitału. W związku z powyższym wielu przedsiębiorców określiło swoich udziałowców jako korporacje międzynarodowe. Wartość takich inwestycji w roku 2004 ukształtowała się na poziomie 1,3 mld USD, co stanowi ok. 17% wartości napływu BIZ do Polski .
Wartość nakładów inwestycyjnych poniesionych przez inwestorów zarejestrowanych w krajach będących "starymi" członkami UE stanowiła 70% badanego napływu BIZ do Polski. Oprócz Francji najwięcej zainwestowały korporacje z Niemiec (1,17 mld USD), Holandii (981,7 mln USD) oraz Szwecji (437,5 mln USD).
W roku 2004 zwiększyło się także zainteresowanie polskim rynkiem ze strony inwestorów pochodzących z Azji. Swój udział w napływie BIZ mają zarówno przedsiębiorcy z Republiki Korei (202 mln USD) jak i z Japonii (108,4 mln USD).
Struktura branżowa bezpośrednich inwestycji zagranicznych w roku 2004 potwierdza, że nadal najwięcej inwestycji napływa do sektorów produkcyjnych polskiej gospodarki. Napływ do tego sektora w roku 2004 wyniósł 3,25 mld USD, co stanowi 41% udziału w całości napływu BIZ do Polski. Na uwagę zasługuje w szczególności branża motoryzacyjna, do której napłynęło najwięcej kapitału - 703 mln USD (9% wszystkich inwestycji poniesionych w roku 2004 oraz 22% inwestycji w sektorze produkcyjnym). Nadal inwestują w Polsce przedsiębiorcy z branży chemicznej i farmaceutycznej, którzy w 2004 roku ulokowali 486 mln USD, co stanowi 7% całości napływu kapitału zagranicznego w 2004 roku do Polski oraz 15% napływu do sektora produkcyjnego. Kapitał sukcesywnie napływa także do branży metalowej oraz produkcji urządzeń elektrycznych (głównie sprzętu gospodarstwa domowego) - w roku 2004 odpowiednio 468,5 mln USD (14% napływu kapitału do całego sektora produkcyjnego) oraz 450,6 mln USD (14%).
Kolejnym sektorem atrakcyjnym dla inwestorów zagranicznych, jest szeroko rozumiane pośrednictwo finansowe. W 2004 r. ulokowali oni w nim 2,1 mld USD, co stanowi 27% napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne napłynęły także w dużej części do sektora nieruchomości. Wartość napływu BIZ do tego sektora szacuje się na poziomie 865,5 mln USD.
 |
1. Rada Promocji Polski |
30 marca 2004 r., Zarządzeniem Nr 34 w sprawie utworzenia Zespołu do Spraw Promocji Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrów powołał Radę Promocji Polski.
W okresie 30.03-31.12.2004 odbyły się dwa posiedzenia Rady Promocji Polski. Przedmiotem prac Rad były:
| |
2. Rozwój programu promocji marki polskiej. |
Działania o charakterze informacyjnym i promocyjnym, ukierunkowane na tworzenie pozytywnego wizerunku Polski za granicą, promocję gospodarki polskiej, marki polskiej oraz polskich firm i produktów za granicą kontynuowane były w 2004 r. przez różne resorty i organizacje.
Ministerstwo Gospodarki i Pracy realizowało w tym zakresie przede wszystkim działania, których celem jest podnoszenie konkurencyjności polskich produktów i firm na rynkach zagranicznych. Należy tu wskazać w szczególności:
Równie aktywnie zaangażowane w prowadzenie działań w zakresie promocji gospodarczej Polski i marki polskiej były w zakresie swoich właściwości:
Niezależnie od powyższych działań, Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) oraz Fundacja Promocja Polska kontynuowały prace nad projektem "Marka dla Polski", mającym w zamyśle autorów stanowić część Programu Marketingu Narodowego Polski. Celem projektu jest znalezienie unikalnej myśli promocyjnej dla Polski i doprowadzenie do zbudowania silnej marki "Polska", tj. wyrazistego, atrakcyjnego i nowoczesnego wizerunku Polski oraz jej dobrej reputacji w świecie.
Pierwszy etap prac nad projektem został zrealizowany przez KIG przy współpracy Fundacji oraz instytucji państwowych, polskich liderów branży komunikacji marketingowej, mediów, instytutów badań opinii publicznej. KIG zleciła wykonanie pierwszego etapu projektu brytyjskohiszpańskiej firmie marketingowej specjalizującej się w dziedzinie kreowania marek firmowych i narodowych. Ten etap prac zakończony został "diagnozą" wizerunku Polski w świecie i wyłonieniem idei przewodniej komunikatu promocyjnego dla Polski Creative Tension (robocze tłumaczenie: twórcze napięcie). Koncepcja ta została przedstawiona podczas konferencji pt. "Marka dla Polski", zorganizowanej pod patronatem Marszałka Sejmu.
KIG zakłada, że idea ta będzie mogła stanowić podstawę do opracowania haseł promocyjnych, jak również pozwoli na przejście do drugiego etapu realizacji projektu, tj.: opracowania m.in. identyfikacji wizualnej pojęcia Creative Tension.
| |
3. Wypracowanie krajowych i regionalnych ram promocji eksportu. |
Program Phare PL 01.01.06 National Export Development Strategy (Narodowa Strategia Rozwoju Eksportu) realizowany na mocy umowy twinningowej zawartej w 2002 r. pomiędzy Ministerstwem Gospodarki RP jako beneficjentem pomocy, a Ministerstwem Spraw Gospodarczych Królestwa Niderlandów, wdrażany przy współudziale brytyjskiej agencji rządowej ds. handlu i inwestycji UK Trade & Investment.
Program zakończony został w marcu 2005 r. konferencją i raportem końcowym, zawierającym obszerny zestaw rekomendacji ekspertów twinningowych odnośnie:
Program Phare 2000 Krajowy Rozwój Eksportu PL0003.12 program zapewniający współfinansowanie rozwoju instytucjonalnego i inwestycji służących przede wszystkim opracowaniu krajowych i regionalnych ram promocji eksportu.
Wszystkie działania merytoryczne w ramach programu zakończone zostały przed końcem 2003 r., natomiast ostateczne rozliczenie finansowe programu nastąpiło w styczniu 2004 r. Na szczeblu ogólnopolskim instytucją odpowiedzialną za wdrożenie programu była Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Doświadczenia zebrane w trakcie realizacji obu ww. programów zostaną wykorzystane przy opracowywaniu nowych rozwiązań, które zostaną objęte programem promocji gospodarczej przygotowywanym na okres po roku 2005.
| |
4. Usprawnienie dotychczasowych narzędzi promocji eksportu. |
Działalność Ministerstwa Gospodarki i Pracy w zakresie promocji i wspierania eksportu obejmuje realizację przez Ministerstwo oraz podległe Ministrowi Gospodarki i Pracy wydziały ekonomicznohandlowe ambasad i konsulatów RP (WEH) za granicą własnych przedsięwzięć promocyjnych, jak również wspieranie przedsięwzięć promujących polski eksport, realizowanych przez inne podmioty.
W 2004 r. ze środków na promocję eksportu znajdujących się w budżecie Ministra Gospodarki i Pracy (część 20 "Gospodarka", dział 500 "Handel", rozdział 50005 "Promocja eksportu") łącznie wydatkowano kwotę 61.971,6 tys. zł (w 2003 r. wydatki te zamknęły się kwotą 52.169,1 tys. zł).
W trakcie 2004 r. stosowane przez MGiP instrumenty promocji i wspierania eksportu uległy znacznej modyfikacji. Udzielanie pomocy publicznej przeznaczonej na dofinansowanie kosztów realizacji przez polskich przedsiębiorców przedsięwzięć w zakresie promocji i wspierania eksportu na zasadach stosowanych w latach poprzednich było bowiem możliwe tylko do dnia akcesji Polski do Unii Europejskiej. W celu uniknięcia konieczności informowania organu nadzorującego udzielanie pomocy publicznej o każdym przypadku udzielenia pomocy na realizację przedsięwzięć w zakresie promocji i wspierania eksportu oraz uniknięcia procedury notyfikacji indywidualnych przypadków udzielania pomocy publicznej, konieczne było opracowanie programów pomocowych zgodnych z wymogami acquis communautaire.
Programy pomocowe w zakresie promocji i wspierania eksportu, przyjęte w formie rozporządzeń Rady Ministrów (5) oraz rozporządzeń Ministra Gospodarki i Pracy (2), zostały oparte o formułę de minimis, zgodnie zasadami określonymi w rozporządzeniu Komisji Europejskiej nr 69/2001 z dnia 12 stycznia 2001 roku w sprawie zastosowania artykułów 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001).
Istotną zmianą było także objęcie programu dofinansowywania kosztów udziału polskich przedsiębiorców w targach i wystawach zagranicznych oraz programu dofinansowania kosztów udziału polskich przedsiębiorców w misjach gospodarczych, związanych z udziałem w imprezach targowowystawienniczych za granicą, Sektorowym Programem Operacyjnym Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 20042006 (poddziałanie 2.2.2).
Dofinansowywanie kosztów udziału w targach i wystawach za granicą
Imprezy targowe odbywające się w 2004 r., objęte systemem refundacji części kosztów uczestnictwa (114 imprez), zostały podzielone na dwie kategorie:
Przy sporządzaniu list imprez targowych objętych refundacją w 2004 r. brano pod uwagę strategiczne interesy polskiej gospodarki, perspektywy rozwoju współpracy gospodarczej z zagranicą, priorytety geograficzne i branżowe, opinie polskich wydziałów ekonomicznohandlowych ambasad i konsulatów RP, zainteresowanie udziałem w targach ze strony polskich przedsiębiorstw i opinie organizacji samorządu gospodarczego.
Maksymalna kwota dofinansowania kosztów powierzchni wystawienniczej i zabudowy, zgodnie z zasadami obowiązującymi do 30 kwietnia 2004 r., mogła wynieść 15 tys. zł oraz dodatkowo 2,5 tys. zł z tytułu dofinansowania maksymalnie 50% kosztów transportu eksponatów na targi, na jednego wnioskodawcę.
Z dofinansowania z tytułu udziału w międzynarodowych targach i wystawach w 2004 r. skorzystało ok. 1700 uczestników tych imprez łączna kwota dofinansowania wyniosła 18.293,8 tys. zł. Utrzymała się tendencja do koncentracji działań promocyjnych wspieranych przez MGiP na dwóch podstawowych kierunkach, tj. na obszarze b. ZSRR i w Europie Zachodniej. Tam odbyło się najwięcej imprez i tam najliczniej reprezentowane były polskie przedsiębiorstwa, w tym głównie małe i średnie.
Od 27 października 2004 r. podstawę prawną udzielania wsparcia udziału przedsiębiorców w zagranicznych imprezach targowowystawienniczych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 20042006 (SPO WKP) stanowi rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom uczestniczącym w targach i wystawach za granicą (Dz. U. Nr 233, poz. 2342).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, dofinansowanie może jednorazowo wynieść do 50% udokumentowanych wydatków kwalifikowanych netto poniesionych przez przedsiębiorcę w związku z udziałem w targach i wystawach, ale nie więcej niż 20 tys. zł.
W ramach SPO WKP do 31 grudnia 2004 r. zarejestrowano 1.181 wniosków o dofinansowanie kosztów udziału w międzynarodowych targach i wystawach, przy czym płatności związane z dofinansowaniem tych wniosków realizowane są w 2005 r.
Dofinansowywanie kosztów udziału w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach i wystawach za granicą
W 2004 r. Ministerstwo Gospodarki i Pracy kontynuowało dofinansowanie kosztów udziału polskich firm w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach i wystawach za granicą. Ta forma wsparcia działań promocyjnych spotyka się z dużym zainteresowaniem ze strony szczególnie małych i średnich firm, które coraz liczniej biorą udział w misjach gospodarczych za granicę organizowanych przede wszystkim przez instytucje samorządu gospodarczego.
Jednym z warunków objęcia misji dofinansowaniem przez Ministerstwo jest uzgodnienie jej programu z polską placówką ekonomicznohandlową w kraju, do którego planowany jest wyjazd. Maksymalna kwota dofinansowania kosztów uczestnictwa w wyjazdowych misjach gospodarczych mogła wynieść do 50% kosztów netto poniesionych przez uczestnika danej misji (jednakże nie więcej niż 7,5 tys. zł).
W 2004 r., w ramach systemu obowiązującego do 30 kwietnia 2004 r., refundacją objęto łącznie 86 wyjazdowych misji gospodarczych. Dofinansowanie w łącznej wysokości 718,5 tys. zł uzyskało ok. 460 firm uczestniczących w tych misjach.
Od 27 października 2004 r. podstawę prawną udzielania wsparcia udziału przedsiębiorców w zagranicznych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach i wystawach (w ramach SPO WKP) stanowi rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom uczestniczącym w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach i wystawach za granicą (Dz. U. Nr 233, poz. 2343).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, dofinansowanie może jednorazowo wynieść do 50% udokumentowanych wydatków kwalifikowanych netto, poniesionych przez uczestniczącego w misji przedsiębiorcę, ale nie więcej niż 7,5 tys. zł.
