Rynki zagraniczne.

Powrót

:: Maroko

08-05-31

2008 :: Maroko - info dla eksportera

Spis Treści

Europejski Bank Inwestycyjny

Realizacja umów o wolnym handlu

Reguły pochodzenia towarów

Ustalanie wartości celnej

 

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) a kraje południowego wybrzeża Morza Śródziemnego

Europejski Bank Inwestycyjny, w ramach mandatu powierzonego mu przez kraje członkowskie Unii Europejskiej, działa w krajach południowego wybrzeża Morza Śródziemnego (Maroko, Algieria, Tunezja, Egipt, Liban, Syria, Izrael, Jordania, Strefa Gazy/Zachodni Brzeg Jordanu i Turcja). W 2002 r., zgodnie z wolą polityczną krajów zaangażowanych w Proces Barceloński, mandat ten został przekształcony w Instrument Eurośródziemnomorskiego Partnerstwa i Inwestycji (FEMIP) w celu przyśpieszenia i rozszerzenia zakresu finansowania projektów przez EBI.

Intencją tej transformacji jest położenie nacisku na realizację następujących priorytetów:

• finansowanie sektora prywatnego i projektów tworzących korzystne warunki dla inwestycji prywatnych,
• zwiększenie finansowania projektów infrastrukturalnych, w tym w sektorach socjalnych (edukacja i zdrowie),
• rozszerzenie dialogu poprzez włączenie krajów partnerskich do definiowania polityki inwestycyjnej FEMIP oraz analizy ograniczeń inwestycji prywatnych (konsultacje z przedsiębiorstwami i sektorem bankowym dla poszukiwania właściwych rozwiązań).

 

Ocena stanu realizacji umów o wolnym handlu

I. Ocena ogólna

Maroko, jako sygnatariusz szeregu porozumień WTO, podejmuje wysiłki na rzecz liberalizacji i szerszego otwarcia na świat swojej gospodarki, m.in. poprzez zawieranie dwustronnych i wielostronnych umów o wolnym handlu. Mają one na celu rozszerzenie rynków zbytu oraz przyciągnięcie nowych inwestycji.

Mimo że podpisane porozumienia bilateralne i multilateralne powinny mieć korzystny wpływ na marokańskie obroty handlu zagranicznego, nie były one dotąd w stanie zahamować pogłębiającego się deficytu wymiany handlowej KM z zagranicą i stopy pokrycia importu eksportem. Prowadzone analizy pokazują, że Królestwo tylko w bardzo niewielkim stopniu skorzystało z otwarcia rynków swoich partnerów.

Bilans marokańskiej wymiany handlowej z zagranicą charakteryzuje się strukturalnym deficytem, a niektóre z zawartych porozumień dodatkowo go pogłębiły.

Tak było w przypadku podpisanej przez kraje należące do Ligi Państw Arabskich (LPA) umowy dotyczącej utworzenia Wielkiej Arabskiej Strefy Wolnego Handlu (GAFTA), która weszła w życie w 1998 roku. Od 2004 do 2006 roku import Maroka z GAFTA wzrósł prawie dwukrotnie (z 12 do 22 mld MAD), a marokański eksport do tych krajów tylko z 2,3 do 3,2 mld MAD. Deficyt handlowy Królestwa w wymianie z GAFTA zwiększył się więc w tym okresie z 10 do 17 mld MAD. Natomiast ujemne dla KM saldo obrotów handlowych z Unią Europejską wzrosło z 12 mld MAD w 2000 roku do 27,7 mld MAD w roku 2006.

Są dwa główne powody, dla których rezultaty uzyskane przez Maroko w wymianie z krajami sygnatariuszami umów o wolnym handlu są gorsze od oczekiwanych, a mianowicie:

• niewystarczająca ilościowo i za słabo zdywersyfikowana oferta eksportowa Maroka,
• niższa konkurencyjność marokańskich produktów w stosunku do wyrobów partnerów.

Możliwości, które stwarzają umowy o wolnym handlu, są wykorzystywane tylko wtedy, gdy oferta eksportowa jest zróżnicowana i konkurencyjna zarówno pod względem jakości, jak i cen. Na niższą konkurencyjność marokańskich wyrobów wpływają m.in. wysokie koszty energii, duże obciążenia w zakresie składek socjalnych, mało wydajne powiązania logistyczne i trudności w uzyskiwaniu kredytów.

