Rynki zagraniczne.

Powrót

:: Słowacja

05-07-12

2005 :: Słowacka strategia lizbońska

W ciągu ostatnich 15 lat w gospodarce słowackiej dokonały si?głębokie przeobrażenia. Z gospodarki centralnie planowanej stała si?gospodark?rynkow? konkurując?na jednolitym rynku europejskim. Jednocześnie, podobnie jak wszystkie kraje UE, staje ona przed nowymi problemami i wyzwaniami. Dlatego zaistniała potrzeba sformułowania odpowiedniej strategii dalszego rozwoju gospodarczego.

Jej realizacja powinna zapewni?wysokie i stabilne tempo wzrostu oraz wzmocni?pozycj?konkurencyjn?Republiki Słowackiej na arenie międzynarodowej. Będzie to wymagało przede wszystkim przeprowadzenia skutecznej modernizacji gospodarki i oparcia jej rozwoju głównie na wiedzy. Te cele i zadania s?zbieżne ze strategicznymi celami UE, sformułowanymi w „Strategii Lizbońskiej". Dlatego te?rząd RS określi?przyjęt?niedawno (przygotowan?przez Ministerstwo Finansów) Strategi?Rozwoju Konkurencyjności jako „strategi?lizbońsk?dla Słowacji" lub "narodow?strategi?lizbońsk?. Ma by?ona podstaw?opracowania sektorowych polityk i programów rozwojowych oraz resortowych planów działania. Nad projektem "Strategii" odbyła si?szeroka dyskusja w kręgach ekspertów i polityków.

Według autorów "Strategii" koniecznym warunkiem poprawy konkurencyjności całej gospodarki jest dokończenie i ugruntowanie wyników reform strukturalnych - podatków, emerytur, zdrowia i edukacji.

I Kontynuacja reform

Słowacja ju?teraz należy do nielicznych krajów UE, które - zgodnie z zaleceniami "Strategii Lizbońskiej" - pomyślnie przeprowadzaj?reformy strukturalne. Chodzi jednak o ich konsekwentn?implementacj?i dokonywanie właściwych korekt, kiedy okaże si?to potrzebne. Dlatego rządowa strategia zakłada:

1. w sferze ekonomicznej:
   • dalsze rozwijanie mechanizmów rynkowych i minimalizowanie interwencji państwa,
   • zmniejszanie deficytu finansów publicznych,
   • niepowiększanie stopy redystrybucji w gospodarce,
   • zachowanie przejrzystości i "neutralności" polityki podatkowej.
2. w sferze społecznej:
   • położenie nacisku na współodpowiedzialność osób i rodzin za własn?sytuacj?socjaln?
   • takie kształtowanie polityki społecznej, które nie będzie zniechęcało obywateli do pracy i aktywności zawodowej,
   • ograniczanie ubóstwa,
   • rozwijanie efektywnej sieci opieki społecznej,
   • utrzymanie właściwych proporcji między niezbędn?opiek?zdrowotn?i minimum zabezpieczenia społecznego dla każdego obywatela a rzeczywist?wielkości?świadcze?w zależności od zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne,
   • zapewnienie ciągłości funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej i systemu emerytalnego.

II Priorytety rozwojowe

Najwyższym priorytetem ma by?osiągnięcie znaczącego postępu w poziomie konkurencyjności gospodarki poprzez wzrost zatrudnienia i wydajności pracy, a w konsekwencji - stopy życiowej mieszkańców Słowacji. Mając to na uwadze "Strategia" koncentruje si?na czterech następujących dziedzinach:

• zasoby pracy i edukacja,
• społeczeństwo informacyjne,
• środowisko przedsiębiorczości,
• nauka, badania i innowacje.

