Autor: Rafał Stasiewicz
E-mail:
Chile, kraj położony w Ameryce Południowej, którego powierzchnia obejmuje 756.950 km2 i który rości sobie prawo do 1.236.000 km2 obszaru Antarktydy, zwanego tutaj Territorio Antártico. Pod względem liczby ludności Chile klasuje się na szóstym miejscu w Ameryce Płd. z 16.454.142 mieszkańców. Obecnie współczynnik przyrostu naturalnego wynosi 0,9065% (dane z lipca 2008 roku).
Z ekonomicznego punktu widzenia Chile jest jednym z najlepiej rozwiniętych krajów Ameryki Płd. Podstawową gałęzią przemysłu jest przemysł wydobywczy – głównie rudy miedzi, oraz rolnictwo i związany z tym przemysł spożywczy. Należy zaznaczyć, że gospodarkę Chile cechuje znaczny stopień otwartości na zagraniczne rynki, co potwierdza liczba Umów o Wolnym Handlu ratyfikowanych przez ten kraj, między innymi ze Stanami Zjednoczonymi, Unią Europejską (w tym z Polską po jej przystąpieniu do tego bloku), z Chinami, Koreą Południową itd. Powyższa globalizacja gospodarki chilijskiej powoduje, że przepływ towarów staje się łatwiejszy, szybszy i w szczególności tańszy, z powodu stopniowego znoszenia wszelkiego rodzaju utrudnień i barier celnych, redukcji liczby wymaganych dokumentów oraz obniżania wartości ceł, aż do ich stopniowego wyeliminowania pomiędzy państwami, stronami umowy.
Jeśli chodzi o eksport do Chile, to na wstępie należy zaznaczyć, że ogólnie do Chile można eksportować wszelkie towary, z wyjątkiem tych których wwozu zabrania obowiązujące prawo, jak np. samochody, motocykle i opony używane, azbest, pornografia itp. W przypadku gdy wartość towarów importowanych do Chile nie przekracza 500 USD, wartości FOB, wszelkich formalności związanych z odprawą celną może dokonać osobiście importer. W razie gdy przekracza tę sumę, konieczne będzie skorzystanie z usług agenta celnego. Należy dodać, że jeśli chodzi o towary stanowiące bagaż podróżny i nie posiadające charakteru handlowego, to wspomniany limit wzrasta z 500 USD do 1500 USD.
Oczywiście sprzedaż niektórych towarów może być uzależniona od otrzymania wcześniejszego pozwolenia lub certyfikatu wydanego przez odpowiedni organ, czy urząd nadzorujący, od którego uzależnione jest dopuszczenie towaru na rynek chilijski, a także od przedstawienia właściwego świadectwa wydanego w kraju pochodzenia. Tak np. w przypadku eksportu do Chile artykułów spożywczych, niezbędne będzie wcześniejsze uzyskanie pozwolenia wydanego przez tutejszą inspekcję sanitarną SEREMI (Servicio Regional Ministerial de Salud), to samo dotyczyć będzie farmaceutyków i kosmetyków. Jeśli chodzi o import alkoholi, napojów alkoholowych i octu wymagane będzie pozwolenie wydane przez SAG (Servicio Agricola y Ganadero), czyli urząd zajmujący się inspekcją weterynaryjną i ochroną roślin. Ten sam urząd dopuszcza import zwierząt i towarów pochodzenia zwierzęcego, nawozów sztucznych i pestycydów, towarów pochodzenia roślinnego itp. W przypadku krajów, stron umowy o wolnym handlu z Chile, w tym Polski, konieczne będzie uzyskanie świadectwa pochodzenia towarów (certificado de origen), celem wykazania, że dany towar pochodzi z kraju objętego umową. Innym dokumentem wymaganym w przypadku sprzedaży towarów roślinnych jest świadectwo fitosanitarne (certificado fitosanitario) potwierdzające właściwą zdrowotność towaru przeznaczonego na eksport. Niezbędne będzie także świadectwo wolnej sprzedaży (certificado de libre venta), a w przypadku artykułów spożywczych konieczne jest jeszcze uzyskanie zaświadczenia (certificado de destinación aduanera), wydawanego przez SEREMI dla miejsca wwozu towarów, potwierdzającego że magazyn, w którym towary te będą składowane, odpowiada obowiązującym wymogom sanitarnym.
W następnej kolejności przedstawimy pokrótce podstawowe dokumenty niezbędne do dokonania procedury celnej wraz z ich nomenklaturą w języku hiszpańskim:
- Konosament (conocimiento de embarque).
- Faktura handlowa (factura comercial), oryginał, wyszczególniająca importowane towary, przedmiot umowy kupna sprzedaży, jak też ich wartość.
- Deklaracja złożona przez importera dotycząca wartości importowanych towarów (declaración jurada).
- Zaświadczenie stwierdzające koszt ubezpieczenia towarów, w przypadku gdy wartość składki nie została ujęta w fakturze handlowej.
- Packing list w przypadku towarów wysyłanych w kontenerach
- Świadectwo pochodzenia, dotyczyć będzie towarów importowanych z krajów objętych jakąkolwiek umową handlową z Chile, które korzystają z preferencji celnych, w tym z Polski.
- W zależności od rodzaju wysyłanych towarów wymagane prawem pozwolenia i świadectwa, o których była wyżej mowa.