Maroko – w przeciwieństwie do swoich partnerów – nie potrafiło spożytkować wielu możliwości oferowanych przez podpisane umowy. Niektóre kraje obróciły na swoją korzyść wszystke nieścisłości zawarte w tekstach podpisanych umów, w tym m.in. w zakresie barier pozataryfowych (w tym norm) i diagonalnej kumulacji pochodzenia towarów. Najlepszym tego przykładem jest dotychczasowy brak zezwoleń Tunezji i Egiptu na dopuszczenie do swoich rynków produkowanego w Maroku Renault Logan. Podobnie jest z niewykorzystanymi możliwościami eksportu na rynek amerykański m.in. w zakresie produktów rolno-spożywczych. Jedną z przyczyn może być konieczność przestrzegania norm międzynarodowych, w tym upowszechnienia kontroli jakości zgodnie z systemem HACCP.

Kolejną słabą stroną Maroka jest niewystarczająca promocja oraz zbyt duża liczba organów z niedokładnie określonymi zadaniami i kompetencjami, które zajmują się prowadzeniem działań promocyjnych.

Mimo braku ewidentnych korzyści osiągniętych dotąd przez Królestwo w wymianie handlowej z dotychczasowymi sygnatariuszami umów o wolnym handlu KM kontynuuje w roku 2007 wysiłki na rzecz zawarcia preferencyjnych porozumień handlowych z krajami:

• Zachodnioafrykańskiej Unii Ekonomicznej i Monetarnej (UEMOA),
• grupy G11 (Chorwacja, Ekwador, Gruzja, Honduras, Indonezja, Jordania, Pakistan, Paragwaj, Sri Lanka, Tunezja i Maroko).

Rozpoczęte w roku 2000 negocjacje w sprawie zawarcia umowy o wolnym handlu pomiędzy Marokiem a ośmioma krajami UEMOA (Benin, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, Gwinea Bissau, Mali, Niger, Senegal i Togo) są nadal kontynuowane. Ósma runda negocjacji, która odbyła się w lutym 2007 roku w Rabacie, zakończyła się parafowaniem projektu porozumienia w sprawie handlu i inwestycji. Podpisanie umowy opóźnia brak zgody strony marokańskiej na przyjęcie dyspozycji zawartych w artykule 4 dotyczącym gospodarczych procedur celnych. Dla poznania stanowiska przedsiębiorców marokańskich w tej sprawie, we wrześniu 2007 roku Ministerstwo Handlu Zagranicznego zorganizowało spotkanie robocze, w którym wzięli udział przedstawiciele Generalnej Konfederacji Przedsiębiorstw Maroka (CGEM), Marokańskiego Stowarzyszenia Eksporterów (ASMEX), administarcji celnej oraz resortu przemysłu i handlu. W wyniku przeprowadzonych konsultacji MHZ zobowiązało się do przygotowania we współpracy z CGEM analizy skutków przyjęcia postanowień artykułu 4.

W przygotowaniu jest też projekt ramowej umowy o współpracy gospodarczej (handel, turystyka, nowe technologie informacji) pomiędzy krajami grupy G11. Projekt ten był przedmiotem spotkania przedstawicieli MHZ i CGEM w październiku 2007 roku. Dyskusja dotyczyła głównie współpracy handlowej, w tym postanowień rozdziału II odnoszącego się do redukcji ceł i podobnych opłat obowiązujących produkty, które mają być przedmiotem wymiany między krajami grupy G11.

II. Umowa o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi

Szczegółowe informacje nt. realizacji umowy o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi, która weszła w życie w styczniu 2006 roku, są dostępne na www.moroccousafta.com.

Słaby kurs dolara w stosunku do dirhama (silnie związanego z euro) wydaje się być w roku 2007 główną przyczyną stosunkowo niewielkiego zainteresowania marokańskich eksporterów rynkiem USA, szczególnie jeśli uwzględnić wysokie wymagania jakościowe tego rynku oraz presję wywieraną przez amerykańskich importerów dla obniżenia cen produktów pochodzących z KM do poziomu praktykowanego przez eksporterów azjatyckich.

