Artykuły informacyjne z kraju i ze świata

Powrót

: Polska

Gospodarka

2005 :: Oczekiwania przedsiębiorców wobec nowego rządu

Andrzej Arendarski
Prezes Krajowej Izby Gospodarczej

Z wypowiedzi polityków wynika, że nowy rząd powstanie dopiero po wyborach prezydenckich w listopadzie, a co za tym idzie w tym roku nie możemy się spodziewać gruntownych zmian podatkowych tj obniżenia i uproszczenia podatków. Odpowiednie ustawy podatkowe musiałyby być podpisane przez Prezydenta RP i opublikowane przed dniem 30 listopada 2005 r., a to jest w praktyce niemożliwe.

Przedsiębiorcy mają jednak nadzieję, że gruntowana reforma systemu podatkowego zostanie uchwalona już w I połowie 2006 r. z mocą obowiązującą od stycznia 2007 r. Uchwalanie, przynajmniej z kilkumiesięcznym okresem vacatio legis ustaw podatkowych jest dobrym zwyczajem rozwiniętych gospodarek i demokracji parlamentarnych.

Z uwagi na wynik wyborów szanse na wprowadzenie postulowanego przez Platformę Obywatelską systemu 3 x 15 % są niewielkie. Uważamy jednak ze istnieje możliwość wprowadzenia jednej, liniowej 18 % stawki podatku PIT, z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku oraz obniżenia stawki podatku CIT do 18 %. Mając na względzie, że 22 % stawka podstawowa podatku VAT jest jedną z wyższych w Europie, apelujemy do nowego Rządu i Parlamentu o jej obniżenie do poziomu 18 %.

Uproszczenie i obniżenie podatków jest niezbędnym elementem podtrzymania dynamicznego rozwoju gospodarczego Polski i obniżenia bezrobocia.

Wyrażamy nadzieję, że jedną z pierwszych decyzji rządu będzie uchylenie planowanej od stycznia 2006 r. podwyżki akcyzy na paliwa silnikowe i pozostawienie jej na obecnym poziomie.

Liczymy także na to, że I połowa 2006 roku zostanie poświęcona na przygotowanie gruntownej reformy systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Przy obecnym, niewydolnym, systemie ubezpieczeń społecznych nie możemy sobie pozwolić na dalsze lata opóźnienia we wprowadzeniu tej trudnej reformy. Oczekujemy, że rząd wprowadzi zasadę, że przywileje branżowe są powiązane z wyższą składką ZUS. Nowy rząd powinien w pierwszym rzędzie uporządkować sprawę emerytur górniczych.

Uważamy, że z reformą systemu podatkowego i emerytalno-rentowego powinno iść jednocześnie ograniczenie kosztów stałych budżetu państwa oraz znaczne zmniejszenie liczby agencji i funduszy celowych. Liczymy także na dokończenie procesu prywatyzacji. W tej sprawie niewątpliwie czekają nas trudne rozmowy koalicyjne. Liczymy jednak na rozsądny kompromis partii, tworzących nowy rząd.

Mamy nadzieję, że wszystkie wymienione zadania zostaną zrealizowane jeszcze w I połowie 2006 r.

Andrzej Arendarski          
Prezes Krajowej Izby Gospodarczej

Warszawa, 14 października 2005 r.

Najważniejsze zadania dla nowego rządu.
Oceny przedsiębiorców

Krajowa Izba Gospodarcza zwróciła się do ponad tysiąca firm z ankietą, której celem było ustalenie, jakie zadania są najważniejsze dla nowego rządu i parlamentu. Badanie zostało przeprowadzone w dniach 28 września - 6 października 2005 r. W tym okresie otrzymaliśmy 186 wypowiedzi, odnoszących się do zadań z zakresu systemu podatkowego, procesu stanowienia prawa, ubezpieczeń społecznych, wspierania badań i rozwoju oraz zasad korzystania ze środków Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy oceniali wagę problemów przedstawionych przez KIG w skali 1 - mało ważny do 5 bardzo ważny. Mogli również wskazywać na inne istotne problemy, które nie zostały umieszczone w ankiecie KIG. Przy omawianiu wyników przyjęto zasadę, że problemy, które uzyskały oceny powyżej 4 punktów, uznane zostały za bardzo ważne, a oceny powyżej 3,5 - za ważne. Przy omawianiu przedstawiono również problemy wskazane dodatkowo przez przedsiębiorców, które pojawiały się w kilku wypowiedziach.

