Rynki zagraniczne.

Powrót

:: Ukraina

05-12-14

Ukraiński rynek papieru

Ukraina jest zarówno dużym producentem jak i konsumentem wyrobów celulozowo-papierniczych, w tym pochodzących z importu. Według danych za rok 2003 – produkcja papieru na Ukrainie wynosiła 155 tys. ton (wobec 369 tys. ton w roku 1990), a kartonów – 463 tys. ton (543 tys. ton w roku 1990).

W ujęciu asortymentowym produkcja papieru gazetowego wynosiła 31,8 tys. ton, papieru opakowaniowego 11,8 tys. ton, a sanitarno-higienicznego 92,2 tys. ton. W tymże samym roku sprzedaż detaliczno-hurtowa papieru gazetowego wynosiła 350 mln UAH, papieru drukarskiego 358,4 mln UAH, a papieru offsetowego 352 mln UAH (średni kurs: 1 USD=5,33 UAH). Danych ilościowych statystyki ukraińskie nie podają. Dla celów produkcyjnych w roku 2003 importowano masę celulozową wartości 824,6 mln USD, przy eksporcie ukraińskim w tym asortymencie wartości 317,7 mln USD.

Produkcja papieru i wyrobów papierniczych na Ukrainie opiera się na dwóch surowcach, tj. celulozie i makulaturze, przy czym udział celulozy stanowi zaledwie 17%, a makulatury około 83% (relacja 1:5 na korzyść makulatury, częściowo importowanej). Roczne zapotrzebowanie przemysłu celulozowo-papierniczego szacuje się aktualnie na poziomie 100 tys. ton celulozy (w roku 2004 wynosiło ono 110 tys. ton). Uwzględniając jednak systematycznie rosnący popyt na wyroby celulozowo-papiernicze – dla zaspokojenia zaopatrzenia ukraińskich przedsiębiorstw potrzebna jest produkcja rzędu 300 tys. ton celulozy.

Realizacja tego celu nie jest obecnie możliwa, gdyż wymagałaby inwestycji rzędu 500 mln USD, a chętnych do zainwestowania na razie brak. Ponadto Ukraina nie dysponuje odpowiednimi zasobami surowców drzewnych do produkcji, gdyż lasy zajmują jedynie 16% powierzchni kraju. By zwiększyć obszar lasów – potrzebne są także znaczne inwestycje, a środków na ten cel jest relatywnie mało.

Największym i jedynym producentem celulozy na Ukrainie jest Żydaczewski Kombinat Celulozowo-Papierniczy w Żydaczewie, w obwodzie lwowskim, wchodzący w skład koncernu „Osnowa”. Produkuje on tylko jeden rodzaj celulozy – celulozę siarczanową niebieloną. Wzrost produkcji celulozy wzrasta równolegle ze wzrostem produkcji gotowej.

Głównymi producentami papieru, kartonów i wyrobów papierniczych, a równocześnie konsumentami celulozy są:

• przedsiębiorstwa koncernu „Osnowa” – zużywające 47-48 tys. ton celulozy rocznie (3,9-4 tys. ton miesięcznie), głównie celulozy siarczanowej i siarczynowej niebielonej;
• Kijowski Kombinat Papierniczy (30 tys. ton celulozy rocznie), który w okresie minionych 4 lat zwiększył 4-krotnie zapotrzebowanie na celulozę do produkcji kartonów, serwetek stołowych i innych wyrobów poszukiwanych na rynku;
• Dniepropietrowska Fabryka Papieru (15 tys. ton celulozy rocznie – różnych rodzajów);
• Rubieżański KTK w obwodzie ługańskim (10 tys. ton celulozy rocznie);
• Malińska Fabryka Papieru w Malinie, w obwodzie żytomierskim (7,2 tys. ton celulozy rocznie). Produkuje karton i papier elektroizolacyjny oraz do opakowań produktów tłuszczowych.

