Zapiski z Kazachstanu

Sektor energetyczny Kazachstanu nadal jest najbardziej atrakcyjnym sektorem dla społeczności międzynarodowej. W ciągu najbliższych 10 lat w różne projekty energetyczne planuje się inwestycje 52 mld. USD. W ocenie międzynarodowych ekspertów cały potencjał surowcowy Kazachstanu sięga 8 trylionów USD.

Rząd zatwierdził "Program zagospodarowania kazachskiego sektora Morza Kaspijskiego na 2003-2015 lata", zgodnie z którym zostały opracowane nowe podejścia w rozwoju przemysłu naftowego i gazowego. Są ustalone ulgowe warunki dla przedsiębiorstw w ich produkcji i zdobywaniu surowców, wykorzystujące nowe technologie i kompleksowy serwis całego sektora paliwowego. Wedle wstępnych szacunków produkcja ropy ma wzrosnąć trzykrotnie. Produkcja ropy w 2003 roku będzie wynosiła 52 mln. ton, a w 2015 roku - 150 mln. ton. Kazachstan stał się bardzo atrakcyjnym rynkiem zbytu i terenem do inwestowania. Około 80% inwestycji zostało poczynionych w sektorze ropy naftowej i gazu ziemnego, a także w metalurgii i przemyśle górniczym. Samo tylko tengiskie złoże naftowe może przyciągnąć na przestrzeni 40 lat około 20 mld USD. Od momentu podpisania porozumienia przez kaspijskie Konsorcjum Rurociągowe nastąpił znaczny wzrost inwestycji zagranicznych, zwłaszcza jeśli chodzi o projekty naftowo-gazowe. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Kazachstanie napływały od takich firm jak: AES Corporation, Agip, Arco, British Gas, Central Asia Petroleum, Chevron, China National Petroleum, Ispat, Mobil Oil, Philip Morris, Texaco i wiele innych. Szczególnie firmy amerykańskie, kanadyjskie i włoskie zajmują się wydobyciem ropy, ostro atakując rynek.

Jednym z polskich prekursorów działalności gospodarczej na tym rynku są Poszukiwania Nafty i Gazu Kraków Sp .z o.o..

W 1998 roku krakowski PNiG otworzył oddział terenowy w Kazachstanie. Umowa zawarta z firmą Karakuduk Munai na realizację programu wierceń eksploatacyjnych stała się wieloletnim zajęciem dla urządzeń N-75 i Kremco K-900, podobnie sprawa się miała z innym inwestorem, kanadyjską spółką Hurricane (obecnie Petro Kazakhstan) na polu Kumkol Munai. Polacy z krakowskich Poszukiwań Nafty i Gazu pracują na polach naftowych Kazachstanu zarówno na południu jak i północy: Karakuduk Munai, Kumkoł Munai, Kizyłkija, Majbulak, Aryskum, Prorwa, Tengiz.

Obecnie w Kazachstanie pracuje pięć urządzeń spółki: K-900 i K-600 dla Petro Kazachstan, ponad to dla tej kanadyjsko - kazachskiej spółki pracuje polska załoga na pięciu urządzeniach A50; N-75 dla KazMunaiGaz; najcięższe urządzenie w Europie MIDCo 1220 E dla KazakhOil Aktobe LLP - jest to spółka kanadyjsko - kazachska JV oraz RR-750 dla niemiecko - kazachskiej spółki Kazgermunai.

Wśród firm z którymi PNIG Kraków Sp. z o.o. konkuruje w Kazachstanie są firmy wiertnicze z Chin, Włoch, Anglii oraz kilka firm miejscowych. Zauważa się tendencje to tworzenia spółek kontraktorskich przez firmy operatorskie, jest to sposób na kumulowanie kapitału w jednej firmie. Wsród firm z którymi konkurujemy na tamtejszym rynku zleceń są: Nabors (angielska), Parker Drilling (JV amerykańsko - kazachska), Saipem (włoska), Tulpar (kazachscy parcownicy pracujący na kanadyjskich urządzeniach), The Great Wall (spółka chińska) oraz miejscowe firmy: Prikazburnieft, Syrdaria, OMG. Jest wiele firm kazachskich zajmujących się pracami wiertniczymi, ale najczęściej jest to sprzęt rosyjski, nie spełniający wymogów zagranicznych inwestorów.

Brewster RR 750 wszyscy członkowie załogi są pracownikami PNiG. Na pozostałych dwóch wiertniach (National K - 900 i Skytop Brewster N 75) członkowie załogi kazachskiej są pracownikami Kazakhoil Burenie.

Stała współpraca jest kontynuowana z pięcioma operatorami: KKM, Tengizchevroil, PetroKazachstan, Kazakhoil Burenie i Kazgermunai. Dwóch pierwszych to inwestorzy amerykańscy, następny jest z Kanady, Kazakhoil Burenie to wiertnicza część, olbrzymiej państwowo-kazachskiej firmy KAZAKHOIL. Kazgermunai J.V. to kazachsko - niemiecka spółka z którą firma kooperuje od już 4 lat.