System podatkowy

Przedsiębiorcy oczekują, że nowy parlament i nowy rząd podejmą działania ułatwiające prowadzenie działalności gospodarczej i poprawiające warunki konkurencyjne krajowych firm. W zakresie podatków oczekiwane są przede wszystkim zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług. Biorąc pod uwagę niejasności interpretacyjne, niekorzystne dla przedsiębiorców rozwiązania w zakresie uzyskiwania zwrotu podatku, a także problemy z klasyfikacją usług i towarów do właściwej stawki VAT przedsiębiorcy uważają, że ustawę o podatku od towarów i usług należy opracować od podstaw.

Za sprawę bardzo ważną uznano zmniejszenie okresu oczekiwań na zwrot VAT-u a także wprowadzenie powszechnej zasady kasowego rozliczania tego podatku (obecnie taką opcje mają tylko małe podmioty). Płatność VAT powinna następować po uzyskaniu płatności za fakturę. Jednocześnie odliczenie podatku byłoby możliwe po zapłaceniu faktury. Przedsiębiorcy uznali również za sprawę bardzo ważną zniesienie szczegółowego obowiązku podatkowego w ustawie o VAT (podobnie jak w przypadku podatków dochodowych). Ustalenie, w którym momencie następuje obowiązek podatkowy wymaga teraz szczegółowego przestudiowania ustawy i ustalenia, czy przy dokonaniu określonej czynności podlegającej VAT ustawodawca określił szczególny moment powstawania obowiązku podatkowego, czy też do wspomnianej czynności należy stosować zasady ogólne. Obok wspomnianych zmian, przedsiębiorcy uważają, że należy obniżyć stawkę podstawową VAT. Ponad 63% ankietowanych uznało obniżkę za sprawę bardzo ważną, a kolejne 19% - za ważną.

Przedsiębiorcy oczekują także obniżenia podatków dochodowych, zgodnie z zapowiedziami zwycięskich ugrupowań. Obniżenie stawek CIT i PIT uzyskało bardzo wysoką ocenę - 4,5 punktów. Nieco mniejsze znaczenie (4.1 punktów) ma dla przedsiębiorców wprowadzenie podatku liniowego. Można więc uznać, że przedsiębiorcom nieco bardziej zależy na niskich podatkach, niż na uproszczeniu systemu podatkowego. Za ważne (3,8 punktów) uznano obniżenie podatków spadkowych dla przedsiębiorstw, wprowadzenie możliwości elektronicznego składania deklaracji podatkowych oraz uchwalenie nowej ustawy o podatku akcyzowym, z konkretnym określeniem stawek podatku i likwidacją stawek maksymalnych. Jako jedno z oczekiwań, związanych z ustawą akcyzową wskazano konieczność ograniczenia biurokracji przy sprzedaży olejów smarowych i ciężkich olejów opałowych, zwolnionych z akcyzy. Przegląd obecnych procedur w tym zakresie jest niezbędny. Za bardzo ważne przedsiębiorcy uznali ujednolicenie polityki fiskalnej we wszystkich izbach skarbowych i ograniczenie często całkowicie odmiennych interpretacji. Przedsiębiorcy zwracali uwagę na konieczność zmiany zasad kwalifikowania kosztów uzyskania przychodów. Wzorem "starych" państw UE Polska powinna poszerzyć zakres kosztów kwalifikowanych, jako koszty uzyskania przychodu.

Ubezpieczenia społeczne

Poza obniżeniem podatków, przedsiębiorcy liczą na kilkupunktowe obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne. Obniżenie składek na ubezpieczenia społeczne jest bardzo ważne dla prawie 68% ankietowanych i ważne dla kolejnych 25%. Proponowana, obniżka ZUS, była wyraźnie zaakcentowana w programie PO. Propozycje PO w zakresie ograniczenia kosztów ubezpieczeń społecznych, chociaż na pierwszy rzut oka korzystne dla przedsiębiorstw, budzą szereg wątpliwości natury merytorycznej. PO proponuje obniżyć koszty ZUS poprzez przesunięcie finansowania części świadczeń z przedsiębiorstw do budżetu, a budżet byłby zasilony dodatkowymi wpływami z podatków pośrednich. Te dodatkowe wpływy mogą oznaczać podwyżkę podatków pośrednich, co faktycznie obniża popyt konsumpcyjny. W praktyce, za obniżenie obciążeń dla firm zapłaciliby pracownicy. Jeżeli wystąpi inflacja (w wyniku podwyższenia podatków pośrednich) to pracownicy wkrótce zażądają podwyżek płac. Wówczas pracodawcy będą musieli podwyższyć płace co zwiększy koszty pracy. Wówczas cel PO - obniżenie kosztów pracy, zostanie zniweczony. Wzrośnie tylko inflacja. Ponadto PO proponuje pokrywanie bieżących niedoborów ZUS z wpływów z prywatyzacji, co w praktyce oznacza powrót do złych praktyk budżetowych rządu AWS-UW i oznacza, że majątek narodowy byłby wyprzedawany na pokrycie bieżących potrzeb budżetowych. W ocenie przedsiębiorców szanse na obniżenie kosztów ZUS stwarza raczej dokończenie reformy emerytalnej i konsekwentne wprowadzenie zasady, ze przywileje branżowe są powiązane z wyższą składką. Należy pamiętać, że wprowadzona w 1999r reforma emerytalna pozostawiła szereg przywilejów, które miały obowiązywać do końca 2006 r. Do czasu obowiązywania pozostawionych przywilejów powinna zostać uchwalona ustawa zakresie emeryturach pomostowych. Dotychczasowe rządy uchylały się od wprowadzania wspomnianych regulacji, co doprowadziło do pozyskiwania kolejnych przywilejów przez najsilniejsze grupy (Górnicy). Mamy nadzieję, że zgodnie z przedwyborczymi zapowiedziami, ustawa zakresie emeryturach pomostowych, będzie jedną z pierwszych, uchwalonych przez nowy sejm. Uregulowania wymaga również sposób wypłat emerytur z OFE (II filar), a także powołanie aktuariusza krajowego, odpowiedzialnego za przeliczanie kosztów rozwiązań emerytalnych przyjmowanych przez polityków i zobowiązującego ich do przedstawienia źródeł finansowania.