Jak wspomnieliśmy, w przypadku towarów, których wartość FOB nie przekracza 500 USD, wszelkie formalności celne może wykonać osobiście importer lub osoba trzecia na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przed notariuszem. Formalności celne (declaración de ingreso) dotyczące towarów, których wartość przekracza 500 USD, zawsze składa agent celny (agente de aduana) na podstawie dokumentów dostarczonych przez eksportera.
Następnie warto przyjrzeć się bliżej poszczególnym stawkom celnym i podatkom, które mogą obciążyć towary importowane z Polski.
Ostatnie lata cechują się stopniowym obniżaniem wartości ceł na towary eksportowane do Chile, zmierzające w wielu przypadkach do ich eliminacji, na podstawie ratyfikowanych przez Chile Umów o Wolnym Handlu. Warto w tym miejscu wspomnieć, że analizując dokładniej wyżej wspomniane traktaty międzynarodowe, a w szczególności kraje, strony zawartych porozumień, to można śmiało powiedzieć, że państwo to jest związane umowami dotyczącymi ułatwień handlowych z prawie wszystkimi głównymi aktorami światowej gospodarki.
Od 1 stycznia 2003 ogólna stawka celna w stosunku do towarów pochodzących z krajów, z którymi Chile nie wiąże żadna umowa dotycząca liberalizacji handlu to 6%, której wysokość jest naliczana od wartości CIF. W stosunku do towarów importowanych z krajów objętych umową o wolnym handlu, trzeba będzie zastosować stawki przewidziane porozumieniem. Należy przypomnieć, że 1 lutego 2003 weszła w życie Umowa Stowarzyszeniowa między Unią Europejską i Chile, na mocy której wprowadzono stawkę zerową na znaczną ilość towarów przeznaczonych na eksport i import. Jeśli chodzi o pozostałe towary, nie objęte zerową stawką celną, od dnia wejścia w życie traktatu, to umieszczone zostały na odpowiednich listach, w stosunku do których zniesienie ceł nastąpi odpowiednio w przedziale 3, 4, 7 i 10 lat, z kilkoma wyjątkami. Po przystąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej, 1 maja 2005 roku, przepisy wspomnianej Umowy międzynarodowej mają także zastosowanie do towarów pochodzących z Polski. Należy więc każdorazowo, odszukać w tabelach, umieszczonych w Umowie, dany towar i sprawdzić wysokość odpowiadającego mu cła. Dla przykładu warto dodać, że od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej, 7.794 towary pochodzące z Chile, czyli 75% wszystkich towarów wyszczególnionych w Umowie, posiadają zerową stawkę celną, wśród których znajduje sie 6.887 towarów przemysłowych, przetworzonych, z których 88% ma zerową stawkę celną. W przypadku pozostałych towarów, jak już wspomnieliśmy, stopniowe zniesienie ceł nastąpi w przedziale 3, 4, 7 i 10 lat, licząc od lutego 2003. Jednocześnie wartość celną towarów przemysłowych, używanych ustala się, biorąc za podstawę aktualną rynkową wartość nowego towaru, odejmując 10% za każdy rok użytkowania, przyjmując jako górną granicę 70%. Oprócz tego za towary używane należy uiścić cło zwiększone o 50%.
Oprócz cła, importer będzie musiał uiścić podatek VAT (IVA-impuesto al valor agregado), którego wartość w dniu dzisiejszym wynosi 19%, naliczany od wartości CIF.
Należy dodać, że niektóre, wyszczególnione towary obciążone są podatkiem specjalnym, naliczanym od podstawy przewidzianej dla VAT-u, tzn, należy uiścić cło, VAT i dodatkowo odprowadzić podatek specjalny. Dla przykładu należy podać, że w przypadku wyrobów ze złota, srebra, kości słoniowej, kamieni szlachetnych, futer, broni pneumatycznej będzie to 15%, wyroby alkoholowe zapłacą podatek w wysokości 15 albo 27% w zależności od zawartości alkoholu, papierosy 60,4%, cygara 51% itd.
Wszystkie towary eksportowane do Chile powinny zawierać informację dotyczącą kraju pochodzenia, jakości, składników. Artykuły spożywcze przeznaczone na rynek chilijski powinny zawierać na opakowaniu etykietę z informacją w języku hiszpańskim, określającą nazwę towaru, składniki podstawowe i dodatkowe, wagę netto lub objętość wg systemu metrycznego, datę produkcji i upływu ważności, nazwę producenta, importera, dustrybutora czy agenta, numer i datę pozwolenia na import wydanego przez organ sanitarny, uwagi dotyczące składowania i przechowywania oraz dodatkowe informacje wymagane przez prawo chilijskie dla wyszczególnionych artykułów. Począwszy od roku 2006, jest obowiązkiem tak producentów lokalnych, jak też zagranicznych umieszczenie informacji dotyczącej wartości odżywczych sprzedawanych towarów. W każdym razie byłoby wskazane, zasięgnąć wcześniejszej informacji dotyczącej opakowań, etykiet itp. każdorazowo bezpośrednio u chilijskiego kontrahenta w celu uniknięcia kłopotów związanych z zapłatą kar.
Na koniec należy dodać, że artykuły elektryczne, farmaceutyki, kosmetyki, artykuły spożywcze, nawozy i pestycydy powinny odpowiadać normom technicznym i bezpieczeństwa obowiązującym w Chile.