W ramach SPO WKP dofinansowaniem objęto 66 misji i do 31 grudnia 2004 r. zarejestrowano 442 wnioski o dofinansowanie kosztów udziału w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach i wystawach za granicą,. Płatności związane z dofinansowaniem misji gospodarczych w ramach SPO WKP realizowane są w 2005 r.
W chwili obecnej w MGiP prowadzone są prace nad uproszczeniem wniosków, skróceniem terminów aplikacyjnych i uproszczeniem procedur związanych z przyznawaniem dofinansowania kosztów udziału w targach i wystawach oraz misjach gospodarczych za granicą w ramach poddziałania 2.2.2 SPO WKP.
Jednym z istotnych działań promocyjnych Ministerstwa jest realizacja kompleksowych projektów promocyjnych. W 2004 r. w ramach tej grupy przedsięwzięć sfinansowano w kwocie 10.980,0 tys. zł przypadające na 2004 r. koszty organizacji polskiej ekspozycji na Światowej Wystawie EXPO 2005 w Aichi/Japonia. Przedsięwzięcie to realizowane jest przez Krajową Izbę Gospodarczą w oparciu o umowę z 5 grudnia 2003 r. na przygotowanie, organizację, realizację i likwidację Sekcji Polskiej Światowej Wystawy EXPO 2005.
Do 30 kwietnia 2004 r. Ministerstwo Gospodarki i Pracy realizowało program wsparcia organizacji za granicą tzw. Domów Polskich, tworzonych przez grupę polskich przedsiębiorstw pochodzących z jednej lub kilku pokrewnych branż, które w założeniu stanowić miały centra targowowystawiennicze, prezentujące ofertę eksportową założycieli Domu Polskiego i innych zainteresowanych przedsiębiorstw.
Instrument ten, z jednej strony służył podnoszeniu pozycji konkurencyjnej tworzących go podmiotów, z drugiej zaś dzięki formie działania grupowego rozwiązywał problem wzajemnej konkurencji między uczestnikami przedsięwzięcia. W ramach tego programu, Ministerstwo Gospodarki i Pracy dofinansowywało koszty badania rynku, pomocy prawnej, usług konsultingowych przy tworzenia biznes planu Domu Polskiego oraz działań promocyjnych, tj. udziału w targach i wystawach oraz innych usług promocyjnych.
W 2004 roku Ministerstwo Gospodarki i Pracy udzieliło finansowego wsparcia projektom Domów Polskich w łącznej wysokości 316,09 tys. zł, z przeznaczeniem na dofinansowanie kosztów działalności promocyjnej Domu Polskiego Artykuły Spożywcze Sp. z o.o. w Czeskim Cieszynie i Domu Polskiego Technika Rolnicza Sp. z o.o. w Czeskim Cieszynie.
Prace nad przebudową ww. instrumentu, mające na celu jego uproszczenie, zwiększenie efektywności oraz zapewnienie pełnej zgodności procedur z ustawodawstwem UE, prowadzone były do końca pierwszej połowy 2005 r. 2 sierpnia 2005 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację projektów "Domów Polskich".
Działalność w zakresie wydawnictw polega przede wszystkim na zakupach i dystrybucji materiałów informacyjnych, promocyjnych i statystycznych na potrzeby Ministerstwa oraz wydziałów ekonomicznohandlowych ambasad i konsulatów RP za granicą (WEH), a także na dofinansowywaniu kosztów wydania tego typu materiałów publikowanych przez podmioty zewnętrzne.
W 2004 r. zakupiono m.in.:
Głównym odbiorcą tych wydawnictw są wydziały ekonomicznohandlowe za granicą, które wykorzystują je do bieżącej działalności promocyjnej i informacyjnej.
Sfinansowano także koszty wydania corocznych raportów Ministerstwa Gospodarki i Pracy Gospodarka, Przemysł, Handel Zagraniczny oraz Rynek Pracy i Zabezpieczenie Społeczne (w wersji polskiej i angielskiej).
W 2004 r. MGiP dofinansowało ok. 100 różnego rodzaju przedsięwzięć wydawniczych katalogów, informatorów (branżowych i regionalnych), folderów, obcojęzycznych wersji czasopism, publikacji książkowych itp.
Od 29 października 2004 r. podstawą prawną udzielania pomocy publicznej na realizację przedsięwzięć wydawniczych jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację przedsięwzięć wydawniczych promujących eksport (Dz. U. Nr 236, poz. 2359).
Pomoc może być udzielana jako dotacja na pokrycie części kosztów przedsięwzięć wydawniczych promujących eksport i nie może być udzielona na publikację materiałów reklamowych indywidualnego przedsiębiorcy. Do kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą zalicza się koszty: zakupu papieru, druku, składu, łamania i naświetlania oraz tłoczenia płyt. Wielkość pomocy nie może przekroczyć 50% kosztów realizacji przedsięwzięcia wydawniczego, kwalifikujących się do objęcia pomocą, z wyłączeniem podatku od towarów i usług.
Kolejnym ważnym obszarem działań Ministerstwa Gospodarki i Pracy, podejmowanych na rzecz polskich eksporterów, jest działalność promocyjna wydziałów ekonomicznohandlowych ambasad i konsulatów RP za granicą. Placówki koncentrują się na sferze promocji polskiego eksportu i inwestycji zagranicznych w Polsce. Zadaniem placówek w tym zakresie jest przygotowywanie analiz rynkowych i branżowych, analizowanie regulacji prawnych, organizacja seminariów, konferencji, udział w targach i wystawach (przede wszystkim w tych na których nie są obecni polscy wystawcy), działalność informacyjna i wydawnicza. Obok zadań dotyczących makroekonomicznej reprezentacji naszych interesów za granicą polskie placówki w coraz większym stopniu zajmują się wspomaganiem małych i średnich firm w ich kontaktach gospodarczych z partnerami w kraju urzędowania placówki. Wydziały ekonomicznohandlowe są jednostkami pełniącymi funkcje informacyjne i doradcze na rzecz małego i średniego biznesu za granicą. Stanowią integralny element systemu reprezentowania interesów gospodarczych poza granicami kraju oraz promocji gospodarczej, w tym szczególnie wsparcia eksportu, które to obszary znajdują się w kompetencji Ministra Gospodarki i Pracy.
W ubiegłym roku 70 (na 77 funkcjonujących) wydziałów ekonomicznohandlowych ambasad i konsulatów RP zorganizowało łącznie blisko 1.500 imprez promocyjnych. Liczba ta obejmuje seminaria, konferencje, warsztaty (872), organizację stoisk informacyjnych na targach, wystawach i innych przedsięwzięciach promocyjnych (623). Organizowane imprezy były kierowane zarówno do przedstawicieli biznesu, jak i osób prywatnych, organizacji, a także studentów. W ciągu ubiegłego roku, w ramach działań promocyjnych odbywały się również konferencje prasowe i liczne spotkania z dziennikarzami (306), WEH zaangażowane były w powstanie ponad 300 audycji i programów radiowotelewizyjnych poświęconych promocji gospodarki polskiej, współpracowały przy powstaniu blisko 850 artykułów i wywiadów prasowych.
W ciągu 2004 r. ww. 70 WEH otrzymało 40.050 zapytań i ofert wystosowanych przez przedsiębiorców polskich oraz blisko 35.500 zapytań i ofert skierowanych przez przedsiębiorców z kraju urzędowania. Współpracowały one przy organizacji blisko ok. 280 misji gospodarczych przedsiębiorców polskich do kraju swego urzędowania. Opublikowały około 40 przewodników po rynkach, przygotowały 69 biuletynów gospodarczych dla kraju oraz 72 dla firm i instytucji kraju urzędowania, zaangażowane były w powstanie 216 innych publikacji.
W 2004 roku dobrze była realizowana współpraca wydziałów z Portalem Promocji Eksportu. W ciągu zeszłego roku ww. WEH dostarczyły łącznie ponad 3.300 zapytań ofertowych, ponad 760 informacji makroekonomicznych dotyczących rynków kraju funkcjonowania oraz ponad 450 informacji o przetargach.
WEH podejmowały również działania interwencyjne na rzecz polskich podmiotów gospodarczych np. w ub.r. jedynie trzy wydziały z funkcjonujących w krajach UE nie musiały podejmować tego typu działań. Pozostałe udzielały pomocy polskim podmiotom głównie w zakresie egzekucji należnych zapłat za towar, problemów z tranzytem oraz wywozu towarów poza obszar wspólnotowy.
Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej WEH uzyskały dodatkowe narzędzie dla rozwiązywania konfliktowych sytuacji na linii obywateladministracja uczestnictwo w systemie SOLVIT. Pomimo krótkiego okresu funkcjonowania już 11 placówek zyskało status stowarzyszonych z SOLVIT. Do systemu wpłynęło 14 spraw. W tym samym okresie do polskiego oddziału SOLVITU zgłosiło się 22 przedsiębiorców zagranicznych.
Większość WEH utrzymuje stałe i ożywione kontakty ze środowiskami Polonii gospodarczej w krajach urzędowania. Środowiska te odgrywają rolę pomocniczą i doradczą w działalności promocyjnej, a także w znacznym stopniu pośredniczą w kontaktach gospodarczych z Polską.
Ze swej strony, również MSZ kontynuowało działania na rzecz stworzenia mechanizmów udzielania pomocy przedsiębiorcom przez 33 placówki prowadzące zintegrowaną działalność politycznoekonomiczną. M.in. doprowadzono do utworzenia odrębnego funduszu na działalność promocyjną w dziedzinie gospodarczej, opracowano zasady jego wykorzystania oraz przekazano część środków z tego funduszu placówkom, które, dzięki temu, zrealizowały szereg przedsięwzięć w dziedzinie promocji gospodarczej (m.in. udział w imprezach targowych, organizacja seminariów i konferencji, spotkań z biznesmenami, wizyt studyjnych).
Placówki zagraniczne prowadzące zintegrowaną działalność politycznogospodarczą zostały włączone do Portalu Promocji Eksportu MGiP oraz zostały zaangażowane w realizację programów udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom, uczestniczącym w targach i wystawach za granicą oraz wyjazdowych misjach gospodarczych, związanych z udziałem w targach i wystawach za granicą.
Od 30 kwietnia 2003 roku polscy i zagraniczni przedsiębiorcy mogą korzystać z internetowego Portalu Promocji Eksportu www.eksporter.gov.pl
Celem budowy portalu jest wsparcie i promocja polskiego eksportu poprzez:
Portal zawiera:
Eksporterzy z sektora MSP dzięki Portalowi mogą uzyskać dostęp do aktualnych informacji o rynkach zagranicznych oraz instrumentach wspierania polskiego eksportu, mają możliwość nawiązywania kontaktów handlowych z kontrahentami zagranicznymi, jak również bezpłatnej promocji przedsiębiorstwa i jego ofert eksportowych.
Wg informacji zawartej w dokumencie Ocena Portalu Promocji Eksportu MGiP, opracowanym przez Grupę ANTARES Information Technology Consultants (Warszawa, 31.10.2004 r.), Portal Promocji Eksportu jest odwiedzany przez średnio 361 osób dziennie, przy czym przez część użytkowników więcej niż jeden raz w ciągu dnia. W Portalu zarejestrowało się ponad 3 tys. przedsiębiorstw i są to głównie przedsiębiorstwa sektora MSP. Portal zawiera bazę blisko 1500 zagranicznych zapytań ofertowych. Jest uważany za narzędzie przydatne wśród zarejestrowanych użytkowników, którzy brali udział w ankiecie, 10% podało, że udało się im pozyskać kontrahenta zagranicznego dzięki Portalowi. Oznacza to, że przedsiębiorcy oczekiwali takiego narzędzia, a problemem jest głównie jego wystarczająco szybki i stabilny rozwój.
MGiP prowadzi obecnie prace zmierzające do przebudowy warstwy informatycznej Portalu Promocji Eksportu w celu zmniejszenia kosztów jego utrzymania i poprawy funkcjonalności.
W 2004 r. MGiP udzieliło dofinansowania w łącznej wysokości 258,4 tys. zł kosztów organizacji ok. 20 imprez promocyjnych (w kraju i za granicą) konferencji i seminariów poświęconych problematyce gospodarczej, promocji polskiej gospodarki i eksportu, możliwościom i warunkom rozwoju eksportu na konkretne rynki lub przez konkretne branże, organizowanych przede wszystkim przez organizacje samorządu gospodarczego, często we współpracy z organami samorządu terytorialnego oraz wydziałami ekonomicznohandlowymi. Niezależnie od wsparcia finansowego Ministerstwo współpracowało z ich organizatorami w zakresie merytorycznym. Przedstawiciele resortu uczestniczyli w takich imprezach w charakterze wykładowców czy prelegentów. MGiP wspiera także organizację różnego rodzaju prezentacji, pokazów, a także działania promocyjne podejmowane przez przedsiębiorstwa przemysłu obronnego.
