Powrót Home 1 strona       Forum | Zarządzanie | Eksport | Linki | Autorzy       Napisz do nas Kontakt     Szukaj w Exporterze.pl Szukaj
« Azja
« Linki Azja
« Chiny

  Wymiana Handlowa Polska - Chiny w roku 2002.  

Chiny

Chiny są największym partnerem handlowym Polski wśród krajów Azji, pod względem wartości wymiany handlowej ogółem, wielkości importu i największego ujemnego salda. W polskim eksporcie do krajów Azji Chiny są na czwartej pozycji po Singapurze, Izraelu i Turcji. Od kilku lat sytuacja Polski w handlu z Chinami jest niekorzystna, zarówno z punktu widzenia poziomu eksportu, bilansu jak i struktury towarowej. Utrzymuje się nadwyżka importu nad naszym eksportem. Do Chin kierowane jest zaledwie pół procenta polskiego eksportu.

Polskie dane statystyczne, sporządzone według dokumentów SAD, dotyczące dwustronnej wymiany towarowej w 2002 roku przedstawiają się następująco:  

Tabela. Wymiana handlowa pomiędzy Polską a Chinami w 2002 roku wg statystyk polskich


(mln USD)
Wyszczególnienie Wartość
Eksport z Polski 206,8 (+14,61%)
Import do Polski 2075,9 (+28,11%)
Obroty 2282,7 (+26,76%)
Saldo -1869,1 (+29,86%)
Relacja eksport/import 1 : 10,04    


Zgodnie z tymi danymi szybsza była dynamika wzrostu importu niż eksportu, co spowodowało zwiększenie absolutnych rozmiarów polskiego deficytu oraz pogorszenie relacji pomiędzy eksportem a importem (w 2001 roku wyniosła ona 1 : 8,98).

W strukturze towarowej polskiego eksportu dominowały następujące sekcje towarowe (w nawiasach udział w eksporcie oraz zmiana w stosunku do roku poprzedniego):

Przy głębszej analizie polskiego eksportu należy stwierdzić, że w 2002 roku miały miejsce pewne niekorzystne zjawiska. Wzrost eksportu osiągnięto dzięki zwiększonej sprzedaży miedzi i jej wyrobów, a więc towarów o niższym stopniu przetworzenia. Z jednej strony nastąpiła koncentracja sprzedaży wśród głównych sekcji towarowych polskiego eksportu - obecnie trzy pierwsze sekcje stanowią 73,5% eksportu do Chin (w 2001 roku 67,4%). Z drugiej strony powoli rośnie znaczenie innych grup towarowych - obecnie jeśli wyłączyć 5 głównych sekcji towarowych eksportu to na pozostałe towary przypada 11,4% wartości sprzedaży do Chin (w roku poprzednim 8,7%). Można więc mówić o dwóch równolegle występujących przeciwstawnych procesach - po pierwsze koncentracji polskiego eksportu na kilku dominujących towarach, przesądzających o jego łącznej wartości. Po drugie, pojawianiu się nowych wyrobów w eksporcie o nieznacznej wartości sprzedaży, powodujących większe zróżnicowanie asortymentu. W zakresie branż o większym stopniu przetworzenia negatywnym jest niewielki spadek eksportu maszyn i urządzeń oraz środków transportu. Jednakże mając na względzie fakt, że wartość eksportu towarów tych sekcji wzrosła znacznie w 2001 roku można mówić o utrzymaniu ich pozycji. Korzystnym jest wzrost sprzedaży wyrobów chemicznych. Gwałtowny spadek odnotowano natomiast w eksporcie produktów pochodzenia roślinnego, najprawdopodobniej związany z brakiem dostaw polskiego rzepaku. Za fakt negatywny należy więc uznać brak widocznej poprawy w postaci zdecydowanego zwiększenia udziału głównych sekcji charakteryzujących się wyższym stopniem przetworzenia wyrobów.