Amerykański sondaż przeprowadzony wśród ponad 40 marokańskich przedsiębiorców pozwolił na odnotowanie pięciu przeszkód hamujących rozwój wymiany handlowej Maroka ze Stanami Zjednoczonymi:

• bliskość geograficzna Europy i tradycyjne więzy łączące Królestwo z rynkiem europejskim (według 80 % ankietowanych),
• znaczna odległość KM od USA będąca przyczyną problemów związanych z logistyką i przestrzeganiem terminów dostaw (zdaniem 75 % ankietowanych),
• konieczność znajomości języka angielskiego (włada nim 80 % przedsiębiorców, którzy zaistnieli na rynku amerykańskim),
• niedostateczna promocja marokańskich produktów na rynku Stanów Zjednoczonych,
• konieczność bardzo dobrego zaznajomienia się firm z Maroka z restrykcyjnymi amerykańskimi regulacjami.

Ograniczenia te mają być stopniowo eliminowane dzięki realizacji w latach 2006-2009 finansowanego przez USAID programu Morocco New Business Opportunities – NBO oraz inicjatyw podejmowanych przez Amerykańską Izbę Handlową w Maroku (www.amcham-morocco.com) i Stowarzyszenie Marokańskich Fachowców w USA (AMPA).

III. Porozumienie z Agadiru

Podczas spotkania w maju 2001 roku w Agadirze Maroko, Algieria, Tunezja i Jordania przyjęły deklarację o chęci utworzenia strefy wolnego handlu. Wolętę potwierdziły w dniu 25 lutego 2004 roku podpisując w Agadirze umowę o wolnym handlu, która obowiązuje od 27 marca 2007 roku.

Porozumienie z Agadiru przewiduje możliwość jego rozszerzenia o inne państwa za zgodą wszystkich krajów będących stronami umowy. Do porozumienia mogą przystąpić wszyscy członkowie LPA i GAFTA, którzy są związani układem stowarzyszeniowym lub umową o wolnym handlu z UE.

Wspierane przez Unię Europejską porozumienie z Agadiru, dzięki zniesieniu barier taryfowych i pozataryfowych, ma umożliwić państwom arabskim basenu Morza Śródziemnego stworzenie regionalnej strefy wolnego handlu oraz przyczynić się do ustanowienia w dalszej perspektywie eurośródziemnomorskiej strefy wolnego handlu. Istotne znaczenie dla rozwoju wzajemnej wymiany handlowej ma nie tylko redukcja stawek celnych, ale także właściwe funkcjonowanie regulacji dotyczących reguł pochodzenia w ramach pan-eurośródziemnomorskiej kumulacji pochodzenia (Pan-Euro-Med System of Cumulation of Origin). Dzięki temu mechanizmowi towary pochodzące z krajów sygnatariuszy porozumienia z Agadiru uzyskują dostęp na zasadach preferencyjnych do jednolitego rynku europejskiego. Ponadto możliwość zastosowania zasady kumulacji pochodzenia dla wyrobów końcowych wytwarzanych w jednym z krajów, a zawierających w sobie surowce lub półprodukty pochodzące z państw objętych umową z Agadiru lub Unii Europejskiej stanowi poważną zachętę do lokowania bezpośrednich inwestycji w państwach będących stronami porozumienia. Perspektywa dostępu do wewnętrznego rynku UE na zasadach preferencyjnych oraz ułatwienia w zakresie współpracy kooperacyjnej w wyniku usunięcia barier pozataryfowych znacznie podnoszą atrakcyjność tych państw w oczach potencjalnych inwestorów ze Wspólnoty oraz z innych krajów.

Postanowienia umowy z Agadiru odnoszą się do:

• liberalizacji wymiany handlowej wyrobów przemysłowych (przyjęty harmonogram przewiduje całkowite zniesienie ceł na te towary) oraz produktów rolnych podstawowych i przetworzonych,
• ograniczeń pozataryfowych (finansowych, administracyjnych i technicznych),
• liberalizacji sektora usług (zgodnie z dyspozycjami Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami – GATS),
• subwencji, dumpingu, środków ochronnych, własności intelektualnej, środków sanitarnych i fitosanitarnych (zgodnie ze stosownymi regulacjami zawartymi w porozumieniach podpisanych w ramach WTO).