Od 29 października 2004 r. podstawą prawną udzielania pomocy publicznej na realizację tego typu przedsięwzięć promocyjnych jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację niektórych przedsięwzięć w zakresie promocji i wspierania eksportu (Dz. U. Nr 236, poz. 2358).
Pomoc może być udzielana jako dotacja na pokrycie części kosztów organizacji konferencji, seminariów, zbiorowych pokazów oraz prezentacji wyrobów przemysłu obronnego. Do kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą zalicza się koszty: wynajęcia sali, nagłośnienia, obsługi technicznej, druku materiałów informacyjnych, tłumaczenia oraz inne koszty wynikające ze specyfiki realizowanego przedsięwzięcia promocyjnego. Wielkość pomocy nie może przekroczyć 50% kosztów realizacji przedsięwzięcia promocyjnego, kwalifikujących się do objęcia pomocą, z wyłączeniem podatku od towarów i usług.
W 2004 r. MGiP kontynuowało program dofinansowania kosztów realizacji branżowych projektów promocyjnych, których celem jest promocja określonych produktów i usług, bądź nawiązanie kontaktów handlowych, które zaowocują zwiększeniem eksportu. Oferowana w ramach programu pomoc polegała na dofinansowaniu w formie dotacji celowej kosztów realizacji branżowych projektów promocyjnych takich jak pokazy, degustacje, wystawy, demonstracje, spotkania branżowe, szkolenia i warsztaty realizowane w kraju i za granicą przez grupę co najmniej 5 polskich przedsiębiorców z jednej lub kilku pokrewnych branż.
Od 29 października 2004 r. zasady dofinansowaniu branżowych projektów promocyjnych reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na realizację branżowych projektów promocyjnych w zakresie eksportu (Dz. U. Nr 236, poz. 2357).
Maksymalna kwota dofinansowania jednego projektu wynosi 50 tys. zł. Wysokość przyznanego dofinansowania nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą. Ustanowiono również górny pułap dla poszczególnych przedsiębiorców, który wynosi 7,5 tys. zł.
W 2004 r. do dofinansowania zaakceptowano 7 branżowych projektów promocyjnych. Ostatecznie podpisano umowy o udzielenie dotacji na realizację 4 takich projektów na łączną kwotę 161,3 tys. zł trzy z branży odzieżowej (realizowane w Brukseli, Kaliningradzie i Jekaterynburgu) i jeden z branży spożywczej (realizowany we Francji).
W 2004 r. Ministerstwo Gospodarki i Pracy kontynuowało realizację programu pn. "Akademia Handlu Zagranicznego", polegającego na dofinansowaniu udziału przedsiębiorców w szkoleniach poświęconych tematyce handlu zagranicznego, organizowanych przez spełniające określone kryteria jednostki szkoleniowe.
Celem wsparcia jest podnoszenie wiedzy i kwalifikacji przedsiębiorców w zakresie techniki i organizacji transakcji handlu zagranicznego. Przedsiębiorcy zainteresowani skorzystaniem z pomocy publicznej zgłaszają swój udział bezpośrednio do organizującej szkolenie jednostki szkoleniowej, która ustala cenę szkolenia jednego uczestnika w wysokości pomniejszonej o kwotę pomocy publicznej.
Od 29 października 2004 r. zasady dofinansowania reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na szkolenia o tematyce handlu zagranicznego (Dz. U. Nr 236, poz. 2360).
Wielkość pomocy przypadająca na jednego uczestnika szkolenia wynosi 50% kosztów netto szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą, jednak nie więcej niż: 1 tys. zł w przypadku kursu, 2 tys. zł w przypadku studium i 4 tys. zł w przypadku studiów podyplomowych. Roczny limit wsparcia finansowego dla jednego przedsiębiorcy wynosi 12 tys. zł.
W 2004 r. zawarto 95 umów z jednostkami szkoleniowymi na realizację szkoleń o tematyce handlu zagranicznego na łączną kwotę 849,81 tys. zł, z czego zrealizowanych zostało 66 szkoleń dofinansowanych w łącznej kwocie 500,2 tys. zł, w których uczestniczyło 1.336 osób.
W ramach obowiązującego do 30.04.2004 r. "Programu dotacji dla przedsiębiorców na dofinansowanie kosztów uzyskania certyfikatu wyrobu" Ministerstwo Gospodarki i Pracy dofinansowywało koszty uzyskania:
Od 29 października 2004 r. podstawą prawną dla udzielania pomocy publicznej na dofinansowanie kosztów uzyskania certyfikatów eksportowych jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis na uzyskanie certyfikatu wyrobu wymaganego na rynkach zagranicznych (Dz. U. Nr 236, poz. 2361).
Na jego podstawie mikro, mali i średni przedsiębiorcy mogą uzyskać dofinansowanie kosztów związanych z uzyskaniem:
Z dofinansownia wyłączono certyfikaty, świadectwa i atesty wymagane na Jednolitym Rynku Unii Europejskiej.
Kosztami kwalifikującymi się do objęcia pomocą są koszty usług doradczych, przygotowania i tłumaczenia dokumentacji technicznej, transportu i ubezpieczenia próbek wyrobu i dokumentacji technicznej, wysłanych do badań certyfikacyjnych, przeprowadzenia badań certyfikacyjnych, wystawienia i wydania certyfikatu wyrobu. Wielkość pomocy nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, z wyłączeniem podatku od towarów i usług. Roczny limit pomocy, jaka może być udzielona jednemu przedsiębiorcy, wynosi 50 tys. zł.
W 2004 r. MGiP zawarło z przedsiębiorcami 114 umów o dofinansowanie kosztów uzyskania certyfikatu wyrobu, z czego 24 umowy nie zostały zrealizowane z powodu nieuzyskania przez przedsiębiorców wnioskowanych certyfikatów. Kwota wypłaconego dofinansowania wyniosła 1.036,7 tys. zł.
Podobnie jak w latach poprzednich, Minister Gospodarki i Pracy przyznał w 2004 r. nagrody finansowe dla laureatów konkursu o tytuł Mister i Junior Eksportu organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą, Redakcję Rynki Zagraniczne oraz Ministerstwo Gospodarki i Pracy podczas 76. Międzynarodowych Targów Poznańskich Technologie Przemysłowe i Dobra Inwestycyjne (Mister i Wicemister Eksportu), MT Przemysłu Spożywczego Polagra Food 2004 (Mister, Wicemister i Junior Eksportu Produktów Żywnościowych) oraz Poznańskiego Tygodnia Mody (Mister, Wicemister i Junior Eksportu Przemysłu Lekkiego). Nagrody Mister i Junior Eksportu przyznawane przez Ministra Gospodarki i Pracy za działalność eksportową są tradycyjną formą wspierania eksportu i zachęty dla eksporterów. Nagrody te są uhonorowaniem dotychczasowej działalności eksportowej a jednocześnie służą promocji najlepszych polskich produktów i przedsiębiorstw.
Ponadto, Minister Gospodarki i Pracy przyznał nagrody w formie statuetki laureatom takich konkursów, jak:
Formy promocji produktów rolnospożywczych, podejmowanej przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi są podobne do wyżej opisanych, jednak ich skala ze względu na uwarunkowania finansowe jest nieporównywalna.
MRiRW prowadzi działalność promocyjną polegającą na:
Jednym z działań promocyjnych resortu rolnictwa na rzecz rozwoju polskiego eksportu rolnospożywczego jest stworzenie i wdrożenie Programu PDŻ Poznaj Dobrą Żywność, którego głównym celem jest informowanie o wysokiej jakości produktów żywnościowych. PDŻ jest programem promocji jakości na podstawie systemu ściśle określonego przez regulamin znaku wyróżniającego.
W 2004 r. MRiRW uczestniczyło w następujących imprezach targowych:
Przygotowano również dwa krajowe wystąpienia MRiRW na targach POLAGRA FOOD i POLAGRA FARM w Poznaniu.
Ministerstwo uczestniczyło też w kilku ważnych imprezach promocyjnych:
Zorganizowano także na dziedzińcu Ministerstwa plenerową imprezę informacyjną pod nazwą "Piknik Poznaj Dobrą Żywność" (sierpień 2004). Impreza ta była na żywo relacjonowana w 1 programie TVP.
Przy udziale Ministra Obrony Narodowej przygotowano także sześć wysyłek produktów żywnościowych wyróżnionych znakiem PDŻ polskim żołnierzom stacjonującym w Iraku oraz Afganistanie.
| |
5. Wdrożenie nowych instrumentów promocji eksportu. |
a) Program Phare PL 01.01.06 National Export Development Strategy (Narodowa Strategia Rozwoju Eksportu) ze środków pomocy technicznej programu planowane było uruchomienie projektu pilotażowego tworzenia pierwszych w Polsce konsorcjów eksportowych. Projekt ten nie został ostatecznie zatwierdzony przez Komisję Europejską, dlatego odstąpiono od jego realizacji.
b) Włączenie Polski do Sieci Oficerów Łącznikowych Sektora Prywatnego przy Banku Światowym (Private Sector Liaison Officer PSLO).
W wyniku inicjatywy MGiP, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan oraz Bank Światowy powołały przy PKPP Lewiatan stanowisko specjalisty ds. projektów Banku Światowego.
PSLO to tzw. "oficer łącznikowy", który ma bieżący kontakt ze środowiskiem biznesu, a równocześnie posiada wiedzę na temat oferty Banku skierowanej do przedsiębiorstw. Ponadto PSLO działa w dynamicznie rozwijającej się globalnej sieci "oficerów łącznikowych", którzy na bieżąco wymieniają informacje dotyczące prowadzenia działalności na rynkach rozwijających się, a także możliwości skorzystania z ofert Banku Światowego.
Polski PSLO będzie wspierać firmy poprzez:
c) MGiP prowadzi prace nad założeniami nowego instrumentu, noszącego roboczą nazwę "Paszport do Eksportu". Jest on wzorowany na podobnym rozwiązaniu stosowanym przez UK Trade & Investment (w pracach wykorzystywane są doświadczenia holenderskich i brytyjskich partnerów uczestniczących w realizacji projektu twinningowego PL01.01.06 Narodowa Strategia Rozwoju Eksportu).
Instrument jest adresowany do tych przedsiębiorstw z sektora MSP (głównie bezpośrednich producentów towarów i dostawców usług), które dopiero rozważają podjęcie działalności eksportowej, bądź są początkującymi eksporterami.
W odróżnieniu od dotychczasowych form wspierania eksporterów, nowy instrument polegać ma na kompleksowym podejściu do przedsiębiorstwa, które uzyskałoby dzięki temu dostęp do całego pakietu istniejących instrumentów, uzupełnionego o szeroką, zindywidualizowaną pomoc doradczą ze strony wykwalifikowanych ekspertów rynkowych i branżowych, świadczoną bezpośrednio w siedzibie firmy.
| |
6. Udział Polski w Światowej Wystawie EXPO 2005 w Aichi (Japonia). |
Rada Ministrów przyjęła 2 lipca 2002 r. wniosek Ministra Gospodarki w sprawie oficjalnego zgłoszenia udziału Polski w Światowej Wystawie EXPO 2005 w Aichi (Japonia) i nakreśliła cele udziału Polski w Wystawie, za które uznano:
5 grudnia 2003 r. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej podpisał z Krajową Izbą Gospodarczą umowę na wykonanie zadania polegającego na przygotowaniu, organizacji, realizacji i likwidacji Sekcji Polskiej Światowej Wystawy EXPO 2005 w Aichi (Japonia). Dla wykonania tych prac utworzona została przez KIG wyodrębniona jednostka organizacyjna: KIGBiuro EXPO.
Na realizację przez KIG w 2004 r. zadań związanych z przygotowaniem udziału Polski w Światowej Wystawie EXPO MGiP wydatkowało w 2004 r. kwotę 21,5 mln zł.
Zgodnie z koncepcją programową realizacja celu zwiększenia liczby turystów japońskich odwiedzających Polskę przebiega we współpracy Biura EXPO z Polską Organizacją Turystyczną (POT). 14 listopada 2003 r. KIG podpisała porozumienie z POT, dotyczące współpracy przy realizacji projektu promocji turystyki przyjazdowej do Polski na EXPO. Porozumienie określiło zakres działań i pozwoliło na przygotowanie wstępnej propozycji programu turystycznego, jako jednego z kluczowych programów uczestnictwa Polski w EXPO. 6 lipca 2004 r. KIGBiuro EXPO i POT podpisały umowę określającą zasady współpracy i obowiązki stron przy realizacji polskiej prezentacji na EXPO. Zgodnie z umową, realizacja przyjętego celu odbywać się będzie poprzez działalność promocyjną i informacyjną na temat walorów turystycznych Polski koordynowaną w Japonii przez przedstawicielstwo POT w Tokio, przygotowanie wydawnictw promocyjnych, organizację podróży promocyjnych dla przedstawicieli japońskich biur podróży i dziennikarzy japońskich do Polski, a także poprzez organizację konferencji prasowych.