Grupami towarowymi o udziale większym niż 1 procent polskiego eksportu do Chin były (w nawiasach wartość w mln USD i udział procentowy w eksporcie do Chin): miedź i wyroby (73,9; 34,8%); chemikalia organiczne (27,1; 13,1%), kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne (19,2; 9,3%), żelazo, żeliwo i stal (14,7; 7,1%), maszyny i urządzenia elektryczne (14,1; 6,8%), pojazdy nieszynowe i części (12,8; 6,2%), rudy metali (9,4; 4,5%), statki i łodzie (8,7; 4,2%), papier i tektura (3,9; 1,9%), tworzywa sztuczne i wyroby (3,8; 1,9%), owoce (3,1; 1,5%), wyroby z żeliwa i stali (2,6; 1,2), mięso i produkty (2,3; 1,1%), wyroby przemysłu poligraficznego (2,3; 1,1%). Dane te potwierdzają powyższe stwierdzenia o wyraźnej dominacji w eksporcie niewielkiej liczby towarów, szczególnie wyrobów z miedzi.

Z kolei w imporcie głównymi sekcjami towarowymi były (w nawiasach udział w imporcie oraz zmiana w stosunku do roku poprzedniego):

Powyższe dane wskazują, że struktura towarowa importu z Chin zmienia się wolniej. Dominują maszyny i urządzenia z praktycznie nie zmieniającym się udziałem w eksporcie około 40% (w roku 2001 - 40,8%, a w 2002 - 40,9%). Szybki wzrost importu wyrobów włókienniczych przy jednoczesnym znacznie mniejszym wzroście wyrobów różnych spowodował, że artykuły włókiennicze awansowały na drugie miejsce wśród towarów w imporcie. Jednak ich udział jest niższy niż powszechnie się uważa.

Generalnie struktura importu z Chin pod względem sekcji towarowych nasuwa analogię ze strukturą polskiego eksportu, a mianowicie - dominująca sekcja towarowa ma udział około 40%, kolejne 2-3 mają udział w okolicach 10%, a następne udział kilkuprocentowy. Należy przy tym jednak pamiętać, że główne sekcje towarowe w imporcie z Chin są bardziej różnorodne i wyżej przetworzone niż ma to miejsce w przypadku polskiego eksportu. Na tym tle jednak tendencja do zwiększania asortymentu polskiego eksportu o towary nowe o niskiej wartości sprzedaży jest silniejsza niż w przypadku importu z Chin.

Pierwszych 10 grup towarowych pod względem udziału w imporcie z Chin do Polski stanowiły (w nawiasach wartość w mln USD i udział procentowy w imporcie z Chin): maszyny i urządzenia elektryczne (431,1; 20,8%); kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne (417,0; 20,1%), zabawki, gry i artykuły sportowe (126,0; 6,1%), odzież i dodatki z dzianin (103,1; 5,0%), odzież i dodatki inne niz z dzianin (102,7; 5,0%), przyrządy i narzędzia (55,3; 2,7%), wyroby ze skóry (51,4; 2,5%), tworzywa sztuczne i wyroby (46,3; 2,2%), produkty pochodzenia zwierzęcego gdzie indziej nie wymienione (45,9; 2,2%), meble, pościel, lampy (44,0; 2,1%). Dane te wskazują również na znaczną koncentrację importu z Chin na kilku grupach towarowych chociaż grupy te obejmują bardzo zróżnicowane towary. Ponadto, dane te przeczą obiegowym opiniom o dominacji w imporcie z Chin artykułów włókienniczych, obuwia i zabawek. Wykazują one, że te grupy nie mają aż takiego znaczenia jak urządzenia elektryczne i mechaniczne.

Z kolei dane dotyczące dwustronnej wymiany handlowej w 2002 roku według chińskich statystyk, sporządzanych przez General Administration of Customs of the People's Republic of China, przedstawiono poniżej:  

Tabela. Wymiana handlowa pomiędzy Polską a Chinami w 2002 roku wg statystyk chińskich


(mln USD)
  Wartość Zmiana (+/- %)
Eksport z Polski 218,648 -3,4
Import do Polski 1164,705 +14,6
Obroty 1383,353 +11,3
Saldo -946,057 +19,8
Relacja eksport/import 1 : 5,3        


Według tych danych w porównaniu z rokiem 2001 nie nastąpiły znaczne zmiany w polskim eksporcie (lekki spadek wartości). Zmniejszyła się dynamika wzrostu importu z 18,1% do 14,6% co spowodowało również zmniejszenie tempa przyrostu obrotów ogółem z 29,5% do 11,3%. Zwiększyły się natomiast dysproporcje we wzajemnym handlu - deficyt naszego kraju wzrósł z 790,021 mln USD do 946,057 mln USD czyli o 19,8%. Relacja pomiędzy importem a eksportem pogorszyła się (w 2001 roku wyniosła ona 1 : 4,5 a w 2002 roku 1 : 5,3).