W swym założeniu porozumienie z Agadiru ma:

• przyczynić się do zdynamizowania obrotów handlowych, rozwoju sektora przemysłowego, ożywienia działalności gospodarczej, wzrostu zatrudnienia, zwiększenia wydajności i poprawy poziomu życia w krajach będących stronami umowy,
• sprzyjać koordynacji makroekonomicznych i sektorowych polityk gospodarczych krajów sygnatariuszy (przede wszystkim w takich dziedzinach, jak handel zagraniczny, rolnictwo, przemysł, system podatkowy, finanse, usługi i cła) oraz harmonizacji ustawodawstwa gospodarczego.
• Z początkiem 2007 roku zaczął funkcjonować zespół technicznego wsparcia implementacji umowy z Agadiru z siedzibą w Ammanie, w którego skład wchodzą eksperci reprezentujący wszystkie państwa członkowskie. Aktualnie prace zespołu koncentrują się na głównych aspektach dotyczących niektórych gałęzi przemysłu, szczególnie tych, które oferują możliwości rozwoju kooperacji między podmiotami gospodarczymi z różnych krajów regionu lub mogą być atrakcyjne dla inwestorów pragnących uzyskać dostęp do rynku europejskiego.

Realizacja pozostałych umów o wolnym handlu zawartych przez Maroko będzie przedmiotem oceny w miarę pozyskiwanych wiarygodnych informacji. Należy podkreślić, że w tym względzie utrzymują się poważne rozbieżności pomiędzy danymi marokańskiego Urzędu Dewizowego a danymi partnerów podpisanych porozumień.

 

Reguły pochodzenia towarów

Maroko stosuje dwa typy reguł pochodzenia towarów:

• niepreferencyjne (definicja krajowa) i
• preferencyjne.

Według Kodeksu ceł i podatków pośrednich, z zastrzeżeniem umów zawartych z innymi krajami, każdy towar jest uznawany za pochodzący z kraju, w którym został on wyprodukowany. Zgodnie z artykułem 16 Kodeksu „są uznawane za pochodzące z danego kraju towary całkowicie uzyskane w tym kraju”. Rozporządzenie wykonawcze do Kodeksu precyzuje, że są uznawane za pochodzące z danego kraju „towary uzyskane w tym kraju z produktów i surowców pochodzenia zagranicznego (w rozumieniu artykułu 16), które uległy całkowitemu przetworzeniu i w wyniku którego utraciły swoją pierwotną charakterystykę”. Za przetworzenie całkowite są uważane operacje obróbki lub przetworzenia dające wartość dodatkową przynajmniej równą wartości importu produktów wykonywanych w kraju przetworzenia.

Preferencyjne reguły pochodzenia są zdefiniowane w umowach i porozumieniach dwustronnych lub regionalnych. Układ Stowarzyszeniowy z UE przewiduje możliwość regionalnej kumulacji pochodzenia obejmującej Algierię i Tunezję. W Umowie o wolnym handlu z EFTA kumulację pochodzenia stosuje się tylko do towarów pochodzących z Maroka i krajów EFTA; zakazana jest kumulacja z krajami należącymi do europejskiego systemu kumulacji. Rozważana jest jednak kumulacja z Tunezją i Algierią po podpisaniu przez te kraje umów z EFTA oraz z krajami UE. Dla produktów importowanych z krajów UE i EFTA wymagane jest świadectwo przewozowe EUR 1. Dla innych towarów obowiązuje regulaminowe świadectwo pochodzenia.

 

Ustalanie wartości celnej

Od dnia 5 października 1998 r. główną używaną przez Maroko metodą ustalania wartości celnej jest metoda oparta na wartości transakcyjnej. Maroko korzystało z okresu przejściowego przyznanego krajom rozwijającym się zgodnie z artykułem 20 (traktowanie specjalne i odmienne) Porozumienia o stosowaniu artykułu VII Układu ogólnego z 1994 r.

Według władz, gdy istnieje wątpliwość dotycząca wartości, firma jest proszona o dostarczenie dokumentów dowodowych dla poświadczenia deklarowanej wartości w maksymalnym terminie 1 miesiąca. Jeśli tego nie uczyni, urząd celny odrzuca wartość transakcyjną i przystępuje do określenia wartości według metod przewidzianych Porozumieniem WTO w sprawie wyceny wartości celnej.

Najczęściej spotykane w tym zakresie w Maroku spory dotyczą klasyfikacji produktów i wartości celnej. Firma może odwołać się do urzędu celnego, a następnie do Komisji Regionalnych, Komisji Krajowej i Światowej Organizacji Ceł (WCO).

Maroko zniosło ceny referencyjne dnia 1 sierpnia 2002 r. po skorzystaniu z wielu derogacji dotyczących ich utrzymania dla niektórych produktów. Jednak „ceny progowe minimalne” są nadal używane przy stosowaniu ceł zmiennych dla 40 pozycji taryfowych.

WEH Rabat

Powrót