W zakresie ubezpieczeń społecznych za bardzo ważny (4,2 p.) uznano konieczność zwiększenia udziału rolników w finansowaniu ubezpieczeń KRUS. Rząd powinien wypracować program obejmowania realnymi stawkami ubezpieczeń społecznych gospodarstw rolnych, w zależności od uzyskiwanych przychodów. Rozwiązanie problemów ubezpieczeń rolniczych jest jednym z ważniejszych elementów dokończenia reformy emerytalnej. Państwo nie może dłużej wypłacać stosunkowo łatwych do uzyskania świadczeń na koszt przyszłych pokoleń.

Ze spraw możliwych do relatywnie szybkiego załatwienia za ważna uznano zniesienie obowiązku comiesięcznego przekazywania pracownikom formularzy RMUa. Pracownicy powinni otrzymywać tylko roczne zestawienia wpłaconych składek.

Ciekawe oceny uzyskała propozycja weryfikacji przyznanych rent. Nieco mniej niż 1/3 ankietowanych uznała działania w tym zakresie za bardzo ważne a kolejne 30 procent za ważne. Ponad 25% Uznało weryfikację rent za średnio lub mało istotna, co może świadczyć, że weryfikacja rent ma swoich przeciwników, także wśród przedsiębiorców. Najprawdopodobniej przedsiębiorcy ci oceniają, że korzyści z tego typu operacji byłyby niewspółmierne do kosztów społecznych.

Proces stanowienia prawa.

Przedsiębiorcy za bardzo ważne uznali zmiany w zakresie stanowienia prawa. (4,4p) Uznali, że należy włączyć izby gospodarcze i inne organizacje, reprezentujące przedsiębiorców w prace zespołów resortowych, przygotowujących projekty ustaw. Procedury tworzenia prawa gospodarczego powinny być zawarte w nowej ustawie o tworzeniu prawa, która wymuszałaby współpracę pomiędzy rządem a późniejszymi użytkownikami tego prawa czyli środowiskami przedsiębiorców. Uważamy, że samo konsultowanie nowych rozwiązań jest na obecnym etapie rozwoju gospodarczego zupełnie niewystarczające. Proponujemy aby nowa ustawa o tworzeniu prawa gospodarczego dawała organizacjom biznesu uprawnienie do wyznaczania ekspertów do wspólnych zespołów roboczych do współpracy z administracją.

W efekcie model tworzenia rozwiązań przez administrację i konsultacji ich z zainteresowanymi środowiskami zostałby zastąpiony modelem współuczestnictwa zainteresowanych środowisk w tworzeniu, wdrażaniu, monitoringu oraz ocenie rozwiązań z zakresu polityki wobec przedsiębiorstw. Partycypacyjne podejście do tworzenia polityki wobec przedsiębiorców jest popierane przez międzynarodowe instytucje rozwojowe (np. Bank Światowy), ONZ i posiada szereg zalet. Nie tylko powoduje, że polityka gospodarcza jest lepiej dopasowana do potrzeb przedsiębiorców, konsumentów oraz państwa, ale także likwiduje zagrożenia korupcyjne związane z tworzeniem prawa gospodarczego. Przedsiębiorcy uznali za bardzo ważne wprowadzenie dłuższych "vacatio legis" do ustaw zmieniających prawo podatkowe.