Rezultatem umowy podpisanej pomiędzy KIGBiuro EXPO i POT było otwarcie przedstawicielstwa POT w Tokio. Otwarcie miało miejsce 24 września 2004 r. w Ambasadzie RP w Tokio.
W II kwartale 2004 r., na zaproszenie Biura EXPO, wizytę w Polsce złożyli Burmistrz Gamagori oficjalnie uznanego przez Komitet Organizacyjny partnerskiego miasta Polski podczas EXPO, Przewodniczący i Wiceprzewodniczący Rady Miasta, prezesi klubów sportowych oraz Prezes Izby Gospodarczej.
Zgodnie z koncepcją programową udziału Polski w EXPO, cel dotyczący zwiększenia napływu inwestycji zagranicznych do Polski realizowany jest we współpracy z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. 19 lutego 2004 r. podpisane zostało porozumienie z PAIiIZ S.A., którego celem było zainicjowanie współpracy w zakresie zwiększenia napływu inwestycji japońskich poprzez:
9 lipca 2004 r. KIG podpisała kolejną umowę z PAIiIZ S.A. Umowa określa szczegółowe zasady współpracy w zakresie promocji Polski jako kraju atrakcyjnego dla japońskich inwestycji. Uwzględnia organizację imprez promocyjnych w Polsce i w Japonii oraz przygotowanie i prezentację szerokiej gamy wydawnictw promocyjnych.
W ramach programu gospodarczego udziału Polski w EXPO 2005 istotne miejsce zajmuje promocja polskiego eksportu do Japonii, a także promocja polskich firm i polskich produktów, które mają szansę wejścia na rynek japoński oraz popularyzacja w środowisku japońskim największych osiągnięć nauki polskiej. W programie tym uwzględniono takie wydarzenia, jak: misje gospodarcze polskich przedsiębiorstw do Japonii, seminaria inwestycyjne, konferencje, spotkania oficjalne i konsultacje i ekspertów (również środowiska polonijnego w Japonii), wystawy tematyczne oraz prezentacje gospodarcze, w tym także poprzez elektroniczny system informacji gospodarczej. Odbyły się również spotkania z instytucjami, które mogą wzbogacić program gospodarczy poprzez współrealizację określonych modułów programowych oraz rozszerzenie systemu informacji gospodarczej (wydawnictwa, informatory, bazy teleadresowe, oferty inwestycyjne itp.).
W Aichi realizowany jest również program promocji polskich osiągnięć w dziedzinie nauki w ramach porozumienia podpisanego z Ośrodkiem Przetwarzania Informacji (OPI) jednostką badawczorozwojową nadzorowaną przez Ministra Nauki i Informatyzacji. Zgodnie z porozumieniem podpisanym przez KIG i OPI, Minister Nauki i Informatyzacji przekazał OPI środki z budżetu nauki na realizację prezentacji multimedialnej o Marii SkłodowskiejCurie, która jest prezentowana na wystawie EXPO w Aichi oraz zostanie wyemitowana (w formie 15minutowego filmu) w 1 programie TVP.
W celu rozszerzenia oferty programowej Polski na EXPO KIG wystąpiła ponadto do władz samorządowych regionów i głównych miast w Polsce z propozycją włączenia się merytorycznego i finansowego regionów w realizację koncepcji programowej. Prowadzone były działania mające na celu sprecyzowanie zakresu udziału poszczególnych partnerów regionalnych w Wystawie Światowej EXPO 2005.
W 2004 r. zostały przygotowane założenia merytoryczne programu kulturalnego i przebiegu Dnia Polski na Światowej Wystawie EXPO 2005 w Aichi oraz dokonano wyboru realizatora tego programu.
Ponadto, wyłoniono w drodze konkursu projekt scenograficznoarchitektoniczny ekspozycji w Pawilonie Polski oraz projekt scenariusza i scenografii ekspozycji w odniesieniu do segmentów "Chopin" i "Wieliczka". Wybrano również wykonawców elewacji wewnętrznej i zewnętrznej, jak również wykonawcę zabudowy ekspozycji.
| |
7. Wzrost do 3,7% wartości eksportu objętego ubezpieczeniami i gwarancjami Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. |
Wartość ubezpieczonego przez Korporację w 2004 r. obrotu eksportowego wyniosła 2.546,49 mln USD, tj. o 50% więcej niż w roku 2003. Ubezpieczenia i gwarancje gwarantowane przez Skarb Państwa wyniosły 1.361,55 mln USD (wzrost o 86% w stosunku do roku 2003), zaś komercyjne ubezpieczenia eksportowe 1.184,94 mln USD (wzrost o 22% w stosunku do roku 2003).
Na koniec 2004 r. zaangażowanie Korporacji z tytułu działalności gwarantowanej przez Skarb Państwa wyniosło 6,31 mld zł, tj. 66% ustalonego w ustawie budżetowej na 2004 r. limitu, którego nie mogły przekroczyć łączne zobowiązania KUKE S.A.
Udział wartości eksportu wspartego przez KUKE w polskim eksporcie 3,51% 4,60% 4,85% 4,90% 4,56% 5,20%
Udział ubezpieczonego przez KUKE obrotu w polskim eksporcie ogółem; Udział pożądany 2,43% 3,30%4% 3,17% 3,50%5% 3,45% 3,70%6%
Wskaźnik polskiego eksportu objętego w 2004 r. ubezpieczeniami KUKE S.A. wyniósł 3,45% wobec 3,17% w roku 2003. Natomiast udział wartości kontraktów eksportowych wspartych ubezpieczeniami i gwarancjami ubezpieczeniowymi KUKE S.A. w globalnym eksporcie Polski wyniósł 4,56%.
Obecnie na rynku ubezpieczeń należności w Polsce sprzedaż eksportowa ubezpieczana jest również przez inne firmy ubezpieczeniowe. Warto również zwrócić uwagę na specyfikę struktury polskiego eksportu, w którym główną rolę odgrywają międzynarodowe koncerny, których sprzedaż eksportowa kierowana jest głównie do innych spółek z tej samej grupy kapitałowej, a takie transakcje nie podlegają ubezpieczeniom. Jeżeli nawet sprzedaż ta realizowana jest do kontrahentów nie powiązanych z firmą eksportującą, to z reguły transakcje takie są ubezpieczane w ramach polis globalnych podpisywanych przez spółkęmatkę z międzynarodowymi firmami ubezpieczeniowymi, z którymi KUKE S.A. nie może konkurować ze względu na zasoby kapitałowe. Wciąż niski jest udział kredytów w finansowaniu transakcji eksportowych, co dodatkowo ogranicza zakres eksportu możliwego do ubezpieczenia przez KUKE S.A. Uwarunkowanie to istotnie wpływa na możliwości wzrostu wartości ubezpieczeń, szczególnie w zakresie kredytów średnio i długoterminowych, w których zaangażowanie banków w wielu przypadkach jest niezbędne. Dopóki sytuacja ta nie ulegnie zmianie, osiągnięcie, wskazanego w "Programie..." jako pożądanego, wskaźnika 6% do 2005 roku będzie trudne.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż główną przyczyną niekorzystania przez polskich eksporterów z oferty KUKE S.A. jest zbyt wysoki (szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw) koszt ubezpieczania transakcji eksportowych. Zwiększanie zakresu ubezpieczanego przez KUKE S.A. obrotu mogłoby zatem nastąpić poprzez obniżenie stawek ubezpieczeniowych. W przypadku ubezpieczeń komercyjnych znaczny spadek stawek za zawierane ubezpieczenia odbiłby się negatywnie na współczynnikach szkodowości i wyniku finansowym Korporacji oraz wpłynąłby negatywnie na ocenę jej standingu finansowego i wiarygodność jako ubezpieczyciela. W odniesieniu do ubezpieczeń kontraktów eksportowych finansowanych kredytem 2 i więcej lat obowiązują minimalne progi stawek za ubezpieczenie ustalane w ramach Porozumienia w sprawie Oficjalnie Wspieranych Kredytów Eksportowych (the Arrangement on Officially Supported Export Credits OECD. W przypadku gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych realizowanych w kredycie poniżej 2 lat od ryzyka nierynkowego Korporacja jest zobowiązana stosować stawki zawarte w tabeli zatwierdzonej przez Komitet Polityki Ubezpieczeń Eksportowych (KPUE), która uzależnia wysokość stawki za ubezpieczenie od klasy ryzyka danego kraju i długości okresu płatności.
W związku z rozwojem działalności ubezpieczeniowej KUKE S.A. na rynkach podwyższonego ryzyka, szczególnie na rynkach wschodnich, większość działań informacyjnych, promocyjnych i reklamowych koncentrowało się na produktach i programach ubezpieczeniowych oferowanych przez Korporację a skierowanych na rynki WNP. Wszystkie te działania przyczyniają się do systematycznego wzrostu wolumenu ubezpieczonego eksportu na rynki wschodnie.
W ramach programu poręczeniowoubezpieczeniowego "Łatwy Eksport", prowadzonego we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, w 2004 roku zostały podpisane dwie umowy ubezpieczenia. Wprowadzone zostały zmiany ogólnych warunków ubezpieczenia. Ich celem było głównie lepsze zabezpieczenie ryzyka, szczególnie ryzyka produkcji. Jednocześnie przeprowadzono prace nad usprawnieniem i uproszczeniem procedur obsługi klienta.
W zakresie ubezpieczeń średnio i długoterminowych, kontynuowana była bieżąca współpraca z BGK w ramach Programu DOKE. W roku 2004, ubezpieczony został projekt dotyczący dostaw statków do Norwegii, objęty również Programem DOKE.
Na podstawie bieżących analiz i doświadczeń związanych z funkcjonowaniem Programu "Kredyty eksportowe do Federacji Rosyjskiej" w roku 2004 zmodyfikowane zostały kryteria doboru banków rosyjskich uczestniczących w Programie. Na ich podstawie wyselekcjonowano 20 wiarygodnych komercyjnych banków rosyjskich mogących wystąpić w roli kredytobiorcy lub gwaranta w przypadku zakupów przez firmy rosyjskie polskich towarów inwestycyjnych i usług. W ramach Programu miało miejsce dalsze zaangażowanie banków polskich (w charakterze kredytodawców) oraz rosyjskich (jako kredytobiorców lub gwarantów spłaty kredytów) w rozwój polskorosyjskiej współpracy handlowej.
Dalszej intensyfikacji uległa współpraca z Republiką Białoruś. W roku 2004 Korporacja dokonała kolejnej okresowej weryfikacji oceny ryzyka 5 banków (BelarusBank, Belinvestbank, Belpromstroibank, Belvnesheconombank i Priorbank), dla których istnieje możliwość obejmowania przez KUKE S.A. ochroną ubezpieczeniową bez gwarancji rządu Republiki Białoruś transakcji eksportowych, realizowanych w kredycie o okresie spłaty od 2 do 3 lat, w przypadkach gdy kredytobiorcą lub gwarantem spłaty kredytu jest jeden z tych banków. Ponadto na listę banków akceptowanych włączony został nowy bank białoruski.
Korporacja kontynuowała prace dotyczące przygotowania dla Ukrainy programu, analogicznego do Programu "Kredyty eksportowe do Federacji Rosyjskiej". Do Programu wstępnie wytypowanych, a następnie ocenionych zostało 5 banków ukraińskich. W związku z sytuacją polityczną na Ukrainie, jaka zaistniała pod koniec roku 2004 prace nad Programem zostały wstrzymane i ponownie podjęte w 2005 r. Przygotowany projekt Programu oczekuje obecnie na zatwierdzenie Komitetu Polityki Ubezpieczeń Eksportowych.
Minister Finansów zatwierdził w 2004 r., przygotowane w roku 2003, Ogólne warunki gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kredytów eksportowych, polisa indywidualna, kredyt dla nabywcy, zagraniczny leasingobiorca publiczny oraz zagraniczny leasingobiorca prywatny. Produkt ten umożliwia udzielanie przez Korporację ochrony ubezpieczeniowej dla dostaw związanych ze sprzedażą dóbr inwestycyjnych na warunkach leasingu do innych krajów.
W 2004 roku KUKE S.A. dokonała szeregu modyfikacji oferowanych produktów ubezpieczeniowych. Celem zmian było dostosowanie do ciągle zmieniających się wymagań rynku oraz wyjście naprzeciw oczekiwaniom klientów. Wprowadzono szereg klauzul ubezpieczeniowych ułatwiających współpracę z klientami i będących jednocześnie odpowiedzią na coraz aktywniejsze działania konkurencji. Jednocześnie poszerzono ofertę KUKE S.A. o nowe produkty.
W 2004 r. zostały zatwierdzone nowe, zmodyfikowane ogólne warunki ubezpieczeń oraz taryfa najniższych dopuszczalnych stawek składki. Taryfę przygotowano pod kątem zapewnienia właściwej rentowności produktów oraz stworzenia możliwości dostosowania poziomu składki do ryzyka ubezpieczeniowego danego klienta.