W tych priorytetowych dziedzinach organy rządowe maj?opracowa?i przedstawi?wizje i zakres działa?oraz zapewni?pożądany stopie?ich koordynacji. Mając to na uwadze, autorzy "Strategii" zwracaj?uwag?na konieczne zmiany w podejściu do takich dziedzin, które przenikaj?praktycznie do wszystkich sfer życia gospodarczego. Chodzi głównie o ochron?środowiska naturalnego. Ich zdaniem musi nastąpi?tzw. internalizacja enviromentalnych externalit, tzn. pełne wliczenie kosztów związanych z ochron?środowiska do cen towarów i usług. Państwo powinno, w tym przypadku, skorygowa?deformacje powstałe w wyniku gry rynkowej, bowiem bardzo często producenci zanieczyszczający środowisko utrzymuj?niskie ceny wyrobów i sztucznie podnosz?swoj?konkurencyjność, ze szkod?dla społeczeństwa.

Natomiast, z drugiej strony państwo musi prowadzi?bardzo umiejętn?polityk?udzielania pomocy publicznej. W przeciwnym przypadku będzie dochodziło do deformacji działa?rynku.

Zasoby pracy i edukacja.

Głównym celem polityki państwa w tej dziedzinie powinno by?tworzenie warunków sprzyjających ustawicznemu kształceniu obywateli. To z kolei będzie służy?zapobieganiu generacyjnej reprodukcji ubóstwa. Dlatego te?"Strategia" uznaje za priorytetowe przede wszystkim:

• kształtowanie nowoczesnej polityki edukacyjnej,
• osiągnięcie wysokiej stopy zatrudnienia,
• rozwiązywanie problemów demograficznych.

Nowoczesna polityka edukacyjna. Podstaw?takiej polityki powinna by?swoboda wyboru szkoły przez uczniów i swoboda programowa szkół. Będzie to wymagało opracowania zasadniczo innego systemu oceny poziomu kształcenia. Ponadto przewiduje si?podjęcie kroków na rzecz:

• zmiany programów nauczania i przejścia od zapamiętywania informacji do umiejętności ich pozyskiwania i przetwarzania;
• poprawy nauczania języków obcych i edukacji informatycznej.

Szczególne działania maj?by?podjęte w szkolnictwie wyższym, które wymaga głębszej reformy (inicjatywy rządowe nie uzyskały - jak dotąd - aprobaty parlamentu). Dlatego "Strategia" rządowa przewiduje m.in.:

• poszerzenie możliwości dostępu do studiów wyższych poprzez rozszerzenie źróde?finansowych - ma temu służy?wprowadzenie opłat za studia i gwarantowanych pożyczek studenckich, przy jednoczesnym utrzymaniu stypendiów socjalnych;
• zwiększenie zakresu konkurencji między uczelniami;
• większ?dyferencjacj?kierunków studiów i ich lepsze dostosowanie do potrzeb rynku;
• zwiększenie mobilności studentów i nauczycieli akademickich.

Konieczne jest te?wypracowanie nowoczesnego modelu kształcenia ustawicznego. System jego finansowania powinien umożliwi?łączenie środków publicznych ze środkami pracodawcy i samego pracownika.

Dochodzenie do wysokiej stopy zatrudnienia. Osiągnięcie wysokiej stopy zatrudnienia będzie zależało od pomyślnej realizacji całej "Strategii", potrzebne s?jednak także specjalne przedsięwzięcia. Do najważniejszych z nich należy:

• zmniejszenie podatkowych i składkowych obciąże?kosztów pracy;
• uelastycznienie stosunków pracy i uproszczenie przepisów administracyjnych związanych z zatrudnieniem i otwieraniem działalności gospodarczej;
• stosowanie niestandardowych instrumentów, np. tzw. bodźców inwestycyjnych, głównie w odniesieniu do regionów op?nionych w rozwoju;
• zmiana koncepcji polityki mieszkaniowej tak, aby służyła ona zwiększaniu geograficznej mobilności siły roboczej. M.in. przewiduje si?większ?dostępność mieszka?dla młodych małżeństw w regionach wysokiego wzrostu gospodarczego.

Społeczeństwo informatyczne.

Ukształtowanie społeczeństwa informatycznego staje si?niezbędnym warunkiem tworzenia gospodarki opartej na wiedzy. Głównymi priorytetami tego procesu ma by?