Ważne miejsce w zapewnieniu potrzeb surowcowych przedsiębiorstw przemysłu celulozowo-papierniczego zajmuje import. Według danych „Ukrbumpromu” (Ukraińskiego Przemysłu Papierniczego) – import celulozy papierniczej w roku 2003 wynosił 71,7 tys. ton, przy czym 80% tego importu pochodziło z Rosji, a 20% z innych krajów, w tym z Finlandii, Austrii i Czech. Głównymi importerami są: Kijowski Kombinat Papierniczy (33% wartości globalnej importu celulozy), Kombinat Rubieżański (15%), koncern „Osnowa” (13%), Dniepropietrowska Fabryka Papieru (18%), Malińska Fabryka Papieru (10%) i inne (11%).

Sytuację na ukraińskim rynku papierów i wyrobów papierniczych charakteryzuje równowaga podaży i popytu, stabilny, kilkuprocentowy ich wzrost, w skali ostatnich 3-4 lat niewielkie ruchy cenowe w górę, stabilna struktura asortymentowa dostaw i sprzedaży, brak istotnych zmian w strukturze podmiotowej produkcji, tradycyjna struktura asortymentowo-geograficzna eksportu i importu.

Ta ogólna ocena nie oznacza, że w bogatej gamie asortymentowej nie następują żadne zmiany, np. na rzecz zwiększenia popytu na artykuły droższe, ale lepszej jakości z importu. W wybranych segmentach rynku sytuacja przedstawia się następująco:

• Papier gazetowy i drukarski. Popyt równoważony jest podażą, z tendencją do wzrostu popytu na papier wysokiej jakości, przy tendencji wzrostu cen.
• Papier toaletowy. Podaż kształtują dwa zakłady ukraińskie – Kijowski Kombinat Papierniczy i Kochawińska Fabryka Papieru w obwodzie lwowskim (80% globalnej produkcji tego papieru na Ukrainie, pozostała produkcja – 20% – pochodzi z Mokwińskiej Fabryki Papieru w obwodzie rowieńskim (2%)
• i od małych producentów regionalnych (po ok. 0,5% każdy). Eksport w 2003 r. wynosił 27,4 tys. ton, a import – 1,1 tys. ton, przy produkcji około 62 tys. ton i potrzebach rynku rzędu 50 tys. ton. Z tego rachunku wynika, że na pokrycie potrzeb brak jest około 14 tys. ton, które trafiają na rynek drogą „półlegalną” lub nielegalną. Import papieru toaletowego, choć niewielki, w 55% pochodzi z Polski, w 12% z Rosji, w 8% z Finlandii, w 3% z Włoch, w 3% z Niemiec i w 19% z innych krajów. Eksport w „lwiej” części kierowany jest do Rosji, a także do Mołdawii, Gruzji i Armenii.
• Papier higieniczny (serwetki i chusteczki do nosa). Zaopatrzenie rynku opiera się na imporcie (1,3 tys. ton w 2003 r.), w tym głównie z Polski (45%), Niemiec, Finlandii, Włoch i Francji. Eksport ukraiński (91 ton) kierowany jest do Rosji (48 ton) i do krajów WNP i nadbałtyckich.
• Papier serwetkowo-stołowy. Tu eksport i import w 2003 r. kształtował się na zbliżonym poziomie (eksport – 340 ton, import – 297 ton – głównie z Austrii, Polski i Niemiec).

Coraz większym konsumentem papieru i kartonu o specyficznych parametrach jakościowo-użytkowych jest przemysł poligraficzny. Dotyczy to produkcji wizytówek i kart pocztowych, skoroszytów i teczek, blankietów i kopert, plakatów itp. Zarówno popyt jak i podaż w tym segmencie rynku wykazują tendencje wzrostu. Ukraiński rynek papieru.

Mikołaj Oniszczuk, WEH – Kijów

Powrót