W ramach krótkoterminowych ubezpieczeń komercyjnych, Korporacja w 2004 r. wprowadziła do swojej oferty ubezpieczenie krótkoterminowych należności eksportowych ubezpieczenie salda niezapłaconych należności. Produkt ten opracowany został głównie z myślą o przedsiębiorcach realizujących transakcje handlowe z krótkim terminem odroczenia płatności.
Aby zabezpieczyć eksporterów przed stratami spowodowanymi ewentualnymi wahaniami kursów walut, Korporacja wprowadziła do swojej oferty ubezpieczenie strat finansowych z tytułu ryzyka kursowego w okresie kredytu kupieckiego w eksporcie. Pozwoliło to na zawarcie pierwszego tego rodzaju ubezpieczenia.
Nowym rozwiązaniem skierowanym do polskich przedsiębiorców było wprowadzenie ubezpieczenia pakietowego łączącego ubezpieczenie krótkoterminowych należności krajowych i eksportowych, gwarantującego całościowe zarządzanie portfelem należności ryzyk kredytowych przy zastosowaniu korzystnej stawki ubezpieczeniowej.
W odpowiedzi na sygnały płynące z rynku oraz oczekiwania obecnych klientów Korporacji, w 2004 r. rozpoczęto prace nad opracowaniem kompleksowego programu ubezpieczenia faktoringu dla banków i instytucji finansowych w ramach ubezpieczenia krótkoterminowych należności przysługujących faktorowi w kraju jak i ubezpieczenia krótkoterminowych należności przysługujących faktorowi w eksporcie.
W ramach ubezpieczenia należności eksportowych polisa obrotowa poszerzono gamę ubezpieczanych ryzyk o ryzyko polityczne. Przedłużono również okres kredytowania dłużnika do 2 lat.
W związku z nowelizacją Kodeksu Cywilnego w zakresie rozszerzenia przepisów dotyczących ochrony konsumentów na wszystkie umowy ubezpieczenia, Korporacja zmodyfikowała ogólne warunki ubezpieczeń gwarantowanych przez Skarb Państwa uzupełniając je o ww. klauzule konsumenckie. Przy okazji, do niektórych wprowadzono dodatkowe modyfikacje będące wynikiem zmian w obowiązujących regulacjach międzynarodowych, analiz funkcjonowania produktów oraz potrzeb zgłaszanych przez klientów.
| |
8. Aktywizacja działalności poręczeniowogwarancyjnej Skarbu Państwa, w szczególności w ramach programu Kapitał dla Przedsiębiorczych. |
W 2004 r. zostały udzielone poręczenia i gwarancje Skarbu Państwa na łączną kwotę 7.093.010,1 tys. zł.
Bank Gospodarstwa Krajowego prowadzi działalność poręczeniową, administrując dwoma funduszami: Krajowym Funduszem Poręczeń Kredytowych (KFPK) oraz Funduszem Poręczeń Unijnych (FPU).
KFPK jest instytucją poręczeniową o zasięgu działania ogólnokrajowym. Główne cele działalności Funduszu w 2004 r. obejmowały:
Ze środków KFPK udzielane są poręczenia i gwarancje spłaty kredytów lub pożyczek zaciąganych w bankach, które podpisały z BGK umowę o współpracy.
Na koniec 2004 r. w zakresie udzielania kredytów z poręczeniami z KFPK, BGK współpracował z 26 bankami, a z siedmioma z tej grupy banków posiadał podpisane umowy portfelowe, w ramach których BGK poręczał bankom portfel kredytowy, z którego są udzielane kredyty/pożyczki dla małych i średnich przedsiębiorców.
Ze środków KFPK udzielane są poręczenia kredytów dla podmiotów gospodarczych oraz poręczenia kredytów studenckich.
W 2004 r. wartość poręczeń udzielonych ze środków KFPK, przeznaczonych na finansowanie działalności gospodarczej, stanowiła około połowę wszystkich poręczeń udzielonych w latach 19962003, a szacunkowa wartość kredytów gospodarczych wygenerowanych dzięki tym poręczeniom wyniosła ponad 380 mln zł. W 2004 r. BGK udzielił ze środków KFPK poręczeń na kwotę 281.345,04 tys. zł.
Portfel poręczeń (stan zobowiązań pozabilansowych) wyniósł na koniec 2004 r. 446.300,97 tys. zł, co stanowiło wzrost o ponad 67% w porównaniu z rokiem poprzednim. Stan KFPK na 31 grudnia 2004 r. (pomniejszony z tytułu rezerwy na należności za wypłacone poręczenia) wyniósł 168.621,29 tys. zł.
Drugim ważnym obszarem działalności KFPK, dynamicznie rozwijającym się w 2004 r. była budowa w oparciu o rządowy program "Kapitał dla przedsiębiorczych" systemu funduszy regionalnych i lokalnych, mającego za zadanie ułatwienie dostępu do finansowania zewnętrznego, zwłaszcza małym i średnim przedsiębiorstwom. Bank, poprzez wsparcie kapitałowe ze środków KFPK, obejmował udziały w lokalnych i regionalnych funduszach poręczeniowych, a także wspierał te fundusze organizacyjnie w zakresie zarządzania jakością portfela poręczeń.
Ze środków KFPK do 31 grudnia 2004 r. wydatkowano kwotę 28.188,5 tys. zł na dokapitalizowanie 14 funduszy poręczeniowych: ośmiu regionalnych i sześciu lokalnych. W 2004 r. BGK nabył akcje i udziały w 12 funduszach (w tym w 3 funduszach po raz kolejny) na łączną kwotę 19.688,5 tys. zł. Kwota kapitału, który został zaangażowany w 2004 r. była większa o ponad 100% w porównaniu z kwotą zainwestowaną rok wcześniej.
Analizując działalność poręczeniową funduszy, należy zwrócić uwagę na fakt, że w stosunkowo krótkim czasie znacznie zwiększyły one skalę udzielanych poręczeń dla MSP. Dokapitalizowanie tych funduszy przez BGK sprawiło, że stały się one bardziej wiarygodne dla klientów na rynku lokalnym oraz instytucji udzielających pożyczek i kredytów, znacznie poprawiając swoją pozycję negocjacyjną przy sporządzaniu umów z instytucjami finansującymi na korzystniejszych dla siebie warunkach.
Fundusze, w których BGK posiada swoje udziały, udzieliły łącznie w 2004 r. poręczeń na kwotę ok. 53,6 mln zł, a szacunkowa wartość kredytów gospodarczych poręczonych przez te fundusze wyniosła 112 mln zł.
Łącznie, poprzez poręczenia kredytów gospodarczych ze środków KFPK (229 mln zł) oraz poręczenia udzielone przez fundusze (53,6 mln zł), działalność KFPK wygenerowała kredyty gospodarcze na kwotę ok. 492 mln zł. Z tej kwoty ok. 380 mln zł jest efektem bezpośredniej działalności poręczeniowej, a 112 mln zł wynikiem działalności funduszy dokapitalizowanych przez Bank.
Drugim funduszem poręczeniowym o zasięgu ogólnokrajowym, którego środkami BGK rozpoczął zarządzać w połowie 2004 r., jest Fundusz Poręczeń Unijnych (FPU), działający na podstawie ustawy z 16.04.2004 r.
Podstawowym celem Funduszu jest zwiększenie dostępu do środków unijnych umożliwiających realizację projektów inwestycyjnych, badawczych, szkoleniowych, a tym samym maksymalne wykorzystanie dostępnych funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Cel ten Fundusz realizuje poprzez udzielanie poręczeń i wystawianie gwarancji spłaty kredytów i pożyczek bankowych przeznaczonych na finansowanie projektów dotowanych z UE. Kredyty z poręczeniami ze środków FPU stanowić mogą brakujący instrument wspierania wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorców na wspólnym europejskim rynku.
Aby umożliwić kredytobiorcom korzystanie ze środków Funduszu, BGK w 2004 r. zawarł z bankami kredytującymi 32 umowy o współpracy oraz 7 umów poręczenia portfela kredytowego. Z uwagi na fakt, że szczegółowe procedury ubiegania się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej zostały wydane w okresie od sierpnia do października 2004 r., banki kredytujące nie rozpoczęły na szerszą skalę udzielania kredytów na projekty współfinansowane ze środków UE. Do BGK wpłynęło niewiele wniosków o udzielenie poręczenia ze środków FPU. W związku z tym, na koniec 2004 r. zostało udzielone jedno poręczenie na kwotę 480,0 tys. zł, natomiast możliwości poręczeniowe Funduszu kształtowały się na poziomie ok. 1 mld zł.
Rządowy program rozbudowy systemu funduszy poręczeniowych i pożyczkowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w latach 20022006 "Kapitał dla przedsiębiorczych" jest programem, którego celem jest ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do zewnętrznego finansowania. Program zakłada utworzenie funduszy poręczeniowych oraz pożyczkowych, których celem jest wsparcie rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Program jest wdrażany przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w odniesieniu do funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz przez Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych, działający w strukturach Banku Gospodarstwa Krajowego (patrz: powyżej) w odniesieniu do funduszy poręczeniowych. Program przewiduje m.in. nieodpłatne przekazanie na te cele akcji i udziałów stanowiących własność Skarbu Państwa w spółkach wytypowanych przez Ministra Skarbu Państwa.
Przychody ze sprzedaży akcji lub udziałów przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego przez Skarb Państwa przeznaczane są w 50% na zasilenie KFPK. Pozostałe 50% przychodów BGK przekazuje Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w celu udzielenia wsparcia, o którym mowa w art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Łączna wartość nominalna akcji i udziałów przekazanych do BGK wyniosła 52.378,6 tys. zł.
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w latach 20012003 przyznała łącznie ok. 70 mln zł dotacji na rzecz funduszy pożyczkowych, z czego 36,6 mln zł przekazano w 2004 r. na rzecz 22 funduszy lokalnych i 7 regionalnych. Dotacje otrzymały w drodze konkursu wszystkie fundusze, które zgłosiły na nie zapotrzebowanie. Maksymalna kwota dotacji dla funduszu lokalnego wynosiła 1 mln zł, natomiast dla funduszu regionalnego 2,5 mln zł.
Ponadto, nowelizacja programu Kapitał dla przedsiębiorczych z 7 września 2004 r. wprowadziła m.in. zmiany ułatwiające tworzenie i dokapitalizowanie funduszy pożyczkowych działających na terenach, gdzie nastąpiło gwałtowne załamanie na lokalnym rynku pracy. Wsparcia na dokapitalizowanie tych funduszy udziela Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 sierpnia 2004 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi (Dz.U. nr 181 poz. 1877 ze zm.). Źródłem finansowania powyższych działań są tzw. resztówki Skarbu Państwa (ok. 9 mln zł przekazanych w 2004 r. do PARP z BGK) oraz oszczędności PARP z dotacji podmiotowej 2004 r. (ok. 4,5 mln zł).
Zgodnie z decyzją Ministra Gospodarki i Pracy z 7 października 2004 r., działania te dotyczyć będą powiatów, w których w 2003 r. nastąpiło załamanie na lokalnym rynku pracy oraz powiatów o najwyższej stopie bezrobocia: stalowowolski, częstochowski, warszawski zachodni, radomski, braniewski, łobeski, białogardzki i świdwiński. Do końca 2004 r. podpisano trzy umowy, na sumę 2 mln zł każda, z następującymi instytucjami: Regionalną Izbą Gospodarczą w Stalowej Woli, Stowarzyszeniem Inicjatyw SpołecznoGospodarczych w Białogardzie i Fundacją na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa na prowadzenie funduszu pożyczkowego w powiecie świdwińskim. Trwają prace nad przygotowaniem umów z czterema innymi instytucjami.
| |
9. Zaktywizowanie programu dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych (DOKE) |
Działania BGK jako administratora Programu dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych skupiały się w 2004 r. zarówno na jego bieżącej obsłudze, jak i promowaniu wśród eksporterów i banków udzielających kredytów eksportowych. W 2004 r. BGK:
BGK podejmował działania mające na celu dalszą aktywizację Programu, biorąc udział w seminariach i szkoleniach organizowanych dla potencjalnych eksporterów. Prowadzona była promocja Programu, m.in. w formie artykułów promocyjnych i reklam w prasie ("Rzeczpospolita", "Budownictwo Okrętowe", "Polish Market").
W 2004 r. Ministerstwo Finansów prowadziło prace nad nowelizacją dwóch rozporządzeń wydanych do ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów eksportowych o stałych stopach procentowych, tj.:
Rozporządzenia te zostały ostatecznie wydane w marcu 2005 r.
| |
10. Zwiększenie udziału kredytów bankowych w finansowaniu transakcji eksportowych. |
Utworzone w III kwartale 2003 r. w strukturze centrali BGK nowe jednostki organizacyjne, tj. Departament Finansowania Eksportu oraz Departament Instytucji Finansowych, prowadziły działalność mającą na celu aktywne włączenie Banku w finansowanie polskiego eksportu, w tym w formie kredytu dla nabywcy w ramach ochrony ubezpieczeniowej KUKE S.A.