W porównaniu z krajami Unii Europejskiej poziom naszego eksportu był ponad dziesięciokrotnie niższy niż wynosi średnia dla tych krajów, a poziom obrotów był niższy ponad czterokrotnie od średniej dla krajów UE. Kraje UE łącznie odnotowały eksport w wysokości 38543,376 mln USD, a obroty z Chinami 86755,199 mln USD.

Natomiast na tle innych krajów Europy Centralnej, Polska zanotowała drugie co do wielkości obroty z Chinami (po Węgrzech – 1617,331 mln USD) i drugi co do wielkości eksport (po Rumunii – 391,059 mln USD). Główne kraje naszego regionu odnotowały wzrost eksportu (przykładowo: Rumunia +276,9%, Czechy +67,6%, Węgry +29,5%). Wśród krajów Europy Środkowej pod względem handlu z Chinami wyróżnia się Rumunia, notująca stosunkowo duży poziom eksportu i nadwyżkę w handlu. Wynikać to może z lokalizacji fabryk koncernów międzynarodowych, wytwarzających w Rumunii komponenty do dalszej produkcji w Chinach oraz stosunkowo niskiego popytu wewnętrznego w Rumunii, powodującego niższy import z Chin. Szczegółowe dane przedstawiono w poniższej tabeli.  

Tabela. Wymiana handlowa Chin z niektórymi krajami Europy Centralnej w 2002 roku


(mln USD, w nawiasach zmiany %)
Kraj Obroty Import z Chin Eksport do Chin Saldo z Chinami

Węgry

1617,331   (+39,3%) 1448,499 (+40,6%) 168,832   (+29,5%) -1279,667

Polska

1383,353   (+11,3%) 1164,705 (+14,6%) 218,648      (-3,4%) -946,057

Czechy

962,153   (+56,2%) 807,550 (+54,2%) 154,603   (+67,6%) -652,947

Rumunia

753,058 (+112,6%) 361,999 (+44,6%) 391,059 (+276,9%) +29,06

Słowacja

129,596   (+74,5%) 91,728 (+49,5%) 37,868 (+193,7%) -53,86


W zakresie współpracy inwestycyjnej w 2002 roku nie nastąpiły istotne zmiany. Polska nie jest znaczącym inwestorem w Chinach. Na rynku chińskim funkcjonuje kilkanaście przedsiębiorstw z polskim kapitałem, z czego bodajże najbardziej liczące się to Chińsko - Polskie Towarzystwo Okrętowe CHIPOLBROK. Z innych istotniejszych firm produkcyjnych na terenie Chin nadal istniały spółki Kopex, Kamax oraz Rafako. W 2002 roku wydaje się, że najistotniejszym było utworzenie kolejnej spółki produkcyjnej Yuhuan Just Valve Co., Ltd. w prowincji Zhejiang pomiędzy polską firmą Ferro oraz Yuhuan Sailin Valve Corporation Ltd. do produkcji zaworów i akcesoriów sanitarnych.

Nie odnotowaliśmy żadnych chińskich inwestycji w Polsce w ubiegłym roku, chociaż strona chińska często deklaruje gotowość inwestowania w Polsce.

W zakresie innych form współpracy gospodarczej najistotniejsze znaczenie ma międzyrządowa umowa o finansowaniu dostaw do Chin urządzeń dla ochrony środowiska. Niezależnie od działań polskich firm stopień jej wykorzystania był nieznaczny (8 mln USD z 85 mln USD). Uzgodniono w rozmowach oficjalnych, że umowa zostanie przedłużona i rozszerzona na inne branże.   

Poziom konkurencyjności polskiego eksportu i problemy we współpracy z Polską, zgłaszane przez przedsiębiorców chińskich oraz ich postulaty

Polskie towary, które są przedmiotem sprzedaży do Chin należą przede wszystkim do grup towarów surowcowych, najczęściej nie występujących w dostatecznej ilości na rynku chińskim. W tym zakresie są one sprzedawane na rynek tego kraju głównie w przypadkach, gdy są wystarczająco konkurencyjne w porównaniu z importem z innych krajów lub takie są wymagania finalnych odbiorców.

