| ||
| | |
Powrót
|
1 strona
Forum
|
Zarządzanie
|
Eksport
|
Linki
|
Autorzy
Kontakt
Szukaj
|
| |
| |
|
| |
|
|
| « | Eksport |
| « | Unia Europejska |
| « | MŚP |
| « | Artykuły |
| · | Informacje |
| · | Informacje archiwum |
| · | Przewodnik po Unii |
| · | Aktualności krajowe |
| · | Top www |
| · | Informacje branżowe |
| |
| Artykuły informacyjne z kraju i ze świata | |
| Powrót |
| : Eksport | Prawo |
|
|
| Alternatywne metody rozwiązywania sporów |
|
|
| Spis Treści |
| Międzynarodowy Instytut Mediacji i Arbitrażu |
| Alternatywne metody rozwiązywania sporów w prawie wspólnotowym |
Międzynarodowy Instytut Mediacji i Arbitrażu jest stowarzyszeniem, skupiającym grupę prawników i ekonomistów, którzy postawili sobie za cel ambitny plan przełamania monopolu sądownictwa powszechnego w Polsce. Zgodnie ze statutem naszego instytutu, głównym kierunkiem działania jest popularyzacja sądownictwa polubownego w Polsce oraz administrowanie Krajowym Sądem Arbitrażowym.
Krajowy Sąd Arbitrażowy przy Międzynarodowym Instytucie Mediacji i Arbitrażu jest instytucją działającą na podstawie Konwencji Europejskiej o Międzynarodowym Arbitrażu Handlowym sporządzonej w Genewie dnia 21 kwietnia 1961 r. (Dz.U. z dnia 17 listopada 1964 r). W Polsce działalność sądownictwa polubownego normuje Księga III kodeksu postępowania cywilnego. Krajowy Sad Arbitrażowy przy Międzynarodowym Instytucie Mediacji i Arbitrażu jest jednym z nielicznych sądów w Polsce w pełni spełniających normy Unii Europejskiej, którego wyroki na mocy Konwencji o Uznawaniu i Wykonywaniu Zagranicznych Orzeczeń Arbitrażowych sporządzonej w Nowym Jorku dnia 10 czerwca 1958 r. (Dz.U. z dnia 16 lutego 1962 r.) są wyrokami wykonywalnymi w 140 krajach świata.
Podstawą działania Krajowego Sądu Arbitrażowego jest III Księga kodeksu postępowania cywilnego, uchwały i rozporządzenia UNCITRAL oraz regulamin KSA wraz z taryfą opłat za czynności KSA przy MIMA.
Regulamin i taryfa opłat Krajowego Sądu Arbitrażowego powstały w oparciu o wielomiesięczne badania przeprowadzone wśród prawników i pracodawców. Dzięki ich opiniom i pracy zespołu specjalistów zostały precyzyjnie określone procedury ograniczające czas i koszty prowadzenia postępowania arbitrażowego i koncyliacyjnego.
Polskie prawodawstwo zrównuje wyroki sądów arbitrażowych z wyrokiem sądów powszechnych. Od wyroku Krajowego Sądu Arbitrażowego nie przysługuję apelacja. Jednoinstancyjność postępowania arbitrażowego znacznie przyspiesza czas rozwiązywania sporu i uzyskania tytułu wykonawczego. Średni czas trwania sporu przed Krajowy Sądem Arbitrażowym wynosi ok. miesiąca. Nie bez znaczenia są również niższe koszty, jakie ponoszą strony. Wpis sądowy w wynosi dokładnie 75% wartości wpisu dokonywanego przed Sądami Powszechnymi, a sprawę zwykle rozpatruje specjalista z branży, której dotyczy spór.
Nowością jest możliwość prowadzenia postępowania koncyliacyjnego, czyli mediacji gospodarczych. Postępowanie koncyliacyjne to ustruktualizowane negocjacje, prowadzone przez wykwalifikowany zespół koncyliacyjny, posiadający umiejętność wspierania stron w rozstrzyganiu ich sporów. Koncyliacja jest popularną formą alternatywnych metod rozstrzygania sporów w krajach Unii Europejskiej oraz Stanach Zjednoczonych, stosowaną przez strony w procesach cywilnych, zarówno w sektorze prywatnym, jak i państwowym.