Szczególny nacisk został położony na obsługę i finansowanie transakcji handlowych zawieranych przez polskich eksporterów z partnerami z krajów objętych rządowym Programem odzyskania rynków wschodnich na lata 20032004. Realizując postulaty zawarte w nim oraz w Programie promocji gospodarczej Polski do roku 2005, BGK:
Ww. komórki organizacyjne BGK działają na warunkach rynkowych w oparciu o środki własne Banku. Zgodnie z opracowaniem IKCHZ pt. "Wpływ przystąpienia Polski do Unii Europejskiej na możliwości finansowanie eksportu w ramach rządowego Programu odzyskania rynków wschodnich", członkostwo Polski w Unii Europejskiej wyklucza możliwość wykorzystania pomocy publicznej na rzecz wspierania eksportu, toteż hipotetyczne uruchomienie środków budżetowych na rzecz BGK na finansowanie transakcji eksportowych zostałoby zapewnie odrzucone przez Komisję Europejską.
| |
11. Wzrost zaangażowania Polski w sferze pomocy rozwojowej, w tym ze szczególnym uwzględnieniem pomocy wiązanej. |
21 października 2003 r. Rada Ministrów przyjęła "Strategię polskiej współpracy na rzecz rozwoju" (dalej zwana Strategią). Strategia jest pierwszym dokumentem rządowym wskazującym ogólny kierunek polskich działań w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, mającym umożliwić wdrożenie efektywnego systemu pomocowego oraz prowadzenie jasnej i czytelnej polityki rozwojowej. Zadaniem "Strategii" jest określenie podstawowych kierunków polityki państwa w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju, w tym także pomocy humanitarnej, oraz instrumentów służących jej realizacji w praktyce, w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Za zasadniczy cel Strategia uznaje sprzyjanie osiągnięciu zrównoważonego rozwoju, w tym redukcji ubóstwa, w krajach korzystających z polskiej pomocy. Zgodnie ze Strategią, współpraca na rzecz rozwoju służy realizacji podstawowych celów polskiej polityki zagranicznej oraz ma przyczyniać się do promocji Polski w krajach rozwijających się i w okresie transformacji aktualnych i potencjalnych biorcach polskiej pomocy, jak również do rozwoju ich współpracy z naszym krajem w różnych dziedzinach.
Zgodnie z dokumentem, w ciągu najbliższych lat Polska ma skoncentrować swoje wysiłki pomocowe na wybranej grupie krajów rozwijających się i w okresie transformacji, jak również przekazywać pomoc zagraniczną kanałem wielostronnym przede wszystkim za pośrednictwem instytucji systemu NZ i UE. Pomoc rozwojowa będzie oferowana w formie pomocy technicznej (gł. w postaci przekazywania doświadczeń z transformacji ustrojowej), projektowej (np. rozbudowa infrastruktury), finansowej, humanitarnej i żywnościowej oraz poprzez wysyłanie wolontariuszy.
W Strategii określono również zasady współpracy Polski z organizacjami międzynarodowymi działającymi w tej dziedzinie (UE, OECD, systemem NZ i międzynarodowymi instytucjami finansowymi) oraz przyszłą strukturę systemu udzielania przez Polskę pomocy rozwojowej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych koordynować będzie działania administracji rządowej w zakresie współpracy rozwojowej oraz sporządzać okresowe plany działań pomocowych, za których realizację odpowiadałaby wybrana do tego celu instytucja. W Strategii zawarto również wstępne propozycje działań na rzecz promocji problematyki rozwojowej w społeczeństwie.
Polska pomoc rozwojowa udzielana jest w formie pomocy dwustronnej lub wielostronnej, w zależności od organizacji współpracy z danym państwem lub regionem i bieżących inicjatyw, realizowanych na forum organizacji międzynarodowych. Jest ona kilkunastokrotnie niższa niż w większości krajów UE i OECD.
Trzy główne składniki polskiej pomocy rozwojowej to:
Polska udziela również pomocy humanitarnej krajom dotkniętym klęskami żywiołowymi, anomaliami pogodowymi, konfliktami zbrojnymi oraz migracjami uchodźców.
W maju 2004 r. przyjęto "Ramowy plan działań pomocowych MSZ na rok 2004", który określa sześć priorytetowych krajów partnerskich: Afganistan, Angolę, Gruzję, Irak, Mołdowę i Wietnam. Ponadto, plan przewiduje przeznaczenie środków na Fundusz Małych Projektów w wybranych 10 krajach afrykańskich oraz działania humanitarne i dobrowolne wpłaty do międzynarodowych instytucji pomocowych. Powyższe środki pochodzą z rezerwy celowej budżetu państwa w dyspozycji MSZ na zagraniczną pomoc rozwojową i humanitarną oraz z dobrowolnych wpłat do organizacji, programów i funduszy międzynarodowych.
Dodatkowo, w 2004 r. MSZ realizował ze środków rezerwy celowej w wysokości 1,2 mln zł zadania w zakresie projektów współpracy rozwojowej dla państw w procesie transformacji: Albanii, Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Macedonii, Mołdowy, Serbii i Czarnogóry, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy, Uzbekistanu.
Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej nastąpił wzrost oczekiwań wobec naszego kraju. Odnosi się to przede wszystkim do wielkości przekazywanych środków. W 2003 roku łączna polska pomoc zagraniczna osiągnęła wartość ok. 50 mln USD, co stanowi około 0,02% PKB. W krajach UE wskaźnik ten kształtuje się w przedziale wartości od 0,15% do 1,06%, a z przyjętych w marcu 2002 r. podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Barcelonie i następnie potwierdzonych na Konferencji NZ w Monterrey nt. Finansowania dla Rozwoju zobowiązań wynika, że kraje Unii dążyć będą do podwyższenia średniej jego wartości z obecnych 0,33% do 0,39% PKB do 2006 roku. Już od 2004 roku na poczet polskiej pomocy rozwojowej zaliczana będzie część składki do budżetu unijnego (45%). Polska stanie jednak przed koniecznością wygospodarowania znacznych dodatkowych środków także z własnego budżetu. W Strategii, jako cel na 2006 r., wyznaczono osiągnięcie poziomu 0,1% produktu krajowego brutto. Istotnym krokiem w kierunku zwiększania wolumenu udzielania zagranicznej pomocy rozwojowej jest przyjęta przez Radę Ministrów 18 maja 2005 roku deklaracja, w której Polska zobowiązała się do przekazywania na cele rozwojowe 0,17% PKB w roku 2010.
W związku z tragicznym w skutkach trzęsieniem ziemi oraz wywołanymi przez nie falami powodziowymi tsunami w regionie południowej i wschodniej Azji na przełomie roku 2004 i 2005, polskie służby publiczne, koordynowane przez MSZ, podjęły działania pomocowe dla tego regionu.
28 grudnia 2004 r. Prezes Rady Ministrów, na wniosek MSZ wyraził zgodę na zakup, transport i dystrybucję pomocy humanitarnej na kwotę 1 mln zł. 30 grudnia 2004 r. MSZ przekazało kwotę w wysokości 150 tys. zł Indonezyjskiemu Stowarzyszeniu Czerwonego Krzyża.
W wyniku połączonego wkładu rządu polskiego ze środkami oraz rzeczami pochodzącymi od organizacji pozarządowych oraz ze zbiórki publicznej zostały wysłane dwa transporty lotnicze z darami o łącznej wartości ok. 1 mln USD. Ponadto zostało wysłanych 2 specjalistów do identyfikacji zwłok.
Poza pomocą, która została zorganizowana w trybie natychmiastowym, Polska chce utrzymać swoje zaangażowanie w pomoc dla ofiar kataklizmu i będzie kontynuować pomoc w formie działań na rzecz długofalowej odbudowy dotkniętych katastrofą krajów.
W praktyce szeregu państw członkowskich Unii Europejskiej stosowane są kredyty rządowe, udzielane w głównej mierze krajom rozwijającym się, z przeznaczeniem na finansowanie eksportu dóbr (w tym w szczególności dóbr inwestycyjnych) i usług z kraju kredytodawcy (tzw. pomoc wiązana). Pomoc wiązana może być udzielana tylko na preferencyjnych tj. lepszych niż rynkowe warunkach i wyłącznie na realizację w kraju kredytobiorcy projektów o charakterze rozwojowym. Zasady udzielania pomocy wiązanej zostały uregulowane w ramach OECD w Porozumieniu w sprawie Oficjalnie Wspieranych Kredytów Eksportowych (the Arrangement on Officially Supported Export Credits www.oecd.org ).
Kredyty rządowe w Polsce udzielane są w oparciu o rezerwowane corocznie w ustawie budżetowej środki. W ramach takich kredytów możliwe jest finansowanie kontraktów na dostawy z Polski do kraju biorcy maszyn, urządzeń i materiałów wyprodukowanych w Polsce, jak również usług, włączając technologie.
W 2004 r. obowiązywały trzy umowy rządowe na udzielenie kredytów w systemie pomocy wiązanej:
5 maja 2004 r. Prezes Rady Ministrów wyraził zgodę na rozpoczęcie negocjacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Mołdowy o udzieleniu kredytu w "pomocy wiązanej" w kwocie 15 mln USD, przeznaczonego na sfinansowanie dostaw polskich towarów inwestycyjnych i usług z zakresu ochrony środowiska i szeroko rozumianego zaopatrzenia w wodę pitną.
Szacunkowe koszty przeznaczone na uruchamianie kolejnych kredytów w tzw. pomocy wiązanej pokrywane będą w ramach środków budżetowych przeznaczonych na kredyty i pożyczki dla rządów innych krajów na sfinansowanie importu towarów i usług z Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast pozostałe koszty wzrostu zaangażowania w sferze pomocy rozwojowej pokrywane będą środkami z rezerw celowych pozostających w dyspozycji MSZ, jak również ze środków budżetowych przyznanych poszczególnym resortom.
Głównym zadaniem Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. jest działanie na rzecz wzrostu gospodarczego Polski poprzez kreowanie pozytywnego wizerunku kraju na świecie oraz zwiększanie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. PAIiIZ S.A. oferuje inwestorom zagranicznym szybki dostęp do pełnej informacji na temat gospodarczoprawnego otoczenia inwestycji i pomoc w znalezieniu wiarygodnych partnerów i dostawców oraz atrakcyjnych lokalizacji dla inwestycji.
1 marca 2004 r. podpisana została umowa pomiędzy Ministrem Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej a Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., której przedmiotem było wykonanie przez PAIiIZ S.A. zadań polegających na wspieraniu rozwoju gospodarczego kraju poprzez działania zwiększające napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Rzeczypospolitej Polskiej.
W szczególności PAIiIZ S.A. w 2004 r.:
Ministerstwo Skarbu Państwa również prowadziło w 2004 r. wielokierunkowe działania nastawione na informowanie partnerów zagranicznych, w tym potencjalnych inwestorów zagranicznych, o projektach prywatyzacyjnych oraz promocję Polski jako atrakcyjnego kraju do lokowania inwestycji.
Udział przedstawicieli kierownictwa MSP w oficjalnych delegacjach towarzyszących Prezydentowi i Premierowi oraz delegacjach międzyresortowych miał na celu m.in. prezentację oferty prywatyzacyjnej w ramach programu gospodarczego wizyt (seminaria inwestycyjne, indywidualne spotkania z inwestorami oraz przedstawicielami kół biznesu).
Miały również miejsce wyjazdy indywidualne Ministra Skarbu Państwa i innych członków kierownictwa resortu, w tym organizowane we współpracy z wydziałami ekonomicznohandlowymi ambasad i konsulatów RP spotkania z inwestorami, zarówno w formie seminariów, jak i rozmów bezpośrednich. Najczęściej były to imprezy tematyczne, poświęcone planowanym projektom prywatyzacyjnym w konkretnych sektorach.
W 2004 r. odbyło się 17 tego typu wizyt zagranicznych.
Ministerstwo Skarbu Państwa wydaje cyklicznie materiały poświęcone prywatyzacji i możliwościom inwestycyjnym w odniesieniu do spółek Skarbu Państwa.
| |
1. Powołanie agencji integrującej działania na rzecz promocji gospodarczej Polski przekształcenie PAIiIZ SA w agencję rządową. |
23 kwietnia 2004 r. został skierowany do Sejmu RP przygotowany w Ministerstwie Gospodarki i Pracy rządowy projekt ustawy o Polskiej Agencji Promocji Gospodarczej. Komisja Gospodarki Sejmu RP zdecydowała 15 lipca 2004 r. o przekazaniu projektu pod obrady Podkomisji Nadzwyczajnej.
Założenia projektu ustawy skierowanego do Sejmu RP:
1. Projekt ustawy przewidywał utworzenie Polskiej Agencji Promocji Gospodarczej (w toku prac parlamentarnych nastąpiła zmiana nazwy powoływanej Agencji na: Polska Agencja Handlu i Inwestycji) jako wyspecjalizowanej instytucji odpowiedzialnej za promowanie interesów gospodarczych Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza w dziedzinie promocji eksportu i promocji BIZ. Instytucja ta ma być narzędziem Rządu w realizacji najważniejszych interesów w obszarze współpracy gospodarczej z zagranicą, w tym zwłaszcza promocji polskich przedsiębiorców.