W zakresie pozostałych towarów nasza pozycja i ocena poziomu konkurencyjności nie zmieniła się. Są one najczęściej tańsze od analogicznych wyrobów z krajów rozwiniętych, jeśli porównywać koszty wytwarzania. Nie obejmuje to jednak wszystkich towarów i mamy sygnały, że część polskiego eksportu jest niekonkurencyjna cenowo. Może to wynikać m.in. z różnych instrumentów finansowych stosowanych przez eksporterów zagranicznych, dostępności usług posprzedażnych, oceny standingu firmy itd. Nawet jednak w przypadkach, gdy polskie towary są tańsze od zagranicznych to zwykle nie wytrzymują konkurencji cenowej z produktami chińskimi. Ich atutem może być lepsza jakość jednak nie zawsze to kryterium jest brane pod uwagę oraz czasami różnica w cenie w oczach importerów może nie być skompensowana różnicami w jakości.

Jak wspomniano część handlu realizowana jest przez koncerny międzynarodowe. Poza omówionymi powyżej komponentami produkowanymi w naszym kraju można wyróżnić jeszcze inne kanały handlu: możliwości importu stworzone dzięki posiadaniu kontyngentu na import do Chin samochodów oraz handel towarami masowymi. W tym drugim przypadku obejmuje to podpisanie porozumienia na eksport w 2003 roku rzepaku z Polski. Kolejnym jest sprzedaż polskich towarów w ramach międzynarodowych firm, posiadających supermarkety. W ostatnim przypadku towar przeznaczony jest raczej dla odbiorcy co najmniej średnio zamożnego, poszukującego towarów wyższej jakości, pochodzących z zagranicy.

Zainteresowanie współpracą gospodarczą z Polską nie odbiega od zainteresowania wobec innych krajów. Koncentruje się ono przede wszystkim na dążeniu do eksportu własnych towarów, przyciągnięciu inwestycji zagranicznych oraz zakupie maszyn i surowców do produkcji, a także ewentualnie eksportu do Chin na potrzeby realizacji programów gospodarczych wspartego instrumentami finansowymi (tj. przykładowo dostawy na potrzeby ochrony środowiska w ramach polskiego kredytu rządowego). W takim przypadku często nie ma znaczenia, z którymi z krajów będzie prowadzona współpraca. W kontaktach z władzami deklarowana jest przez stronę chińską chęć rozwijania współpracy gospodarczej, ale głównie w odniesieniu do wcześniej przedstawionych form. Podobnie w przypadku przedsiębiorstw chińskich, szczególnie dużych firm państwowych, zainteresowania obejmują przede wszystkim eksport do Polski. W zakresie inwestycji również niezależnie od deklaracji o popieraniu inwestowania przez firmy chińskie za granicą, większość zapytań dotyczy poszukiwania partnerów do przedsięwzięć na terenie Chin.

Ze strony biznesu chińskiego nie są zgłaszane problemy we współpracy z Polską, poza sporadycznymi przypadkami niesolidności kupieckiej. Oczywiście takie sytuacje zdarzają się w handlu międzynarodowym i nie należy przypuszczać, aby handel Polski z Chinami wyróżniał się pod tym względem.  

Ocena aktywności i zachowań polskich podmiotów na rynku chińskim

W roku 2002 wiele polskich firm pragnęło nawiązać bądź rozszerzyć kontakty z rynkiem chińskim. Jednakże przede wszystkim obejmowało to zainteresowanie importem gotowych wyrobów lub komponentów. Głównym motywem poszukiwania towarów w Chinach jest ich niska cena oraz rzadziej brak produkcji w Polsce. W przypadku wyrobów gotowych, konsumpcyjnych decyduje przede wszystkim ich niska cena. Natomiast w przypadku komponentów do produkcji wynika to z dążenia do zapewnienia sobie konkurencyjnej pozycji na rynku krajowym. Firmy polskie, aby obniżać koszty produkcji i tym samym utrzymać na rynku decydują się na import z Chin tańszych komponentów. Można przypuszczać, że zdarza się tak, iż następuje zmiana źródeł zaopatrzenia z produkcji polskiej lub droższej zagranicznej na dostawy z Chin. Do rzadkości należy zainteresowanie importem maszyn lub skomplikowanych urządzeń.