• powszechna znajomość podstaw informatyki,
• efektywne e-governance i nowoczesne usługi publiczne on-line,
• szeroka dostępność do Internetu.

Autorzy "Strategii" uważaj? że jedn?z przyczyn niedorozwoju informatyzacji okaza?si?brak jednolitego ośrodka decyzyjnego. Stąd te?przewiduje si?wzmocnienie instytucjonalne w tej dziedzinie np. poprzez transformacj?obecnego Ministerstwa Transportu, Poczt i Telekomunikacji. Nowy, naczelny organ administracyjny zajmowałby si?przede wszystkim informatyzacj?i miałby to w swojej nazwie.

Upowszechnienie podstaw informatyki. Priorytetowym zadaniem w dziedzinie informatyzacji staje si?opanowanie podstaw informatyki przez wszystkie grupy społeczne, niezależnie od wieku i pozycji obywateli. Innymi słowy chodzi o likwidacj?"informatycznego analfabetyzmu". Ma to robi?przede wszystkim szkolnictwo. Wszystkie szkoły zostan?odpowiednio zmodernizowane i dostosowane do potrzeb powszechnej informatyzacji. Mówi si?o "informatyzacji edukacji". W tym celu szczególnie potrzebne będzie:

• dokonanie zmian w programach nauczania tak, aby zapewniały one przygotowanie do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym i w gospodarce opartej na wiedzy;
• zapewnienie opanowania podstaw informatyki przez nauczycieli wszystkich typów szkół;
• zbliżenie si?do europejskiego poziomu wyposażenia szkół w zakresie technologii informatycznych i komunikacyjnych (ICT);
• wsparcie, m.in. ze strony sektora prywatnego, szkolenia obywateli w zakresie obsługi komputerów oraz kształcenia ustawicznego;
• ugruntowanie w świadomości społecznej walorów i korzyści społeczeństwa informacyjnego, zwłaszcza w środowiskach tzw. specyficznych czy wykluczonych, chodzi o tzw. e-integracj?

E-governance i usługi publiczne on-line. Państwo zamierza przede wszystkim usuwa?wszelkie bariery utrudniające rozwój usług elektronicznych oferowanych przez firmy prywatne. Konieczny jest także rozwój elektronicznej obsługi ludności przez administracj?publiczn? W szczególności powinno następowa?

• skuteczne połączenie podstawowych systemów informatycznych administracji publicznej;
• udostępnienie, na centralnym portalu publicznym, usług oferowanych obywatelom, zwłaszcza przedsiębiorcom;
• polepszenie funkcjonowania, poprzez pełn?informatyzacj? wszystkich rejestrów i banków danych, tak aby korzystanie z nich było możliwe on-line;
• informatyczne monitorowanie wydatków sektora publicznego, łącznie z takim monitorowaniem realizacji projektów finansowanych ze środków publicznych oraz zamówie?publicznych;
• zapewnienie wyposażenia nowoczesnego ICT w obiektach administracji publicznej oraz opanowanie podstaw informatyki przez jej pracowników;
• wprowadzenie elektronicznych legitymacji potrzebnych przy operacjach dokonywanych w ramach e-governnace.

Szeroka dostępność Internetu. Zakłada si? że najważniejsze będzie kształtowanie warunków rozszerzenia konkurencji w sferze rynku internetowego. Dzięki temu powinny obniży?si?ceny świadczonych usług. Ponadto potrzebne będ?niektóre inne działania. M.in. chodzi o:

• kontynuowanie liberalizacji rynku telekomunikacyjnego, zwłaszcza poprzez doskonalenie procesu regulacyjnego;
• wspieranie tworzenia systemu łatwego dostępu do szerokopasmowego Internetu i jego rozszerzenie na dziedziny mało, pod tym względem, rozwinięte. Ma temu służy?opracowana, specjalnie w tym celu, ogólnokrajowa strategia;
• pomoc w rozwoju ogólnie dostępnych adresów internetowych;
• otwarcie wszystkich szkolnych gabinetów multimedialnych dla szerokiej publiczności;
• wsparcie programów przygotowanych z udziałem sektora prywatnego a przewidujących udostępnienie komputerów z dostępem do szerokopasmowego Internetu wszystkim zainteresowanym obywatelom.