2. Szczegółowymi celami Agencji mają być w zakresie promocji i wspierania eksportu: obsługa przedsiębiorców, promocja współpracy między przedsiębiorcami a partnerami zagranicznymi, bieżąca współpraca z instytucjami i organizacjami skupiającymi przedsiębiorców oraz przedsiębiorców zagranicznych, prowadzenie działalności informacyjnopromocyjnej oraz edukacyjnoszkoleniowej, realizacja rocznych i wieloletnich programów wspierania eksportu.
Ponadto, celem Agencji będzie wspieranie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski, w tym w szczególności: opracowywanie i przedstawianie ofert inwestycyjnych potencjalnym inwestorom zagranicznym, prowadzenie i udział w negocjacjach z inwestorami zagranicznymi, identyfikacja potencjalnych inwestorów zagranicznych, prowadzenie bazy danych dotyczących warunków inwestowania, udzielanie potencjalnym inwestorom pomocy informacyjnej, monitorowanie dynamiki i kierunków lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce i na świecie, bieżąca i okresowa analiza inwestycyjnej konkurencyjności poszczególnych regionów Polski, promocja Polski jako kraju lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
W ramach realizacji ww. zadań Agencja będzie mogła udzielać wsparcia finansowego przedsiębiorcom, jednostkom samorządu terytorialnego, organizacjom samorządu gospodarczego oraz innym podmiotom działającym na rzecz rozwoju gospodarczego z przeznaczeniem na realizację projektów zwiększających międzynarodową konkurencyjność przedsiębiorstw, wspieranie projektów inwestycyjnych i tworzenie nowych miejsc pracy, dofinansowywanie szkoleń pracowników i przedsiębiorców, wspieranie badań naukowych i prac rozwojowych.
3. Przychodami Agencji będą przede wszystkim dotacje celowe przekazane Agencji na realizację zadań określonych w planie działania Agencji na dany rok. Ponadto przychodami Agencji będą środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, nie podlegające zwrotowi (pochodzące z programów pomocowych UE i innych instytucji międzynarodowych), środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, przeznaczone na finansowanie projektów i programów operacyjnych realizowanych przez Agencję oraz dotacje celowe, przeznaczone na współfinansowanie i zarządzanie tymi programami.
4. W projekcie uwzględniono sprawdzone doświadczenia w zakresie wspierania i promocji eksportu oraz napływu BIZ szeregu krajów europejskich zwłaszcza Czech, Węgier, Holandii, Wielkiej Brytanii i niektórych pozaeuropejskich.
5. Ustawa będzie miała pozytywne skutki dla konkurencyjności zewnętrznej gospodarki polskiej. Konsolidacja środków przeznaczanych na promocję gospodarczą oraz powołanie jednej silnej instytucji o określonych uprawnieniach dla obsługi inwestorów pozwoli zwiększyć efektywność działań ukierunkowanych na pozyskiwanie inwestycji zagranicznych. Ujednoliceniu ulegną reguły udzielania pomocy publicznej eksporterom i inwestorom, co przyczyni się do wzmocnienia pozycji przedsiębiorców.
Na 31 grudnia 2004 r. projekt ustawy o Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji w dalszym ciągu był przedmiotem prac Podkomisji Nadzwyczajnej Komisji Gospodarki. Mimo złożenia 15 lutego 2005 r. przez Podkomisję sprawozdania o projekcie ustawy, nie została ona w wyniku braku porozumienia Komisji Gospodarki co do kształtu ustawy przyjęta przez Sejm RP obecnej kadencji.
| |
2. Zwiększenie środków budżetowych na finansowe wspieranie inwestycji. Wprowadzenie nowych narzędzi finansowego wspierania inwestycji. |
7 września 2004 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pn. "Zasady obsługi inwestorów zagranicznych". Dokument stwierdza konieczność pilnego usprawnienia funkcjonującego w Polsce systemu obsługi inwestorów, wypracowania metod postępowania oraz przejrzystych procedur. Podkreśla konieczność ustanowienia mechanizmów, które pozwolą określić cele strategiczne rozwoju gospodarczego oraz instrumenty inwestycyjne, jakich należy użyć, aby cele te osiągnąć.
Na podstawie ww. dokumentu powołany został Międzyresortowy Zespół ds. Inwestycji Zagranicznych (Zespół) jednostka odpowiedzialna za koordynację spraw związanych z nakreśleniem programu pozyskiwania inwestycji istotnych z punktu widzenia rozwoju gospodarczego RP, obsługą procesu decyzyjnego odnośnie udogodnień czynionych oraz pomocy publicznej udzielanej inwestorom zagranicznym. W grudniu 2004 r. Zespół opracował dokument pn. "System finansowego wsparcia projektów inwestycyjnych", który podsumowuje zachęty inwestycyjne obowiązujące w 2004 r.
Na podstawie ustawy z dnia 20 marca 2002 roku o finansowym wspieraniu inwestycji (Dz. U. Nr 41, poz. 363 z późn. zm.) inwestorzy mogą ubiegać się o przyznanie grantów finansowych.
Granty finansowe (dotacje) to forma regionalnej pomocy publicznej, przyznawane przedsiębiorcy dokonującemu nowej inwestycji, pod warunkiem spełnienia jednego z poniższych kryteriów:
Przez pojęcie "nowej inwestycji" rozumie się inwestycję związaną z utworzeniem lub rozbudową przedsiębiorstwa, jak również z rozpoczęciem w przedsiębiorstwie działań obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian produkcji bądź procesu produkcyjnego, zmian wyrobu lub usługi, w tym także zmian w zakresie sposobu świadczenia usług.
Wsparcie finansowe inwestycji udzielone przedsiębiorcy może być przeznaczone:
Grant inwestycyjny może być udzielany wraz z grantem na nowe miejsca pracy pod warunkiem, że łącznie nie zostanie przekroczona maksymalna wielkość pomocy określona zgodnie z zasadami wymienionymi powyżej, przy czym oblicza się ją, mnożąc wskaźnik maksymalnej intensywności pomocy przez wyższą kwotę kosztów nowej inwestycji lub 2letnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników.
Działalność gospodarcza związana z daną inwestycją musi być prowadzona przez co najmniej 5 lat od dnia zakończenia inwestycji, a w przypadku uzyskania wsparcia na tworzenie nowych miejsc pracy nowo utworzone miejsca pracy muszą być utrzymane przez co najmniej 5 lat od dnia zakończenia inwestycji.
Organem udzielającym wsparcia jest minister właściwy do spraw gospodarki, który podejmuje decyzję o przyznaniu wsparcia po uwzględnieniu opinii Zespołu do Spraw Udzielania Wsparcia Finansowego Przedsiębiorcom działającego przy ministrze.
Od 2004 r. ustawa jest instrumentem realizacji współfinansowanego z funduszy strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ERDF) Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 20042006 (poddziałanie 2.2.1.).
Łącznie, dla wniosków złożonych do MGiP w ramach ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji, rozdysponowano kwotę 332.373,3 tys. zł, z czego 104.927,0 tys. zł pochodziło z rezerwy celowej budżetu państwa, natomiast pozostałe środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
14 grudnia 2004 r. przyjęty został system zakładający udzielanie regionalnej pomocy publicznej przeznaczonej na tworzenie nowych miejsc pracy. Zasadniczym kryterium przyznawania wsparcia jest liczba tworzonych nowych miejsc pracy. Wsparcie udzielane jest na podstawie uchwały Rady Ministrów.
Wsparcie z tytułu zatrudnienia nowych pracowników środkami z Funduszu Pracy
Formę wsparcia dla pracodawców/inwestorów stanowią następujące instrumenty rynku pracy :
Instrumenty znajdują się w dyspozycji powiatowych urzędów pracy i mogą być zastosowane w odniesieniu do osób bezrobotnych, które następnie zostaną zatrudnione u inwestora. Wsparcie to nie jest obligatoryjne finansowane jest w ramach środków Funduszu Pracy pozostających w dyspozycji powiatowego urzędu pracy, ustalonych na podstawie algorytmu podziału środków.
Wymienione instrumenty rynku pracy (z wyjątkiem szkoleń) stanowią pomoc publiczną na tworzenie miejsc pracy lub rekrutację pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji, o której mowa w art. 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia (Dz. Urz. WE L 337 z 13.12.2002). Jest to pomoc horyzontalna, ale z uwagi na fakt, iż udzielana jest na obszarze Wspólnoty kwalifikującym się do objęcia pomocą regionalną (całe terytorium Polski), podlega kumulacji z pomocą regionalną na nowe inwestycje i tworzenie nowych miejsc pracy związanych z tymi inwestycjami, a łączna wartość pomocy nie może przekroczyć maksymalnych intensywności pomocy regionalnej.
Zwolnienia z podatku od nieruchomości ustanawiane są w drodze uchwał rad gmin. Programy ustanawiające zwolnienia spełniać muszą wszelkie wymagania określone dla programów pomocowych w rozumieniu przepisów o pomocy publicznej i podlegają wszelkim związanym z tym procedurom (ocena przez UOKIK, notyfikacja do Komisji Europejskiej). Zwolnienie z podatku od nieruchomości stanowi regionalną pomoc publiczną.
Specjalna strefa ekonomiczna (SSE) jest to wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski, przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej na korzystniejszych warunkach. W przypadku dokonania inwestycji w jednej z SSE, dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na jej terenie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego (CIT lub PIT).
Przedsiębiorcy mogą korzystać z pomocy z tytułu ponoszenia kosztów nowej inwestycji lub tworzenia nowych miejsc pracy związanych z nową inwestycją. Wysokość zwolnienia podatkowego w przypadku dużych przedsiębiorców wynosi 50% kosztów inwestycji lub dwuletnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników (z wyłączeniem Krakowa i Wrocławia, gdzie wynosi 40% kosztów), a w przypadku małych i średnich przedsiębiorców 65% (w Krakowie i Wrocławiu 55%). Wyjątek stanowią przedsiębiorcy z sektora motoryzacyjnego oraz przedsiębiorcy realizujący duże projekty inwestycyjne (o kosztach przekraczających 50 mln EUR), dla których wielkość dopuszczalnej pomocy została zmniejszona.
Przedsiębiorca korzystający z pomocy z tytułu ponoszenia kosztów nowej inwestycji musi przez 5 lat prowadzić działalność gospodarczą i utrzymywać własność składników majątku, z którymi była związana pomoc, natomiast przedsiębiorca korzystający z pomocy z tytułu tworzenia miejsc pracy musi przez 5 lat utrzymać nowo utworzone miejsca pracy.
Minimalna wysokość nakładów inwestycyjnych uprawniająca do korzystania z pomocy publicznej w SSE wynosi 100 tys. EUR.
Podstawą do korzystania z pomocy jest zezwolenie, które wydaje zarządzający strefą po przeprowadzeniu przetargu lub rokowań.
W 2004 r. 98 przedsiębiorców otrzymało zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE. Przedsiębiorcy ci planują inwestycje w wysokości ok. 3,5 mld zł. W wyniku realizacji tych inwestycji powstanie ponad 8,6 tys. nowych miejsc pracy.
W 2003 r. MGPiPS rozpoczęło prace nad przygotowaniem innego instrumentu finansowego wspierania inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki projektu ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki.
Projekt ten został przyjęty przez Komitet Rady Ministrów 1 kwietnia 2004 r., a następnie przez Radę Ministrów 21 kwietnia 2004 r. Skierowany do Sejmu RP 29 kwietnia 2004 r., został przezeń odrzucony 11 marca br. Projekt ustawy został ponownie złożony w Sejmie RP 11 marca 2005 r. jako projekt poselski, jednak ostatecznie został odrzucony 17 czerwca 2005 r.
Ustawa miała stanowić narzędzie przyciągania inwestycji (w tym inwestycji zagranicznych) ważnych dla gospodarki polskiej, w tym szczególnie dla tworzenia nowych miejsc pracy. Proponowane rozwiązanie zakładało możliwość oferowania grantów inwestycyjnych tym przedsiębiorcom, którzy zdecydują się zainwestować co najmniej 40 mln euro (ok. 160 mln złotych) lub stworzyć co najmniej 500 nowych miejsc pracy. Rząd przewidywał, że na skutek działania tej ustawy w ciągu najbliższych 2 lat mogłoby powstać 6 tys. nowych miejsc pracy bezpośrednio w firmach korzystających z grantów inwestycyjnych i kolejne kilkanaście tysięcy miejsc pracy w ich otoczeniu.
Pomoc publiczna w formie programów wieloletnich udzielana jest na podstawie art. 80 ust. 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. Pomoc udzielana na podstawie programu wieloletniego stanowi pomoc indywidualną (ad hoc) i w związku z tym od 1 maja 2004 roku każdy program podlega indywidualnej notyfikacji do Komisji Europejskiej.