Prowadzone przez Krajowy Sąd Arbitrażowy koncyliacje mają na celu doprowadzenie do polubownego rozstrzygnięcia sporu. Zadaniem niezależnego koncyliatora jest pomóc stronom w znalezieniu rozwiązania, które byłoby dla nich do przyjęcia. Koncyliator kontroluje proces rozwiązywania konfliktu, chroni przed jego eskalacją, pomaga stronom zrozumieć problem, dokonać analizy konsekwencji różnych rozwiązań. W przypadkach szczególnych konfliktów może pośredniczyć w utrzymaniu komunikacji między stronami. Wybór rozwiązania zawsze należy do uczestników postępowania, natomiast opracowaniem końcowego porozumienia zajmuje się Koncyliator. Cały proces koncyliacji ma charakter w pełni poufny - zarówno pojednawca, jak i strony zobowiązani są do przestrzegania zasady poufności wszystkich kwestii procesowych, łącznie z warunkami podpisanej ugody. Alternatywny sposób prowadzenia postępowania koncyliacyjnego pozwala obniżyć koszty oraz skrócić czas osiągnięcia porozumienia w porównaniu do procesu w sądzie powszechnym. Wysoką rangę procesu koncyliacji prowadzonego przed Krajowym Sądem Arbitrażowym przy Międzynarodowym Instytucie Mediacji i Arbitrażu nadaje wypracowana przez strony ugoda, będąca wyrokiem sądowym i na mocy art. 777 kpc, stanowi tytuł egzekucyjny, a tym samym podstawę do dochodzenia roszczeń na drodze egzekucji komorniczej.
Prezes Zarządu
Krzysztof Skiba
Międzynarodowy Instytut Mediacji i Arbitrażu
Ul. Parkowa 25
51-616 Wrocław
tel. 71 34 88 120
fax 71 34 88 116
Już od maja 2000 roku, którym to Ministrowie Sprawiedliwości krajów członkowskich Unii europejskiej zwrócili się do Komisji Europejskiej z zaleceniem zebrania informacji na temat alternatywnych metod rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych handlowych poszczególnych krajach wspólnoty, kraje wspólnoty nie tylko akceptują ale wręcz namawiają strony do korzystania z takich rozwiązań.
W wyniku powyższej inicjatywy w kwietniu 2002 roku Komisja przyjęła ZIELONĄ KSIĘGĘ o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych, w której podkreślono, iż rozwój zainteresowania ADR w krajach Unii Europejskiej spowodowany jest w dużym stopniu tym, iż ADR mogą stać się środkiem ułatwiającym dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Ilość spraw trafiających do sądów nieustannie się powiększa, postępowanie wydłuża i staje się coraz bardziej kosztowne, szczególnie w wypadku spraw międzynarodowych. Rozwiązanie wielu spraw w postępowaniu polubownym zmniejszyło by ilość procesów przed sądem powszechnym, co na pewno wpłynęło by na szybkość i jakość tych postępowań.
Dostęp do Wymiaru Sprawiedliwości jest jednym z praw wynikających z konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej. Państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia swoim obywatelom i działającym w nich podmiotom gospodarczym dostępu do skutecznego i szybkiego postępowania sądowego oraz wykonawczego. Wobec faktu, iż nie wszystkim krajom członkowskim udało się w pełni zrealizować te wymogi każde nowe rozwiązanie przyjmowane jest z dużym zainteresowaniem.
ADR-y są - zdaniem Komisji - szczególnie istotne w dobie rozwoju elektronicznych form komunikacji. Znaczenie instytucji rozwiązywania sporów bezpośrednio między stronami /bez udziału sądu/ w odniesieniu do transakcji wirtualnych (tzw. ODR /ang. Online Dispute Resolution/) będzie wzrastało.
W Zielonej Księdze wskazano, iż dla zawartych w niej rozważań alternatywne metody rozwiązywania sporów, prowadzone poza postępowaniem przed sądem powszechnym przez niezależną osobę trzecią, z wyłączeniem arbitrażu. Podkreślono jednak, że niektórym jurysdykcjom znane są także ADR - y w postępowaniu sądowym. Kodeksy postępowań cywilnych tych krajów przewidują różne formy ADR takie jak:
Zasięg regulacji dotyczy ADR w poszczególnych krajach jest różny - od:
W wielu krajach wspólnoty prowadzone są prace mające na celu zdefiniowanie statusu ADR i wprowadzenie tej instytucji do postępowania cywilnego (Dania, Włochy, Austria, Polska i Portugalia), a także podejmowane inicjatywy zmierzające do powołania organów o charakterze konsultacyjnym w sprawach ADR lub instytucji zajmującymi się ADR.