KKM jest amerykańsko-kazachską spółką JV (obecnie przejęta przez Łukoil). Samoczynna produkcja ropy naftowej z pola Karakuduk Munai należącego do KKM to około 1000 ton ropy dziennie. Z istniejących na tym polu 40 otworów, krakowska spółka odwierciła 21 - każdy o głębokości około 3.300 m. Pracowało tam przewoźne urządzenie K - 900, które odwierciło w ciągu dwóch lat około 17 otworów. Obecnie wykonuje prace dla innego inwestora jakim jest Kazgermunai JV na polu w okolicach Kyzylordy na zmianę z drugim inwestorem Patrokazachstan (kupionym w październiku zeszłego roku przez Chińczyków) dla którego K-900 będzie wykonywało otwory eksploatacyjne. Drugie urządzenie N-75, wykonało cztery otwory, a następnie zostało przetransportowane 400 km dalej na pole naftowe Prorwa w okolicach Tengiz, którego płonące flary widać nocą w promieniu 100 km. Urządzenie N-75 wierciło tutaj jeden otwór, drugi będzie w pobliżu. N-75 wykonuje obecnie prace dla Kazakhoil Drilling, właśnie na polu Tengiz, jego zadaniem jest wiercenie otworów eksploatacyjnych.

Kolejnym pracującym jest urządzenie RR-750, które wykonało otwory eksploatacyjne o głębokości 1500 m w ciągu 14 dni. Zatrudnione jest do prac dla Petrokazachstan, dla którego wykonuje otwory eksploatacyjne i poszukiwawcze.

Karakuduk Munai. Pole naftowe położone 400 km na północny-wschód od Aktau, blisko wybrzeża Morza Kaspijskiego. Drugie krakowskie urządzenie wiertnicze Skytop Brewster N 75 odwierciło 4 otwory, z czasem zostało przeniesione 400 km dalej, na pole naftowe PRORWA niedaleko słynnego TENGIZA.

Prorwa. To pole naftowe położone nad morzem kaspijskim około 70 km od TENGIZ. Na polu PRORWA produkcja ropy naftowej wymaga stosowania "kiwonów".

Ropa stąd zawiera pewne ilości siarkowodoru. Pole Prorwa rozwiercane jest od wielu lat, jest tu około 300 otworów. Niestety w poprzednich latach doszło tu do erupcji płynów złożowych, erupcje te doprowadziły do powstania krateru i zapadnięcia się urządzenia wiertniczego Urałmasz 3D. Nasze urządzenie Skytop Brewster N 75 kończy tu wiercić pierwszy otwór, drugi będzie w pobliżu. Ropa po separacji gazu i usunięciu siarkowodoru jest przepompowywana ropociągiem do ośrodka Tengiz, a potem - dalej do rafinerii w Atyrau.

Kumkoł Munai oraz Kizyłkija, Majbulak, Aryskum zostały zakupione przez kanadyjską firmę Hurricane kilka lat temu.

Dzisiaj Kumkoł Munai produkuje około 20 tysięcy ton ropy naftowej dziennie. Ropa jest przesyłana ropociągiem do rafinerii w Czymkencie. Rafinerię tę także niedawno kupił Hurricane!

Na polu Kumkoł Munai jest odwierconych około 160 otworów, a 130 z nich produkuje ropę naftową. Hurricane zatrudniło obecnie key personel z PNIG Kraków do prac rekonstrukcyjnych na pięciu urządzeniach operatora A-50.

Z ludźmi z KKM, PNIG pracował już od 1996 roku, bo gro tych ludzi pracowało na Sachalinie w firmie Ank-Shelf.

Kumkoł Munai wraz z przyległymi polami, to jedyna koncesja naftowa Hurricane na świecie. Fundusze na inwestycje uzyskali poprzez emisję akcji, a współpraca krakowskiego PNiG (który wykonuje na ich rzecz usługi kontraktorskie) jest wzorowa.

Wymiany załóg polskich wiertników, gdy pracują na odległych obszarach, są nieco odmienne niż ma to miejsce w przypadku bliższych zleceń. System zmianowy pracowników zależy też od kontraktu. Ludzie pracują przeważnie 5 lub 6 tygodni w terenie, po czym wracają na 5 lub 6 tygodniowy odpoczynek do domów.

Na zakończenie warto dodać, że krakowska Nafta prowadziła prace poszukiwawczo - naftowe m.in. w Indiach, w Pakistanie, na Sachalinie, w Kazachstanie, Ghanie, na Ukrainie i na Litwie. Posiada swoje oddziały w Pakistanie i Kazachstanie. W przyszłości zamierza pracować m.in. w Afryce i na Dalekim Wschodzie, a oprócz tego jest gotowa podjąć... każde wezwanie.