Rynki zagraniczne.

Powrót

: Unia Europejska

04-04-24

VAT w Unii - generalne zasady

Wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 1993 r. Jednolitego Rynku zniesione zostały kontrole celne (i oczywiście cła) na granicach wewnętrznych Unii, a tym samym pojęcie eksportu i importu stało się nieadekwatne. W zamian tego, operuje się pojęciem wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia towarów.

Jednocześnie, system podatkowy obowiązujący w Unii rozróżnia dwie sytuacje:

1. pierwsza to nabycie towarów przez podatnika VAT,
2. nabycie przez ostatecznego konsumenta.

Transakcje pomiędzy podatnikami z różnych krajów UE

Towary dostarczane pomiędzy podatnikami zarejestrowanymi dla celów VAT opodatkowane są stawką zerową w kraju ich wysyłki (rozpoczęcia transportu) jako wewnątrzwspólnotowa dostawa, zaś podatek należny opłacany jest przez nabywcę towarów w kraju, do którego przybywają (zakończenia transportu) towary wg stawki właściwej dla kraju, do którego przywożone są towary.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa korzysta z zerowej stawki VAT, jeśli spełnione są następujące warunki:

1. dostawa została wykonana na rzecz podmiotu, posiadającego status podatnika VAT w innym państwie członkowskim UE (status podatnika będzie można sprawdzić za pośrednictwem administracji podatkowej, np. poprzez złożenie za pośrednictwem faksu zapytania), oraz
2. dostawca posiada dowody zaświadczające (dowody te określane są w ustawodawstwach krajowych poszczególnych państw członkowskich UE), że:
   • towary opuściły terytorium państwa członkowskiego UE, lub
   • rozpoczęcia wysyłki, lub
   • rozpoczęcia transportu.

W celu upewnienia się przez sprzedawcę, że dany nabywca istotnie jest podatnikiem VAT zarejestrowanym w innym kraju, wprowadzony został system VIES (VAT Information Exchange System – System Wymiany Informacji o VAT). System ten pozwala na szybkie potwierdzenie, czy numer identyfikacyjny VAT podany przez kontrahenta jest prawdziwy, a z drugiej strony pozwala administracji podatkowej na bieżąco monitorować przepływ towarów wewnątrz Unii. Komisja Europejska prowadzi serwis on-line służący weryfikacji numerów podatników VAT. Serwis jest bezpłatny i dostępny pod adresem:

http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/databases/vies_en.htm

Podatnicy uczestniczący w transakcjach wewnątrzwspólnotowych są zobowiązani do przedstawiania podsumowującej informacji kwartalnej. W informacjach podsumowujących podaje się numery identyfikacyjne VAT dostawcy i nabywcy, jak również łączną wartość towarów i związanych z nimi usług dostarczonych każdemu nabywcy. Informacje podsumowujące służą kontroli prawidłowości deklarowanych przez podatników z różnych krajów członkowskich danych dotyczących realizowanych między nimi transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Transakcje dokonywane przez podatników na rzecz ostatecznych konsumentów (nie-podatników)

W odniesieniu do dostaw dokonywanych przez podatników na rzecz ostatecznych konsumentów (nie będących podatnikami) zastosowano zasadę opodatkowania w kraju pochodzenia towaru. Konsumenci dokonując zakupów w którymkolwiek z krajów członkowskich, płacą w momencie zakupu podatek VAT kraju pochodzenia towaru.

Wyjątki od tej zasady to: dostawa nowych środków transportu m.in. nowe samochody (zawsze opodatkowana w kraju, do którego konsument sprowadza nowy środek transportu) oraz tzw. sprzedaż wysyłkowa (towary wysyłane w imieniu dostawcy na rzecz ostatecznych konsumentów, jeśli wartość tej sprzedaży u dostawcy przekracza określony próg).

Szczególne zasady opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych są stosowane wobec towarów opodatkowanych zharmonizowaną akcyzą (oleje mineralne, alkohole, napoje alkoholowe i artykuły tytoniowe).

Podsumowując, obecny system rozliczeń VAT wygląda następująco: sprzedawca po upewnieniu się, że nabywca jest podatnikiem VAT, sprzedaje towar z zerową stawką podatku VAT. Sprzedawca musi posiadać jednak dowód na to, że towar opuścił kraj. Nabywca towaru płaci VAT od zakupu według stawki obowiązującej w jego kraju. VAT ten może oczywiście odliczyć. W przypadku osób fizycznych, ponoszących np. wydatki służbowe, nie ma możliwości nabycia towarów bez VAT. Osoby takie mają jednak prawo do wystąpienia do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca nabycia z żądaniem zwrotu zapłaconego podatku.

Aktualnie trwają prace w Komisji Europejskiej nad wprowadzeniem nowego systemu rozliczeń VAT, w którym podatek ten będzie naliczany wg stawek lokalnych a rozliczany w normalnych deklaracjach niezależnie od kraju sprzedawcy.

Opracowanie: EIC Warszawa

Powrót