Henri Fayol :: Fundamenty zarządzania.

Henri Fayol (1841 - 1925) był francuskim uczonym, z zawodu górnikiem. Gdy miał 28 lat powierzono mu misję ekonomicznego ratowania kopali w St-Etienne, gdzie pracował. Udało mu się doprowadzić do rozkwitu przedsiębiorstwa. O jego sukcesie zadecydowały nie tyle umiejętności inżynierskie, co zdolności kierownicze. Tym samym po raz pierwszy w praktyce udowodniona została teoria, podważająca dotychczasowe, techniczne podejście do obsadzania stanowisk kierowniczych. Henri Fayol twierdził, że

"Najważniejszym uzdolnieniem niższego kierownictwa jest uzdolnienie techniczne, zaś najważniejszym uzdolnieniem kierownika na najwyższym szczeblu jest uzdolnienie administracyjne".

Henri Fayol uważał także, że zapotrzebowanie na zdolności administracyjne w zarządzaniu rośnie wraz ze wzrostem wielkości przedsiębiorstwa, zaś w przedsiębiorstwie średnim obie umiejętności (techniczna i administracyjna) są równie ważne. Swoje poglądy przedstawił publicznie dopiero w 1900 roku, w pracy zatytułowanej "Zarządzanie ogólne i przemysłowe". Sformułował w niej definicje funkcji zarządzania w szerokim i wąskim zakresie. W szerokim zakresie funkcje zarządzania, to funkcje przedsiębiorstwa, które wiążą się z życiem zakładu i dadzą się umieścić w jednej z 6 grup czynności:

1. Techniczne,
2. Handlowo-zakupowe, sprzedaż, wymiana,
3. Finansowe :: poszukiwanie kapitału i obrót nim,
4. Rachunkowościowe - inwentaryzacja, bilans, ustalanie cen, statystyka,
5. Ubezpieczeniowe - ochrona osób oraz majątku,
6. Administracyjne - przewidywanie, organizowanie, rozkazywanie, koordynacja i kontrola.

Henri Fayol stworzył 14 uniwersalnych zasad zarządzania:

1. Podziału pracy - mówiąca o tym, że w wyniku specjalizacji otrzymujemy sprawniej wykonaną pracę.
2. Autorytetu - zasada odnosząca się do osobistego autorytetu kierującego. Każdy kierownik powinien cieszyć się w firmie odpowiednim poważaniem. Musi posiadać umiejętność przekonywania pracowników, wyjaśniania im sensu i celów odpowiednich zarządzeń oraz powinien czuwać nad odpowiednim rozłożeniem obowiązków wśród załogi. Kierownik powinien być „lubiany” przez swoich pracowników. Obok autorytetu formalnego powinien posiadać autorytet nieformalny.
3. Dyscypliny - wszyscy pracownicy danej firmy, łącznie z dyrekcją, powinni przestrzegać przepisów i regulaminu oraz stosować się do zarządzeń obecnych w danej instytucji czy przedsiębiorstwie.
4. Jedności rozkazodawstwa - każdy pracownik powinien otrzymywać rozkazy od jednego kierownika, któremu w danym czasie podlega (każdy ma swojego kierownika).
5. Jedności kierownictwa - jeden cel powinien być kierowany przez jednego kierownika i jeden plan.
6. Podporządkowania interesu osobistego interesowi ogółu - interes zbiorowy przedsiębiorstwa jest ważniejszy niż interesy poszczególnych pracowników.
7. Wynagrodzenia - uposażenia powinny być wypłacane adekwatnie do wykonywanej pracy. Dysproporcje placowe pomiędzy kierownictwem i pracownikami nie powinny być duże.
8. Centralizacji - praca musi być wykonywana według określonego planu. Za całość funkcjonowania organizacji odpowiedzialny jest menedżer.
9. Hierarchii - pracownicy muszą być podporządkowani hierarchicznie ( pionowo ) - każdy powinien mieć kogoś nad sobą. Od tej zasady istnieje jednak odstępstwo. Dopuszczalna jest komunikacja ( pozioma ) - poszczególni kierownicy mają prawo konsultować się i podejmować wspólne działania. Jest to tzw. kładka (most) Fayola.
10. Ładu - każda rzecz i każdy człowiek powinien być na właściwym miejscu i o właściwej porze. Pracownicy muszą zajmować najodpowiedniejsze dla nich stanowiska.
11. Sprawiedliwości - pracowników należy traktować sprawiedliwie.
12. Stabilizacji personelu - rotacja pracowników na poszczególnych stanowiskach nie powinna być częsta. Kierownictwo powinno dążyć do stabilnego i trwałego utrzymania stanu pracowników w organizacji.
13. Inicjatywy - pracownicy powinni posiadać prawo wyrażenia swoich pomysłów na temat funkcjonowania organizacji. Pracownicy powinni mieć też prawo do błędu.
14. Harmonii - załoga powinna odczuwać zadowolenie i satysfakcję z wykonywanej pracy. Kierownictwo powinno sprzyjać procesom identyfikacyjnym personelu z organizacją. Pracowników powinna łączyć specyficzna więź. W firmie powinien być obecny „duch zespołowości”.

Henri Fayol wprowadził 1916 roku do słownika zarządzania 4 kluczowe słowa, które obowiązują do dziś i odzwierciedlają podstawowe obowiązki menedżera:

1. Planowanie
2. Organizowanie,
3. Koordynacja,
4. Kontrola.