Komisja analizując dotychczasowe osiągnięcia w dziedzinie ADR na świecie wskazała między innymi na następujące uregulowania i inicjatywy:
Komisja zaznaczyła również, iż w krajach obecnie przyjętych w struktury Unijne zagadnienie ADR cieszy się coraz większą uwagą.
W zakresie prawa ochrony konsumentów Komisja wydała zalecenia promujące stosowania ADR - ów oraz ustanawiające zasady postępowania pozasądowego, mającego na celu polubowne rozwiązywania sporów. Dwa zalecenia z 1998 roku i 2001 odnoszą się do procedur zajmujących arbitralne stanowisko i wiążą się z podjęciem próby przekonania stron, aby poszukały polubownego rozwiązania sporu. Komisja doprowadziła również do powstania instytucji, których zadaniem jest ułatwianie konsumentom rozwiązywania sporów w drodze ADR przed ewentualnym skierowaniem sprawy do sądu powszechnego. Wielokrotnie instytucje te prowadzą także stałe sądy polubowne/ arbitrażowe/, których zadaniem jest prowadzenie postępowań sądowych.
W Zielonej Księdze stwierdza się, że wszystkie dotychczasowe wysiłki i inicjatywy promujące rozwój ADR mają na celu zapewnienie ich dostępności, efektywności i zagwarantowanie należytej jakości jednakże bez ograniczenia elastyczności tych postępowań i pozostawieniem stronom należytej swobody.
W każdym z krajów Wspólnoty występuje zagrożenie dotyczące klauzul wprowadzanych w umowach, dotyczących określenia właściwości instytucji zajmującej się prowadzeniem postępowań ADR, przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego lub arbitrażowego. Szczególnej uwagi wymagają klauzule ADR w umowach, w których występuje nierówność stron, np. umowy pomiędzy wynajmującym a najemcą, umowy z konsumentami, wyłączające lub ograniczające dostęp do sądu powszechnego.
Komisja wskazuje, że dla zachowania minimalnych gwarancji proceduralnych konieczne jest przestrzegania zasady poufności w trakcie postępowania. Poufność jest fundamentalną zasadą w postępowaniu ADR albowiem gwarantuje szczerość i prawdziwość oświadczeń stron. Muszą mieć one pewność, że propozycje, informacje i oświadczenia, składane w trakcie postępowania nie będą wykorzystywane jako dowód w postępowaniu sądowym lub arbitrażowym w wypadku, gdy strony nie dojdą do porozumienia w drodze koncyliacji czy mediacji. Tajemnica obowiązująca strony winna polegać na zakazie użycia w sądzie lub arbitrażu wiadomości pozyskanych trakcie postępowania ADR. Obowiązek ten nie musi być jednak bezwzględny. Strony mogą uzgodnić, że postępowanie lub pewna jego część zostanie ujawniona. Ponadto strony mogą ujawnić treść porozumienia zawartego w postępowaniu koncyliacyjnym czy mediacyjny, w szczególności wówczas, gdy jest to niezbędne dla jego wykonania.
Jedną z najbardziej istotnych kwestii w zakresie ADR jest wykonalność porozumień. W razie braku dobrowolnego wykonania porozumienia będącego w istocie umową stron, przysługują im w zasadzie jedynie środki poszczególnych systemów prawa stosowane w razie niewykonania umowy, a wiec powództwo do sadu.
Sposób ten pozostaje jednak w sprzeczności z ideą ADR, która zmierza do zastąpienia postępowania sądowego postępowaniem alternatywnym. Wskazuje się, że wykonalność porozumień może być ewentualnie realizowana o przepisy Rozporządzenia Brukselskiego dnia 22 grudnia 2000 (2001/44/WE) o jurysdykcji. Uznawaniu i wykonalności orzeczeń cywilnych handlowych, przewidujących wykonalność również dokumentów sporządzonych przed instytucjami takimi jak Sądy Arbitrażowe.