Równocześnie, podobnie jak w roku 2001 notujemy pozytywną tendencję zwiększenia poważnych prób sprzedaży towarów na rynek chiński. Przygotowujące się do eksportu do Chin polskie firmy starają się uzyskiwać dane na temat specyfiki rynku, warunków wejścia na rynek, analizować sposoby ulokowania towarów w Chinach oraz starają się w miarę swoich możliwości prowadzić działania promocyjne.

Pomimo pozytywnych tendencji i zwiększenia zainteresowania eksportem nadal aktywność polskich firm na rynku chińskim jest niewystarczająca dla spowodowania istotnych, korzystnych zmian w asortymencie i wartości polskiego eksportu do Chin. Część z firm rezygnuje po pierwszych próbach uznając, że nie są w stanie ponosić długotrwałych kosztów promocyjno – akwizycyjnych. Ponadto, nadal większość firm stara się oferować swoje towary bez prób nawiązania bezpośrednich kontaktów i rezygnuje, gdy nie przynosi to efektu.

WEH Pekin stara się – w miarę posiadanych możliwości – pomagać wszystkim firmom zgłaszającym zainteresowanie eksportem. Najwięcej uwagi poświęcamy tym przedsiębiorstwom, których zainteresowanie eksportem nie sprowadza się do jednorazowych prób, a które starają się konsekwentnie i przez dłuższy czas (ponosząc przy tym niemałe nakłady) ulokować swoje towary w Chinach.

Wydaje się, że z uwagi na specyfikę rynku tego typu działania mogą przynieść efekty w postaci rozszerzenia zakresu polskiego eksportu dopiero w perspektywie kilku lat. Być może obserwowane w 2002 roku zwiększenie liczby transakcji eksportowych o niższej wartości, w sekcjach towarowych o mniejszym znaczeniu ogólnym polskim eksporcie do Chin, można wiązać właśnie z takimi działaniami.

Oceniamy, że w 2002 roku mniej polskich firm poszukiwało w Chinach inwestorów niż miało to miejsce w roku 2001. Jednocześnie więcej, chociaż nadal zbyt mało, polskich firm rozważało możliwość założenia w Chinach biur przedstawicielskich lub spółek.  

Dostęp do rynku chińskiego dla polskich towarów, usług i inwestycji. Główne przeszkody i bariery w eksporcie i współpracy gospodarczej z Chinami

Podobnie jak w okresach wcześniejszych formalno – prawne warunki dostępu do rynku chińskiego dla polskich towarów, usług i inwestycji były podobne jak w przypadku innych krajów posiadających klauzulę najwyższego uprzywilejowania. Co najwyżej spotykaliśmy się z wątpliwościami czy niektóre ograniczenia dotyczące importu do Chin z krajów Unii Europejskiej odnoszą się również do naszego kraju.

Można więc stwierdzić, że polskie firmy miały i mają takie same możliwości dostępu do rynku chińskiego, jak i inne firmy zagraniczne. Zgodnie z naszą wiedzą brak jest utrudnień, które odnosiłyby się tylko do Polski. Nie notowaliśmy też przypadków dyskryminacji polskich towarów w stosunku do importu z innych krajów, co najwyżej preferowanie produkcji miejscowej względem importu w ogóle. Utrudnieniem jedynie może być przeświadczenie wśród biznesu chińskiego, że towary z Polski są mniej zaawansowane technologicznie i gorsze jakościowo, a nasze firmy nie są w takim stopniu wiarygodne jak z krajów rozwiniętych. Zaznaczyć przy tym należy, że te z chińskich przedsiębiorstw, które współpracę z Polską nawiązały, w większości pozytywnie wyrażają się o solidności naszych przedsiębiorstw.

Przystąpienie Chin do WTO spowodowało zmiany w systemie gospodarczym i systemie handlu zagranicznego. Chiny generalnie przestrzegają swoich zobowiązań i zasad WTO. Niezależnie od tego nadal występują istotne bariery w dostępie do rynku. Z punktu widzenia naszego eksportu uznajemy, że podstawowe znaczenie mają:

 

Prawno – traktatowe podstawy współpracy między Polską a Chinami

Stosunki gospodarczo-handlowe między Polską a Chinami reguluje szereg dokumentów, z których najważniejsze to:

Źródło: WEH Pekin

Home 1 strona               Powrót Powrót               Góra strony Góra strony               Adres - Telefon - Faks - E-mail Napisz do nas