Powrót

Stosunki gospodarcze Polska-USA do 2001 roku.

W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2001 r. polsko-amerykańkie obroty handlowe wyniosły 1.850 mln dolarów, w tym eksport 620,6 mln dolarów (spadek o 8 procent w porównaniu z analogicznym okresem roku porzedniego) import zaś 1.222,7 mln dolarów (spadek o 13 procent). Ujemne saldo obrotów handlowych uległo zmniejszeniu do 609,1 mln USD, wobec 742,5 mln w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Perturbacje spowodowane wydarzeniami z 11 września z pewnością odbiją się również na polskim eksporcie. Importerzy sygnalizują znaczny spadek popytu, zwłaszcza na artykuły przemysłowe. W mniejszym stopniu dotyczy to wyrobów konsumpcyjnych (przykładem niech będą trzykrotnie większe zamówienia na polskie piwo). Wprowadzone rygory odnośnie zaostrzonych środków bezpieczeństwa odbiją się w szczególności na warunkach dostaw w kontenerach o niejednorodnej zawartości (liczne inspekcje i opóźnienia w odprawach).

Na przestrzeni ostatnich kilku lat znacznie zmalały dostawy na rynek amerykański takich tradycyjnych towarów jak szynki i polędwice (z uwagi na b. wysokie krajowe koszty produkcji i brak subwencji dla eksportu) oraz ryb morskich (z uwagi na ograniczenia praw połowowych dla polskiej floty rybackiej na wielu akwenach oceanicznych i morskich). Znacznym wahaniom podlegały dostawy z Polski wyrobów hutniczych - z uwagi m.in. na wytoczone polskim hutom w 1992/93 roku oskarżenie o praktyki dumpingowe i następnie nałożenie na dostawy z Polski bardzo wysokich ceł antydumpingowych). Od połowy 2000 r. toczyło się przeciwko Polsce i innym 11 krajom kolejne postępowanie antydumpingowe na pręty stalowe do zbrojenia cementu. W wyniku tego procesu władze amerykańskie obłożyły w lipcu ub. roku import prętów zbrojeniowych z Polski i innych krajów karnym cłem w wysokości 62 proc. Odnotowany w pierwszych dziewięciu miesiącach 2001 roku spadek polskiego eksportu na rynek amerykański spowodowany został w zasadzie w całości poprzez ww. decyzję.

Wyłączając tą branżę w trzech kwartałach 2001 r. miały miejsce wzrostowe tendencje naszego eksportu, szczególnie w takich asortymentach jak: napoje alkoholowe - ponad 36 proc. wzrost eksportu piwa oraz 27 proc. wódki; przetwory mięsne - kiełbasa i szynka wieprzowa oraz szprotki w puszkach; nawozy sztuczne; guma i artykuły gumowe; wyroby tekstylne - wzrost o 23 proc.; ozdoby choinkowe i zabawki; maszyny i urządzenia mechaniczne; akcesoria elektryczne.

Umowa tekstylna wprowadza kontyngenty ilościowe na eksport z Polski do USA 9 kategorii tych wyrobów. Kwoty dotyczące 4 kategorii odzieżowych (garnitury i marynarki męskie, wełniane płaszcze damskie) były w latach 1994-96 wykorzystywane prawie w całości. W następnych 3 latach wykorzystanie to spadło do 50-60 proc. (m.in. z uwagi na zmniejszoną konkurencyjność cenową naszych wyrobów odzieżowych). Natomiast wykorzystanie pozostałych 5 kategorii (tkaniny, koszule, swetry ...) jest od lat niewielkie (rzędu 20 proc.). W tej sytuacji jesteśmy zainteresowani dokonaniem formalnej zamiany (według odpowiednich wskaźników) kwot z tych pięciu kategorii na kwoty odzieżowe. Formalne zwiększenie kwot odzieżowych pozwoliłoby nam zainteresować nimi dużych amerykańskich importerów i dystrybutorów odzieży.

USA są znaczącym dostawcą do Polski maszyn i urządzeń o wysokim poziomie technologicznym (high-tech goods). Głównymi towarami naszego importu z USA są: cywilne statki powietrzne o masie własnej powyżej 15000 kg - 483,8 mln USD; aparatura telekomunikacyjna dla systemów przewodowych cyfrowych - 70,1 mln USD; części elektryczne sprzętu telekomunikacyjnego - 47,3 mln USD; okręty wojenne - 33,5 mln USD; leki nie zawierające jodu lub jego związków - 31,6 mln USD; masa celulozowa sodowa i siarczana - 28,4 mln USD; mikroprocesory - 24,6 mln USD; urządzenia nadawcze zawierające aparaturę odbiorczą - 22 mln USD; zespoły elektroniczne do maszyn do automatycznego przetwarzania danych, zapisu elektronicznego itp. - 21,3 mln USD; maszyny cyfrowe zawierające jednostkę centralną i urządzenie wejścia i wyjścia, umożliwiające odbiór i przetwarzanie sygnałów tv - 20,5 mln USD.

PAIZ, w opublikowanych danych nt. inwestycji zagranicznych w Polsce, podaje wielkość skumulowanych inwestycji amerykańskich na koniec 2000 r. na kwotę 7,3 mld USD, co stanowi 16,0 proc. wszystkich inwestycji zagranicznych. Stawia to Stany Zjednoczone na drugim miejscu na liście krajów inwestorów. Są wśród nich znane amerykańskie korporacje a także koncerny ponadnarodowe (multinational firms), z udziałem kapitału amerykańskiego.

Największe inwestycje w Polsce poczyniły następujące firmy z USA: nowojorski Citibank - 1300 mln USD; spółka General Motors - przemysł motoryzacyjny - 800 mln USD; Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości (Polish-American Enterprise Fund) - 580 mln USD; IPC . International Paper Company - przemysł papierniczy - ca 465 mln USD, plany inwestycyjne obejmują dalsze 30 mln USD oraz Philip Morris - przemysł tytoniowy - 372 mln USD i plany inwestycyjne 80 mln USD. Następne miejsca na tej liście zajmują: General Electric Coroporation, Pepsico (słodycze, napoje), Epstein (budownictwo), Procter and Gamble (środki higieny osobistej), MARS Inc. (słodycze), Delphi Automotive Systems (przem. motoryzacyjny), Enron International (energetyka), AIG (ubezpieczenia), Goodyear Tire & Rubber (opony samochowe), McDonald's (restauracje), Curtis (elektronika), D. Chase Enterprises (media, przem. rozrywkowy), J.P. Morgan (bankowość). Ponadto w Polsce działa ponad 50 dużych przedstawicielstw firm amerykańskich w formie tzw. Branch Offices.

Źródło: dane Ministerstwa Gospodarki.