Opracowanie nowych regulacji w zakresie stanowienia prawa gospodarczego wymaga odpowiedniego przygotowania. W trybie pilnym można natomiast zmienić zasady konsultowania projektów ustaw. Obecny system, dający organizacjom skupiającym przedsiębiorców często tylko kilka dni na przygotowanie opinii o projektach aktów prawnych uniemożliwia w praktyce zwrócenie się do członków, z prośba o opinie. Zdaniem ankietowanym wydłużenie czasu na przygotowywanie opinii do minimum 3 tygodni jest niezbędne. Za ważne uznano także propozycje ograniczenia parlamentarzystom możliwości wprowadzania zmian do projektów ustaw gospodarczych, przedłożonych przez rząd.

Badania i rozwój.

Ustawa o wspieraniu działalności innowacyjnej daje podstawy do wzrostu zainteresowania prywatnych firm inwestowaniem w badania i rozwój, jednak konieczne są kolejne działania w tym zakresie. Przedsiębiorcy uznali za bardzo ważne zwiększenie zainteresowania władz publicznych rozwojem badań i innowacji. Za sprawy priorytetowe uznano opracowanie reguł zainteresowania pracowników badawczych wynikami komercjalizacji badań z także przejrzyste procedury przyznawania grantów badawczych. Zainteresowanie finansowe pracowników osiąganiem wyników mających komercyjne znaczenie wymaga również opracowania reguł korzystania z wyników prac badawczych finansowanych ze źródeł publicznych. Nad opracowaniem wspomnianych reguł KIG pracuje wspólnie z Instytutem Społeczeństwa wiedzy.

Unia Europejska.

DO KIG napływają sygnały od przedsiębiorców o słabym stopniu wykorzystania funduszy unijnych. Sygnalizowane są opóźnienia w przygotowywaniu umów i wypłat przyznanych dofinansowań. Napływają również sygnały o rezygnacji przedsiębiorców z przyznanych dotacji i podpisania umowy ze względu na mnożenie barier biurokratycznych. Kluczowym dla przedsiębiorców programie SPO WKP wypłacono znikomą część środków. Nadmierne zbiurokratyzowanie procedury i brak informacji o trybie ubiegania się o fundusze powoduje, że wiele dobrych projektów odpada ze względów proceduralnych/formalnych. Obecne podejście do dystrybucji środków z funduszy strukturalnych i funduszu spójności rodzi zagrożenie dla pełnego wykorzystania przyznanych Polsce środków. Przedsiębiorcy za sprawę bardzo ważną uznają przegląd istniejących procedur przyznawania środków unijnych pod katem likwidacji utrudnień biurokratycznych.

Nowe władze publiczne czekają również trudne negocjacje dotyczące nowej dyrektywy o usługach. Z przeprowadzonej przez KIG ankiety widać, że dla przedsiębiorców jest to sprawa bardzo ważna Przedsiębiorcy uważają, że konieczne jest objęcie zakresem dyrektywy jak najszerszego wachlarza usług, z zachowaniem wyłączenia jedynie sektora usług opieki zdrowotnej finansowanych wyłącznie ze środków publicznych.

W naszej ocenie projekt dyrektywy powinien z założenia przyczynić się do usunięcia barier na rynku usług poprzez między innymi: przyjęcie reguły państwa pochodzenia, uproszczenie procedur administracyjnych, wprowadzenie procedur elektronicznych i usunięcie szeregu wymagań stawianym usługodawcom.

Przyjęcie dyrektywy ma duże znaczenie dla polskiej gospodarki, a zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorców. Liberalizacja rynku usług będzie miała pozytywny wpływ na wzrost zatrudnienia, ze względu na łatwiejsze rozszerzenie działalności przez przedsiębiorstwa usługowe na kraje Unii. Oczekujemy, że zamiast Polskich pracowników, na rynkach Unijnych pojawia się polskie firmy usługowe. Otwarcie rynku usług oraz jego poszerzenie wpłynie bezpośrednio na wzrost konkurencyjności, co pozwoli na uzyskanie lepszej jakości usług i świadczonych po korzystniejszych cenach. Istotną zmianą wprowadzoną przez dyrektywę będzie zasada państwa pochodzenia, opierająca się na założeniu, że usługodawca świadczący usługi w którymkolwiek kraju Unii Europejskiej, działa zgodnie z prawem państwa, z którego pochodzi. Naszym zdaniem zasada państwa pochodzenia ułatwi pełną realizację swobody przepływu usług w ramach Unii Europejskiej oraz w znacznym stopniu przyczyni się do eliminacji barier i umożliwi stworzenie prawdziwego rynku wewnętrznego. Zasada państwa pochodzenia jest kluczowym elementem budowy jednolitego rynku, obok przemieszczania się osób towarów i kapitału.

KIG

Powrót