Środowisko przedsiębiorczości

Właściwe środowisko przedsiębiorczości musi umożliwia?skuteczn?konkurencj? Instytucje publiczne musz?działa?na rzecz dynamizowania i upraszczania, a nie komplikowania życia gospodarczego. Z punktu widzenia instrumentów, które maj?wpływ na finanse publiczne, najważniejsz?preferencj?rządu powinno by?obniżanie zarówno podatkowych jak i składkowych obciąże?w stosunku do wszystkich przedsiębiorców.

Wszelka ogólna czy te?indywidualna pomoc publiczna będzie udzielana tylko w wyjątkowych i ściśle określonych przypadkach. Główne priorytety rządowe w sferze przedsiębiorstw s?następujące:

• skuteczniejsze przestrzeganie prawa;
• poprawa infrastruktury i usług w sferze dostaw sieciowych;
• uczynienie z instytucji publicznych partnerów przedsiębiorczości;
• łatwiejszy dostęp do rynku kapitałowego dla wszystkich przedsiębiorstw.

Skuteczne przestrzeganie prawa

Brak przestrzegania prawa stanowi kluczow?przeszkod?w rozwoju przedsiębiorczości na Słowacji. Przestrzeganie prawa musi mie?miejsce we wszystkich stadiach procesu gospodarczego. Można to osiągnąć zwłaszcza poprzez następujące działania:

• ograniczanie pola dla rozwoju korupcji w sądownictwie;
• poprawa zarządzania w sądownictwie, zwłaszcza w kadrach i finansach;
• poprawa warunków w dziedzinie pozasądowego rozstrzygania sporów;
• wprowadzenie skutecznych mechanizmów ściągania wierzytelności i wzmocnienie praw wierzycieli;
• wprowadzenie systemu „wartościowania wpływu regulacji?(„regulatory impact assesment?, który zapewni ocen?każdego nowego aktu prawnego z punktu widzenia jego wpływu na różne dziedziny, a szczególnie w sferze przedsiębiorczości.

Infrastruktura i usługi dostaw sieciowych

Rząd będzie swoimi działaniami wspiera?taki rozwój infrastruktury (energetyka, gazownictwo, telekomunikacja, transport, wodociągi, poczta i ciepłownictwo), który zapewni odbiorcom produkty i usługi po umiarkowanych cenach. To da si?osiągnąć przede wszystkim poprzez wzrost konkurencji w zakresie dostaw sieciowych i rzeczywiste otwarcie słowackiego rynku, tak aby wszyscy odbiorcy krajowi, w tym także gospodarstwa domowe, zyskali możliwość wyboru dostawców. Do podstawowych priorytetów należy:

• przyśpieszenie modernizacji i rozwoju infrastruktury drogowej, także przy pomocy wykorzystania kapitałów prywatnych;
• szybsze znoszenie barier legislacyjnych, które ograniczaj?wejście nowych producentów na rynek słowacki;
• stopniowe dokończenie deregulacji we wszystkich dziedzinach dostaw sieciowych zwłaszcza tam gdzie zostanie osiągnięty dostateczny stopie?konkurencji;
• podwyższenie jakości regulacji w pozostałych dziedzinach dostaw sieciowych oraz zapewnienie odpowiedniej kontroli publicznej;
• dokończenie prywatyzacji wszystkich przedsiębiorstw w sferze dostaw sieciowych;
• zapewnienie pełnego uwzględnienia w cenie energii rzeczywistych kosztów ekonomicznych i enwiromentalnych; będzie to wymagało uwzględnienia kosztów ubocznych elementów cyklu paliwowego (np. składowania odpadów jądrowych) w cenie energii oraz osiągnięcie poprawy efektywności pomocy państwa udzielanej przy korzystaniu z odnawialnych i nieodnawialnych źróde?energii.

