Często zastanawiałem się jakie czynniki decydują o efektywnym rozwoju państwa. Tą refleksję wywołało spostrzeżenie, że nawet w najbogatszych krajach świata widać marnotrawstwo, rozbudowaną administrację, etc.... Słowem jest na co narzekać.

Przyglądając się krajom najlepiej rozwiniętym są to:

• jakość i dynamika demokracji (zakładam, że sprawny mechanizm demokratyczny zagwarantuje wykształconych i mądrych ludzi sprawujących władzę) i
• specyficzny dla danego kraju, konsekwentnie realizowany, program gospodarczy.

Duże znaczenie ma również poziom wykształcenia obywateli oraz jakość i stopień przestrzegania prawa. Warto te elementy umacniać w Polsce.

Ponieważ w dzisiejszym świecie mało spraw jest oczywistych należy przyjrzeć się również współczesnym Chinom, wyrastającym na czołową potęgę świata.

Społeczeństwo obywatelskie

Pisząc o jakości demokracji nie mam na myśli uczciwych wyborów. Przy dzisiejszych mediach to nie wystarczy. Wybrani politycy muszą rządzić w interesie ludzi. Nieraz mam wrażenie, że nasi politycy są zadowoleni z faktu, że ludzie są nauczeni, że tak być nie musi. Przykładowo, powinno istnieć prawo mówiące, że na każde stanowisko "budżetowe" rekrutacja będzie się odbywała na zasadach otwartego konkursu dla wszystkich obywateli, a stosowne ogłoszenia będą umieszczone w Internecie i gazetach codziennych. Jest to zgodne z interesem państwa, ludzi i zdrowym rozsądkiem. Nie powinno być również "łysych" trawników oraz brudnych ścian domów, świadczących o stagnacji struktur demokracji lokalnej.

Przez dynamikę demokracji rozumiem stopień mobilizacji ludzi do działania w lokalnych wspólnotach. Sposób działania polityków, na poziomie lokalnym, powinien przyciągać mieszkańców do polityki. Ponieważ z polityką niewiele mam wspólnego podchodzę do niej w sposób naturalny. Kiedyś, podczas powstawania jednej z partii politycznych miałem wizję przekształcenia lokalnego koła w punkt dynamizujący życie wspólnoty osiedlowej: organizacja biznesowych punktów doradczych, rozrywki dla młodzieży i emerytów, etc... Szybko zyskałem sympatię nowych członków koła. Starzy członkowie, skoncentrowani wyłącznie na zdobyciu władzy i zagospodarowaniu jej owoców, szybko sprowadzili mnie na ziemię. Określanie frekwencji w wyborach lokalnych na poziomie 30% jako zadawalającej jest oszukiwaniem samego siebie. Taka frekwencja nie daje żadnej gwarancji, że społeczeństwo rozwija się we właściwym kierunku, a demokracja nie zwróciła się przeciwko sobie.

Realizacja potrzeb obywateli powinna być misją rządu, przyświecającą tworzonemu prawu.

Program rozwoju gospodarczego

Zbliżają się wybory. Partie, przebudowują scenę polityczną, a obywatele niewiele z tego rozumieją. Wyborcza rywalizacja powinna odbywać się na programy społeczno - gospodarcze. W obecnej sytuacji dobry program gospodarczy powinien być wyłoniony w wyniku ogólnokrajowego konkursu, bądź wybrany podczas referendum. Powinien on uwzględniać zarówno obowiązujące prawo unijne jak i specyfikę gospodarczo - kulturową naszego kraju. Wyśmienite strategie gospodarcze Finlandii i Irlandii uwzględniały uwarunkowania kulturowe tych państw.

Rdzeniem programu powinny być CELE oraz sposób i czas ich realizacji. Dzięki takiemu konstruktywnemu działaniu Brazylia i Hiszpania, w ciągu kilkunastu lat, stały się znaczącymi producentami samolotów.

Bardzo istotne jest by podczas realizacji planu gospodarczego na bieżąco kontrolować osiągane efekty oraz szybko eliminować zauważone błędy. Jest to podstawowy warunek rozwoju firmy i budowy mocnych struktur demokratycznego państwa. To jest ważne, ponieważ nadmierna kumulacja błędów uniemożliwia przeprowadzenie korekty. Do takiego pragmatycznego rządzenia doskonale nadają się modele zarządzania strategicznego stosowane w administracji innych państw.

Mój niekonwencjonalny pomysł bierze się stąd, że sytuacja Polski jest zła. Patrząc na poziom bezrobocia zajmujemy 148 pozycję na świecie. Pierwsza jest Andora z zerowym bezrobociem, na ostatniej Liberia z 85%. World Factbook - 2005r. Przed nami jest wiele krajów trzeciego świata. By przejść na lepszą pozycję potrzebny jest skuteczny menedżment.

Wykształcenie obywateli

Jeżeli chodzi o szkolnictwo wyższe to mam jedno spostrzeżenie: wiedza powinna być bardziej praktyczna i oferowana w elastycznej formie. Chodzi o to by studenci uczyli się nie po to by skończyć studia tylko w celu uzyskania szeregu pożytecznych umiejętności. Przykładowo gdy ktoś dostaje nowy projekt w fabryce, po konkretną wiedzę idzie na krótko na politechnikę.

Kultura prawna

Jeżeli chodzi o nasze prawo to razi mnie jego masowe ignorowanie. Na przykład w większości parków psy powinny być prowadzone na smyczy i mieć założony kaganiec. Prawie nikt tych przepisów nie przestrzega, nikt nie egzekwuje i nikomu to nie przeszkadza. Ostatnio, jak podawała prasa, psy zagryzły dwie dziewczynki. Zauważyłem, że nawet po tych tragicznych wypadkach właściciele tych groźnych ras psów wychodzą z nimi na ulicę nie zakładając psom kagańców. A przecież taki pies nie ugryzie tylko odgryzie.

Zaobserwowałem, że z natury każdy człowiek jest uczciwy. Ważne jest zatem by prawo wspierało, pielęgnowało uczciwość tkwiącą w każdym z nas. Nie wolno tworzyć przepisów zmuszających ludzi do "omijania", lekceważenia prawa. Jest to jeden z istotniejszych czynników warunkujących dobrobyt państwa. Ostatnio w radio słyszałem jak redaktor podkreślał fakt ile to pieniędzy nie dociera do kasy państwowej, ponieważ na ryku pieniądze przechodzą bezpośrednio z ręki do ręki. Jest to poważny problem, ale przecież nie są tu winni ludzie, tylko politycy odpowiadający za tworzone prawo. Twórzmy mądre prawo a zobaczymy, że ludzie wolą żyć uczciwie.