W 2004 r. Rada Ministrów przyjęła 5 uchwał dot. programów wieloletnich:
1. 27 kwietnia 2004 roku Rada Ministrów podjęła uchwały w sprawie:
Wysokość przewidywanego wsparcia z budżetu państwa dla wyżej wymienionych inwestorów wynosi kolejno: Polar S.A. 38,4 mln zł, Gillette Poland International Sp. z o.o. 49,66 mln zł. 30 kwietnia 2004 roku zostały podpisane umowy ramowe pomiędzy Ministrem Gospodarki i Pracy a Polar S.A. oraz Gillette Poland International Sp. z o.o.
2. 12 października 2004 roku Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Wsparcie finansowe inwestycji realizowanej przez Philips Polska Sp. z o.o. na terenie Łodzi pod nazwą: Centrum Usług FinansowoKsięgowych, w latach 20052009".
Wysokość przewidywanego wsparcia z budżetu państwa dla ww. inwestora wynosi 13,79 mln zł.
3. 20 grudnia 2004 roku Rada Ministrów podjęła uchwały w sprawie:
Wysokość przewidywanego wsparcia z budżetu państwa dla wyżej wymienionych inwestorów wynosi kolejno: Global eBusiness Operations Sp. z o.o. 8,64 mln zł, LG Electronics Mława Sp. z o.o. 35,86 mln zł, Michelin Polska S.A. 1,81 mln zł.
| |
3. Uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjnego. Rzecznik Inwestorów. |
Jednym z zadań określonych w Programie w zakresie uproszczenia procesu inwestycyjnego było skrócenie terminów wydawania zezwoleń na zakup nieruchomości przez cudzoziemców na cele inwestycyjne, mające służyć zwiększeniu atrakcyjności inwestycyjnej Polski.
Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758) nie określa terminu w jakim Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji powinien wydawać ww. zezwolenia (decyzje). W związku z powyższym zastosowanie ma art. 35 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego.
Do maja 2004 roku stosownie do art. 35 § 3 kpa decyzja w sprawie wydania zezwolenia podejmowana była w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia kompletu dokumentów. Okres ten był niezbędny ze względu na szczególny stopień skomplikowania rozpatrywanych spraw, a także konieczność uzyskania zgody Ministra Obrony Narodowej oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wydanie zezwolenia cudzoziemcowi. W znowelizowanej 26 kwietnia 2004 r. ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wprowadzono szereg zmian związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej oraz zmieniono konstrukcję wyrażania zgody wskazanych ministrów na formę sprzeciwu wnoszonego w terminie 14 dni od dnia doręczenia wystąpienia. Obecnie tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek organu któremu przysługuje prawo sprzeciwu, przedłuża termin na jego wniesienie do 2 miesięcy. Co prawda nowelizacja przepisów ustawy nie wprowadziła terminu, w jakim minister zobligowany byłby do wydania decyzji i w dalszym ciągu w tym zakresie zastosowanie ma art. 35 § 3 kpa, jednak wskazana procedura w znaczny sposób skróciła czas trwania postępowań administracyjnych i umożliwiła wydawanie zezwoleń w znacznie krótszych terminach, bez konieczności oczekiwania na zgodę wskazanych wcześniej ministrów. W związku z powyższym, w przypadku wniosku z kompletem wymaganych dokumentów oraz braku sprzeciwu Ministra Obrony Narodowej oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzja wydawana jest w terminie 3 4 tygodni od dnia złożenia wniosku.
Na podkreślenie zasługuje fakt wyłączenia obowiązku uzyskiwania zezwolenia na nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców pochodzących z państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z wyjątkiem przypadków nabywania nieruchomości rolnych i leśnych oraz drugich domów. W tych przypadkach wymóg uzyskania zezwolenia został utrzymany. W związku z powyższym, obywatele (osoby prawne) pochodzące z państw członkowskich EOG, poza wymienionymi przypadkami, nie muszą ubiegać się o uzyskanie zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Wskazać także należy, że rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych informacji oraz rodzajów dokumentów, jakie jest obowiązany przedstawić cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości (Dz. U. Nr 94, poz. 925) w znaczny sposób uproszczono i ujednolicono procedurę związaną z wydaniem zezwolenia.
Do kompetencji Rzecznika Inwestorów należy sygnalizowanie niezbędnych usprawnień legislacyjnych, administracyjnych i infrastrukturalnych, niezbędnych dla zwiększenia zainteresowania inwestorów Polską. Jest on także instytucją wspomagającą inwestorów w postępowaniu przed innymi urzędami.
Funkcję Rzecznika Inwestorów pełni Prezes Zarządu PAIiIZ S.A.
| |
4. Przeprowadzenie programu konferencji i szkoleń dla przedstawicieli samorządu lokalnego nakierowanego na promocję BIZ i tworzenie klimatu inwestycyjnego w regionach. |
Zgodnie z zapisami Programu, jednym z zadań MGiP jest realizacja programu regionalnych konferencji gospodarczych. Zasadniczym celem spotkań jest zwiększenie poziomu wiedzy oraz informacji z zakresu inwestycji zagranicznych i promocji eksportu w lokalnych środowiskach gospodarczych i samorządowych.
Organizacja konferencji została powierzona Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
W 2004 r. PAIiIZ S.A. przeprowadziła łącznie 8 szkoleń na terenie Polski.
Szkolenia były przeprowadzone dla przedstawicieli władz samorządu terytorialnego i dotyczyły promocji regionów wobec inwestorów zagranicznych. Na szkoleniach zostały przedstawione następujące tematy:
2004 r. PAIiIZ S.A. zorganizowała łącznie 11 Regionalnych Konferencji Gospodarczych. Program konferencji obejmował prezentacje nt. roli regionów w zwiększaniu napływu inwestycji zagranicznych i obsłudze inwestorów, istoty i zadań Centrów Obsługi Inwestora, promocji i wspierania inwestycji zagranicznych w Polsce, jak również instrumentów wpierania eksportu, realizowanych przez MGiP.
W 2004 r. PAIiIZ S.A. wzięła udział w 10 imprezach dla inwestorów zagranicznych: międzynarodowych targach, konferencjach, seminariach i kongresach. PAIiIZ S.A. zorganizowała również w Warszawie seminarium dla przedstawicieli firm włoskich.
| |
5. Organizacja wizyt studyjnych dziennikarzy zagranicznych w Polsce. |
W 2004 r. PAIiIZ S.A. zorganizowała 2 misje dziennikarzy zagranicznych do Polski.
W dniach 68 grudnia 2004 r. PAIiIZ S.A. zorganizowała misję dziennikarzy niemieckich, reprezentujących 4 niemieckie tytuły prasowe oraz Niemiecką Agencję Handlu Zagranicznego. PAIiIZ S.A. dokonała prezentacji nt. działalności Agencji, warunków inwestowania w Polsce oraz możliwości inwestycyjnych dla firm niemieckich. Ponadto w ramach misji dziennikarze przeprowadzili spotkania z przedstawicielami władz woj. dolnośląskiego oraz szeregu innych instytucji.
Ponadto, Polska Organizacja Turystyczna w ramach działalności promocyjnej Polski na rynkach zagranicznych zorganizowała pobyty studyjne w 2004 r. dla 528 dziennikarzy, w tym 8 ekip filmowych z Włoch, USA, Holandii, Luksemburga, Węgier i Brazylii.
Efektem tych działań były liczne publikacje o Polsce w prasie branżowej, specjalistycznej i konsumenckiej oraz wyprodukowanie i wyemitowanie filmów promocyjnych w różnych stacjach telewizyjnych. Na podkreślenie zasługuje brazylijska TV Globo, która zrealizowała 8 odcinków programów o Polsce i zaprezentowała w programie zatytułowanym "Fantastico" w godzinach o największej oglądalności.
| |
6. Rozbudowa infrastruktury. |
Poprawienie warunków infrastrukturalnych inwestowania w Polsce jest jednym z podstawowych warunków zwiększenia napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski.
Ze względu na ograniczone zasoby finansowe państwa na ten cel, konieczne jest maksymalne wykorzystanie środków z Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej i Funduszu Spójności (FS) oraz trafna i efektywna alokacja tych zasobów, czyli właściwe określenie strategicznych kierunków wsparcia inwestycji rozwojowych i modernizacyjnych przez państwo.
Z tego względu w Strategii Wykorzystania Funduszu Spójności na lata 20042006, przyjętej w drodze rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 30 lipca 2004 r. (Dz. U. Nr 176, poz. 1827), która jest dokumentem stanowiącym ramy programowania Funduszu Spójności, zostały określone główne kierunki wykorzystania Funduszu Spójności w obecnym okresie programowania z podziałem na sektor transportu oraz sektor środowiska. W sektorze transportu wskazane zostały indykatywne listy projektów z podziałem na projekty priorytetowe oraz projekty rezerwowe. W sektorze środowiska listy przedsięwzięć proponowanych do współfinansowania z FS są przedstawione zgodnie z kryteriami podstawowymi określonymi w Strategii.
W sektorze transportu, z udziałem środków pochodzących z Funduszu Spójności, realizowane są projekty inwestycyjne, które służą modernizacji, przebudowie i rozbudowie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN) oraz integracji przestrzeni Polski z przestrzenią europejską. Obecnie w związku z przyjętą Strategią Wykorzystania Funduszu Spójności wsparcie wspólnotowe otrzymują następujące projekty, związane z:
W sektorze środowiska do współfinansowania w pierwszej kolejności przewidziano inwestycje przyczyniające się do wdrożenia najbardziej kosztownych dyrektyw ekologicznych UE w następujących obszarach:
Należy podkreślić, iż w Funduszu Spójności nie wprowadzono terminów uruchamiania poszczególnych priorytetów. Uprawnione podmioty mogą składać propozycje przedsięwzięć przez cały okres programowania do Instytucji Pośredniczących w zarządzaniu. Wnioski o dofinansowania z Funduszu Spójności są następnie przekazywane do Instytucji Zarządzającej, która jest odpowiedzialna za ich przesłanie do Komisji Europejskiej.
W 2004 roku strona polska otrzymała decyzje o dofinansowaniu z FS dla 31 projektów, w tym: 22 dla przedsięwzięć z sektora ochrony środowiska oraz 9 dla projektów z sektora transportu.
W kontekście projektów z sektora ochrony środowiska Komisja Europejska wydała Decyzje w sprawie przyznania pomocy w ramach Funduszu Spójności głównie dla przedsięwzięć z zakresu budowy, rozbudowy i modernizacji systemów wodnokanalizacyjnych w następujących miastach: Będzin, Bydgoszcz, Bytom, Chrzanów, Grodzisk Mazowiecki, Kalisz, Łódź, Mysłowice, Otwock, Piaseczno, Pszczyna, Racibórz, Radom, Słupsk, Starachowice, Tarnobrzeg, Tychy, Jastrzębie Zdrój, Wadowice, Zabrze, Wrocław, Zielona Góra. Natomiast w odniesieniu do projektów z sektora transportu Komisja Europejska wydała Decyzje dotyczące budowy dróg ekspresowych (budowa drogi ekspresowej S8, odcinek Radzymin Wyszków) i autostrad (budowa autostrady A1, odcinek Sośnica Gorzyczki, budowa autostrady A2, odcinek Konin Emilia, budowa autostrady A4, odcinek Zgorzelec Krzyżowa) oraz pomocy technicznej.
Zobowiązania przyznane dla projektów FS przekazanych w 2004 r., dla których strona polska otrzymała decyzje oraz projekty decyzji, jak również dla byłych projektów ISPA wyczerpują kwotę alokacji dostępną dla Polski w roku 2004 w wysokości 1.414,6 mln EUR. Zobowiązania w 2004 r. dla sektora środowiska wynoszą 698,5 mln EUR, natomiast dla sektora transportu 716,1 mln EUR.
Celem działań Ministerstwa Infrastruktury, w zakresie transportu kolejowego, w roku 2004 było podniesienie konkurencyjności transportu kolejowego, wzrost jego udziału w zrównoważonym rozwoju systemu transportowego kraju oraz dostosowanie infrastruktury kolejowej w Polsce do standardów technicznych wynikających z umów i porozumień międzynarodowych. W tym celu realizowane były projekty współfinansowane ze środków funduszu ISPA, kredytu EBI, funduszu PHARE, środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) SPO Transport, Funduszu Spójności, projekty współfinansowane w ramach programu TEN T.
W zakresie zadań ujętych w Programie, dotyczących infrastruktury dróg wodnych, zgłoszono propozycję współfinansowania modernizacji dróg wodnych śródlądowych w Polsce z funduszy europejskich w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego na lata 20072013. Powołany został ponadto Fundusz Żeglugi Śródlądowej, którego celem jest promowanie transportu wodnego śródlądowego do przewozu ładunków. Armatorzy śródlądowi mają już możliwość składania wniosków o dofinansowanie ze środków Funduszu.
Opr. Ministerstwo Gospodarki I Pracy
|  | |
| ||
| |
1 strona
Powrót
Góra strony
Napisz do nas
|