Instytucje publiczne jako partnerzy przedsiębiorczości

Celem działania instytucji publicznej powinno by?minimalizowanie obciąże?podatkowych i quasi podatkowych, które nadmiernie obciążaj?kapita?ludzki i finansowy. W tym celu potrzebne będzie:

• obniżenie ciężaru podatków i składek obciążających przedsiębiorców; będzie to można osiągnąć poprzez obniżk?stawek podatkowych i składek na ubezpieczenia oraz poprzez takie kroki, które spowoduj?zmian?charakteru tych płatności, a przynajmniej ich cz?ci, z podatkowego na ubezpieczeniowy lub oszczędnościowy;
• przeprowadzenie odpowiedniego audytu w celu uproszczenia stosunków administracji publicznej i przedsiębiorców, szczególnie w dziedzinie ochrony środowiska, zezwole?budowlanych i obowiązków informacyjnych;
• pełna elektronizacja wymiany informacji o przedsiębiorcach między poszczególnymi instytucjami publicznymi; żadna informacja, któr?o danym przedsiębiorstwie ma jaka?instytucja publiczna, nie może by?wymagana przez inn?instytucj?publiczn??one musz?by?wymieniane między nimi drog?elektroniczn?
• uproszczenie wymaga?instytucji publicznych przy wchodzeniu na rynek, zwłaszcza poprzez informatyzacj?całego procesu i ewentualnie poprzez wprowadzenie tzw. one-stop-shops;
• zwiększenie transparentności i efektywności systemu zamówie?publicznych poprzez przejście na w pełni elektroniczne zamówienia publiczne.

Dostęp do rynku kapitałowego

Niezbędnym warunkiem długo-okresowego rozwoju gospodarki, a zwłaszcza innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw, jest poczynienie wyraźnego postępu w ich dostępie do rynku kapitałowego i pozabankowych źróde?finansowych. Polityka rządowa musi zatem wytwarza?warunki sprzyjające tworzeniu kapitału wysokiego ryzyka oraz ułatwieniu dostępu firm słowackich do rynku kapitałowego. Przy czym chodzi o rzeczywisty dostęp do rynku kapitałowego, niezależnie, gdzie si?ten rynek znajduje. Ze względu na małe rozmiary słowackiej gospodarki i wysoki stopie?jej integracji z rynkiem europejskim, nie ma sensu koncentracja na rozwoju krajowej giełdy papierów wartościowych. Zamiast tego potrzebna jest integracja słowackiego rynku kapitałowego z europejskim, a zwłaszcza tworzenie regionalnego środkowoeuropejskiego rynku kapitałowego. W związku z tym potrzebne będ?następujące działania:

• pomoc w tworzeniu zintegrowanego, środkowoeuropejskiego rynku kapitałowego poprzez zmian?instytucjonaln?i majątkow?w Centralnym Depozycie Papierów Wartościowych S.A. i Bratysławskiej Giełdzie Papierów Wartościowych S.A.; priorytetem powinna by?międzynarodowa integracja i utworzenie silnej regionalnej giełdy, tak jak to jest w krajach nordyckich, poprzez połączenie lub ścisłe współdziałanie głównych giełd regionalnych (chodzi przede wszystkim o Prag? Budapeszt, Warszaw? Wiede? Bratysław?i ewentualnie Lublan?;
• usunięcie instytucjonalnych barier krepujących wewnętrzny rynek kapitałowy;
• usunięcie barier w dziedzinie rozlicze?międzynarodowych i obniżenie kosztów tych operacji;
• wytworzenie zintegrowanych ram regulacji rynku finansowego;
• pomoc w rozwoju kapitału długookresowego poprzez usunięcie barier legislacyjnych zwłaszcza w stosunku do banków i ubezpieczalni oraz funduszy inwestycyjnych i emerytalnych.

WEH - Bratysława

Powrót