Ostatnią kwestią określoną w Zielonej Księdze jako mającą podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju alternatywnych metod rozwiązywania sporów jest sprawa statusu mediatorów koncyliatorów.
Po pierwsze, aby zapewnić należyty poziom mediacji lub koncyliacji, uważa się, że bardzo duże znaczenie ma zapewnienie dobrego ich przygotowania. Osoby te zobowiązane są do przestrzegania zasad etyki, określonych w ich korporacyjnych kodeksach, co daje gwarancję należytego poziomu prowadzenia postępowań.
Ustosunkowanie się do zagadnień zawartych w dokumencie Komisji, Rada stwierdziła, iż dalszym pracom nad alternatywnymi sposobami rozwiązywania sporów winna przyświecać zasada pozostawienia stronom możliwie jak najdalej idącej swobody w kształtowaniu tego procesu.
Rada podkreśla, że prawnicy odegrać mogą dużą rolę w postępowaniu ADR pełniąc takie funkcje jak:
Wskazano, iż termin ADR powinien być zarezerwowany wyłącznie dla postępowań dotyczących rozwiązywania sporów pozasądowych, które prowadzone są przez osobę trzecią, z wyłączeniem arbitrażu.
CCBE akcentując pozostawienie swobody ADR - om sugeruje, iż celem rozpowszechniania tych metod oraz odciążenia sądów powszechnych od sporów, państwa członkowskie winny wspierać stosowanie ADR poprzez żądanie udowodnienia przez strony wnoszące sprawę do sądu lub arbitrażu, że rozważały one możliwość rozwiązania sporu w drodze ADR. CCBE widzi celowość wydania przez Unię zalecenia w tej sprawie.
CCBE zaleca harmonizację przepisów dotyczących zawieszenia biegu przedawnienia podczas postępowania koncyliacyjnego czy mediacyjnego. Wskazuje się tu na przykład niemieckiego kodeksu cywilnego, który przewiduje zawieszenie biegu przedawnienia podczas postępowań służących ugodowemu rozwiązaniu sporów. Odkąd wprowadzono ten przepis strony mogą spokojnie prowadzić rokowania nie będąc limitowane terminem przedawnienia. Zachodzi jednak potrzeba precyzyjnego określenia okresu trwania ADR, aby nie było wątpliwości co do okresu na jaki następuje zawieszenie przedawnienia.
CCBE poświęciła wiele uwagi kwestii poufności postępowania, uznając, że właśnie obowiązek zachowania w tajemnicy przebiegu postępowania jest jedną z najważniejszych gwarancji i jakości ADR.
W tym zakresie zaproponowano następujące reguły:
Reguła poufności mogłaby zostać złagodzona jedynie z woli stron.
Uznano ponadto za bardzo pożądane, aby zasada poufności została uregulowana podobnie we wszystkich krajach UE.
CCBE wskazuje także na regulacje, które mają znaczenie dla wykonalności porozumień zawartych w drodze ADR.
Aktem prawnym zapewniającym wykonalność porozumień jest Rozporządzenie Brukselskie z dnia 22 grudnia 2000r. o jurysdykcji, uznawaniu i wykonalności orzeczeń w sprawach cywilnych handlowych. Reguły te pozwalają stronom ADR na uniknięcie występowania z roszczeniem opartym na naruszeniu umowy pod warunkiem, że zawarte porozumienie może być uznane w kraju jego sporządzenia za dokument urzędowy, mogący być tytułem wykonawczym np. zostało sporządzone przed notariuszem lub Sądem Arbitrażowym. Dokument taki musi być uznany za tytuł wykonawczy w innym kraju członkowskim Unii niż kraj jego sporządzenia, chyba że jest sprzeczny z porządkiem publicznym tego kraju. Dodatkowo umowy zawarte przed sądem, stanowiące tytuł wykonawczy w pozostałych państwach Unii. Rozporządzenie to stosuje się do wszystkich spraw cywilnych handlowych.
Metody ADR i ich miejsce w systemie prawa europejskiego:
Inicjatywy na szczeblu międzynarodowym:
| Międzynarodowy Instytut Mediacji i Arbitrażu |
| Powrót |
|  | |
| ||
| |
1 strona
Powrót
Góra strony
Napisz do nas
|